Πηγαίνοντας στην Εύβοια για πρώτη φορά, με αφορμή το Evia Film Project, το νέο και ωραίο “παιδί” του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, δεν ήξερα τι θα αντικρύσω. Θα πιανόταν η ψυχή μου από τα καμένα ή δεν θα φαινόντουσαν πολλά; Από την Αρκίτσα, το λιμανάκι της Στερεάς Ελλάδας, ως απέναντι στην Αιδηψό, το απογευματινό δροσερό αεράκι και η αργή δύση του ήλιου στο νερό, συντρόφεψαν όμορφα την θαλασσινή διαδρομή με το φέρυ.
Κοιτώντας να με πλησιάζει το βαθύ πράσινο στα βουνά πάνω από την πόλη, είχες έστω και για τόσο λίγο την ψευδαίσθηση ότι πας εκεί για διακοπές κι ότι όλα θα ήταν έτσι, “πράσινα”. «Τα πιο πράσινα νερά του κόσμου», όπως είπε την άλλη μέρα στην παραλία μια πιτσιρίκα, εντυπωσιασμένη από το χρώμα που τους χάριζε το τυχερό δάσος που γλύτωσε και καθρεφτιζόταν πάνω τους. Όμως άλλο τι φαίνεται κι άλλο τι είναι, γιατί μια βόλτα στα πίσω βουνά, για την πανέμορφη Λίμνη και την γοητευτική Αγία Άννα, τόπους πληγωμένους που δικαίως επέλεξε το Φεστιβάλ ως “σταθμούς” για προβολές, εκδηλώσεις, masterclasses και πάρτι κατά την πενταήμερη διάρκεια της νέας διοργάνωσής του, ήταν αρκετή για να σου μαυρίσει την καρδιά. Από την άλλη, ένιωθες κάπως καλύτερα στη σκέψη ότι πραγματικά κάτι σημαντικό γινόταν ξαφνικά εκεί που τους έχουν αφήσει στη μοίρα τους και τίποτα, από πέρσι, στην ουσία δεν έχει αλλάξει. Κάτι που έβαζε ξανά την Εύβοια με ένα άλλο πρόσωπο στον χάρτη, που έδινε νότα αισιοδοξίας και ζωής μέσα από την τέχνη αλλά και την εκπαιδευτική πλευρά του κινηματογράφου.
Από τον περίπατο-ξενάγηση στις Ροβιές.
Πολλές οι δράσεις, πολλά τα projects, πολλές οι προβολές και πολλοί οι ξένοι και Έλληνες καλεσμένοι, αρκετοί από τους οποίους βρισκόντουσαν για πρώτη φορά στη Βόρεια Εύβοια. Αλλά και αρκετοί όσοι την είχαν ζήσει σε παρελθούσες διακοπές ή βρέθηκαν στον πύρινο εφιάλτη πέρσι, είχαν εκεί σπίτια που κάηκαν και δάση αγαπημένα που σε χρόνο ρεκόρ έγιναν στάχτη. Πολλά τα λάθη, πολλά τα ερωτηματικά, πολύς ο θυμός που καίει ακόμη τους κατοίκους, καθώς τα λόγια και οι υποσχέσεις έμειναν λόγια και υποσχέσεις. Αλλά, όπως μου είπε και ο Φόλκερ Σλέντορφ, ο διάσημος καλεσμένος του πρώτου Evia Film Project -το οποίο, στο ντεμπούτο του, δεν αυτοαποκαλείται φεστιβάλ, αλλά έργο, εγχείρημα, σχέδιο σε εξέλιξη που αναμένει τι θα γίνει στη συνέχειά του-, «μέσα από την αισιοδοξία και όχι την απαισιοδοξία έχουμε αποτελέσματα». Για αυτό γιορτάσαμε στην Εύβοια, την χαρήκαμε με την ψυχή μας και δώσαμε υπόσχεση του χρόνου να είμαστε ξανά εκεί –κι ας ακούσουν οι αρμόδιοι όλους εμάς τους ξένους που απολαύσαμε τον όμορφο τόπο κι ας γίνει θεσμός το Evia Film Project γιατί πραγματικά το αξίζει.
Την προβολή του συγκλονιστικού ντοκιμαντέρ «Μέγαρα» των Γιώργου Τσεμπερόπουλου και Σάκη Μανιάτη, ακολούθησε συζήτηση του κοινού με τους δημιουργούς.
Ο κινηματογραφιστής /δημοσιογράφος Γιώργος Αυγερόπουλος σε masterclass με τίτλο «Η δημοσιογραφία στην παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ για το περιβάλλον» που διοργανώθηκε από το iMEdD στο πλαίσιο του Evia Film Project, στην Αγία Άννα.
Η πιο συγκινητική στιγμή της διοργάνωσης, ήταν αδιαμφισβήτητα η προβολή του εξαιρετικού ντοκιμαντέρ «Μέγαρα» των Γιώργου Τσεμπερόπουλου και Σάκη Μανιάτη, στον κινηματογράφο «Ελύμνιον» της δοκιμασμένης Λίμνης. Ο ξεσηκωμός των κατοίκων των Μεγάρων που η χούντα πήρε με το έτσι θέλω τη γη τους για να μετατρέψει το εύφορο χώμα της σε βάση διυλιστηρίων πετρελαίου και η τελική δικαίωσή τους –έστω και μετά την καταστροφή της– έφερε δάκρια στα μάτια των ντόπιων αλλά και των ξένων θεατών. Το πρώτο ελληνικό οικολογικό ντοκιμαντέρ που θίγει έξω από τα δόντια την επικείμενη καταστροφή του περιβάλλοντος και την αγωνία των αγροτών, έδωσε τροφή μετά την προβολή για μια μεγάλη συζήτηση με τους ίδιους τους δημιουργούς του. Κατασυγκινημένοι, ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, ο οποίος περνούσε εδώ και χρόνια τα καλοκαίρια του στα λατρεμένα του Βασιλικά που κατακάηκαν και έχει ενεργή δράση στην ανασυγκρότηση της περιοχής και ο Σάκης Μανιάτης, είδαν το έργο τους να έχει την ίδια δύναμη σχεδόν 50 χρόνια μετά την πρώτη προβολή του, το 1974. Τίποτα δεν είναι τυχαίο…
Γεμάτα τα θερινά «Απόλλων» στην Αιδηψό και «Ελύμνιον» στη Λίμνη, άνοιξαν για να φιλοξενήσουν τις ταινίες, με την ελπίδα να μην ξανακλείσουν ποτέ. Να σημειωθεί εδώ πως ο «Απόλλων» ανακαινίστηκε πλήρως αν και ιδιωτικός (καλώς βέβαια, καθώς κάθε επαναλειτουργία κινηματογράφου αποτελεί μια μικρή νίκη της 7ης τέχνης), ενώ στον δημοτικό «Ελύμνιον» φρεσκαρίστηκε μεν η ταράτσα αλλά το κλειστό θεατράκι από κάτω παραμένει, δυστυχώς, σε πολύ κακή κατάσταση. Οι ντόπιοι ζητούν επίμονα να ανακαινιστεί σύντομα και αυτό, καθώς η επαναλειτουργία του αποτελεί πυρήνα τέχνης και δημιουργίας στην περιοχή. Γεμάτη κόσμο και η κεντρική πλατεία της Αγίας Άννας όπου πραγματοποιήθηκαν προβολές ταινιών μικρού μήκους. Δώδεκα ελληνικές και ξένες οικολογικές ταινίες κάθε είδους, παλιές και καινούργιες, για όλες τις ηλικίες, με ελεύθερη είσοδο, προβλήθηκαν συνολικά. Ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας, animation, έργα που καταγράφουν την απόλυτη καταστροφή την οποία επιφυλάσσει στη φύση η ανθρώπινη φυλή, το δυσοίωνο μέλλον, την μόλυνση, την υπερκατανάλωση, τα απορρίμματα, τη νέα γεωλογική κι επονομαζόμενη “Ανθρωπόκαινο” εποχή, που υποδεικνύει την καθοριστική κι ολέθρια εισβολή μας στο περιβάλλον και τη μορφολογία της Γης. Αλλά και όμορφες, τρυφερές ιστορίες που αφηγούνται την αγάπη του ανθρώπου για τη φύση, τον αγώνα του ενάντια στην καταστροφή της. Όπως «Ο Δασοποιός», η τελευταία δημιουργία του μεγάλου Φόλκερ Σλέντορφ. Ο Γερμανός σκηνοθέτης είχε τα κότσια στα 80 του και για 2 ολόκληρα χρόνια, εν μέσω πανδημίας, να διασχίσει την Αφρική, ακολουθώντας το όραμα και το πολύχρονο έργο του Αυστραλού Τόνι Ρινάουντο, επονομαζόμενου και Αρχηγού όλων των Αγροτών, ο οποίος, παρά την πληθώρα εμποδίων, βρήκε τρόπο να καλλιεργεί δένδρα και να αποκαθιστά τη γονιμότητα του εδάφους και στις πιο άγονες περιοχές της Μαύρης Ηπείρου.
Η Αιδηψός.
Από το στέκι του Evia Film Project, το ιστορικό, πανέμορφο «Κύμα» της Αιδηψού, στημένο κυριολεκτικά πάνω στο κύμα, ως τα ταβερνάκια και τα εστιατόρια -τον «Μώλο», το παραθαλάσσιο «Γιασεμί», τον «Μαραβέλη» στον Άγιο Νικόλαο, την «Αλίνα» στις ανηφοριές της Αιδηψού, τον «Πλάτανο» στη Λίμνη- και ως τα μπαράκια όπως το «20» ή το «Old House», η Εύβοια ανάσαινε χαρά και ζωή, γεμάτη κόσμο, ντόπιους, καλεσμένους της διοργάνωσης, τουρίστες και μόνιμους επισκέπτες των ιαματικών Λουτρών. Tα πολύ ενδιαφέροντα masterclasses, τα αξιόλογα εργαστήρια για παιδιά στο κτίριο Μελά της Λίμνης και στην Αγία Άννα, όπως και οι ανοιχτές συζητήσεις κορυφαίων επαγγελματιών του χώρου με δημιουργούς και φοιτητές του Τμήματος Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του ΕΚΠΑ στα Ψαχνά Ευβοίας, για την επίτευξη μιας πιο πράσινης κινηματογραφικής βιομηχανίας, χάρισαν πολύτιμο εκπαιδευτικό χρώμα στη διοργάνωση. Ενώ η παρουσίαση και ανάπτυξη έντεκα νέων ελληνικών και ξένων “πράσινων” κινηματογραφικών σχεδίων, με άξονα το περιβάλλον, που διοργάνωσε στην αίθουσα του Κέντρου Πολιτισμού Λουτρών Αιδηψού, η πάντοτε δραστήρια Αγορά του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, έδωσε αφορμή για πολλές συζητήσεις στα βραβεία και το πάρτι που ακολούθησε, δροσισμένο από μια περαστική βροχούλα, στο ξενοδοχείο «Thermae Sylla Spa & Wellness».
Από τις πιο δυνατές στιγμές του πενθήμερου, το workshop της WWF Ελλάς για τις δασικές πυρκαγιές στο θεατράκι «Βαθύρεμα» της Λίμνης, και η παρουσίαση στην παραλία της Αγίας Άννας, του φορτισμένου συναισθηματικά project «Εύβοια, εν μέσω ενός κόσμου που φλέγεται» του διάσημου Βρετανού φωτογράφου και ακτιβιστή Γκίντιον Μέντελ -σε συνεργασία με το Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του ΕΚΠΑ. Μια σειρά πορτρέτων ανθρώπων του νησιού, με κάδρα φτιαγμένα από τους σκελετούς των καμένων σπιτιών τους και τα “ίχνη” που άφησαν για πάντα οι φλόγες στους ίδιους και τον τόπο.
Και μετά, ήταν η ενδιαφέρουσα ξενάγηση στις Ροβιές και ο ωραίος περίπατος στα αρχιτεκτονήματα της Αιδηψού, αλλά και η χαρούμενη συναυλία του ambassador της πράσινης δράσης του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Κωστή Μαραβέγια, στην παραλία της Αγίας Άννας, κάτω από το φεγγάρι. Ο τραγουδοποιός που είχε παίξει στο καταπράσινο περιβάλλον της περιοχής πριν τρία χρόνια, δέχθηκε την πρόσκληση με την προσδοκία να έρθει γρήγορα η αναγέννηση στον δοκιμαζόμενο τόπο.
Το ιστορικό «Κύμα» της Αιδηψού, στέγασε τα γραφεία του Evia Film Project. Το ξύλινο, οκταγωνικό κτίσμα που στέκεται μπροστά από το παραδοσιακό ξενοδοχείο «Ιστιαία», κατασκευάστηκε το 1933, πάνω σε εξέδρα μέσα στη θάλασσα και λειτούργησε στις επόμενες δεκαετίες κυρίως ως καφεζαχαροπλαστείο. Σήμερα έχει χαρακτηριστεί από το ΥΠΠΟΑ ως διατηρητέο μνημείο.
Και βέβαια οι παραλίες. Αυτές οι πράσινες θάλασσες που γαληνεύουν την καρδιά και σε κάνουν να ξεχνάς τα καμένα. Τα Γιάλτρα, η Χρυσή Ακτή, το Κοχύλι, το Πόρτο Πεύκο στο πήγαινε έλα του δρόμου μας και πολλές ακόμη πιο ωραίες που δεν προλάβαμε να δούμε. Και, φυσικά, τα περίφημα Λουτρά της Αιδηψού που γιατρεύουν με τα μαγικά νερά τους πονεμένα σώματα από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Την ώρα που έγραφα αυτές τις γραμμές, ερχόντουσαν στο mail ειδήσεις για φωτιές -ευτυχώς όχι μεγάλες- και επικείμενες σφοδρές καταιγίδες. Η Γη έχει φθάσει στα όριά της, το λέμε και το ξαναλέμε, ο καιρός μας εκδικείται, αλλά οι κυβερνώντες αγρόν ηγόρασαν και η ολική καταστροφή πλησιάζει. Μετά από ένα τόσο αισιόδοξο και πανέμορφο πενθήμερο στην Βόρεια Εύβοια, θα κλείσω με την ευχή «και του χρόνου» στο εξαιρετικό Evia Film Project και τους άξιους ανθρώπους του. Οι οποίοι μέσα σε μόλις δυο μήνες, χάρη στην αγάπη για την Εύβοια, τον ενθουσιασμό και το πείσμα τους, κατάφεραν και έκαναν πραγματικότητα αυτή την πράσινη δράση, αναπτύσσοντας ένα σχέδιο κοινωνικής, εκπαιδευτικής και οικονομικής στήριξης της περιοχής που μας έκανε να ξεχάσουμε για λίγο το οδυνηρό πρόβλημα που υπάρχει. Αλλοίμονο αν δεν συνεχίσει και δεν εξελιχθεί ακόμη περισσότερο στην γύρω περιοχή αυτή η υπέροχη ιδέα που έγινε πράξη. «Και του χρόνου», πάνω από όλα βέβαια, σε έναν τόπο που η Πολιτεία ως τότε ελπίζω να έχει φροντίσει να λύσει αρκετά από τα τεράστια προβλήματα που επέφερε ο πύρινος όλεθρος. Ώστε τα χαμόγελα στα πρόσωπα των κατοίκων το επόμενο καλοκαίρι να είναι ακόμη πιο φωτεινά.