Όταν η Ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου αποκαλύπτει δημόσια τον βιασμό της από ισχυρό παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, πυροδοτεί το κίνημα #MeToo στην Ελλάδα και δίνει τη δύναμη σε εκατοντάδες γυναίκες να σπάσουν τη δική τους σιωπή. Μία από αυτές είναι η Αμαλία, νεαρή πρωταθλήτρια της ιστιοπλοΐας, η οποία αποφασίζει να καταγγείλει τον πρώην προπονητή της για τη συστηματική κακοποίηση που υπέστη από εκείνον ανάμεσα στα 11 και τα 13.
Το ντοκιμαντέρ TACK, που συναντά το κοινό αυτές τις μέρες στις αίθουσες, παρακολουθεί τις δύο γυναίκες επί δύο χρόνια καταγράφοντας τη ζωή και τον αγώνα τους κατά τη διάρκεια της δίκης-ορόσημο, την πρώτη του ελληνικού #MeToo. Σκίτσα animation ζωντανεύουν τη σκληρή ακροαματική διαδικασία, στη διάρκεια της οποίας η Αμαλία υφίσταται εξαντλητικές καταθέσεις, victim blaming και συνεχείς απόπειρες αμφισβήτησης της αξιοπιστίας της. Ταυτόχρονα η Σοφία έρχεται ξανά αντιμέτωπη με το τραύμα και τη σχέση με τον πατέρα της, ενώ πιέζει για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Οι δύο γυναίκες συνειδητοποιούν ότι ο αγώνας τους για να αλλάξει η ελληνική κοινωνία, είναι ακόμα στην αρχή. Έτσι, θα χρειαστεί να κάνουν tack, όπως ακριβώς οι ιστιοπλόοι, όταν ελίσσονται ανάμεσα στους αντίθετους ανέμους.
Όπως σημειώνει η σκηνοθέτις Βάνια Τέρνερ «το TACK είναι μια πολύ προσωπική καταγραφή της ζωής και του αγώνα δύο γυναικών για δικαίωση. Οι ζωές της Σοφίας και της Αμαλίας διασταυρώνονται όταν η Αμαλία αποφασίζει να στείλει μήνυμα στη Σοφία, λίγες ημέρες μετά τη δημόσια μαρτυρία της για τον βιασμό της από έναν ισχυρό παράγοντα της ιστιοπλοΐας. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα ξεκινά ένας δικαστικός αγώνας εναντίον του πρώην προπονητή της Αμαλίας. Η ταινία ακολουθεί και παρατηρεί τις δύο γυναίκες επί δύο χρόνια περίπλοκων και επώδυνων δικαστικών διαδικασιών.
Οι ζωές τους στην ταινία εκτυλίσσονται παράλληλα: Άρχισα να κινηματογραφώ τη Σοφία, ενώ γινόταν εθνικό σύμβολο, χωρίς να γνωρίζω τι θα ακολουθήσει κι ενώ το κύμα των καταγγελιών είχε μόλις αρχίσει να ξεδιπλώνεται. Λίγο μετά γνώρισα την Αμαλία και ξεκίνησα να περνάω χρόνο μαζί της και να κινηματογραφώ την ίδια και την οικογένειά της. Αναπτύχθηκε μεγάλη οικειότητα μεταξύ μας, καθώς και με τις οικογένειές τους. Ιδιαίτερα στο διάστημα της δίκης, η κάμερά μου έγινε κατά κάποιον τρόπο αποθετήριο των δικών τους σκέψεων και συναισθημάτων. Έτσι, μου ανοίχτηκε ένα παράθυρο στον κόσμο του σύνθετου ψυχικού τραύματος και στο πώς αυτό επηρεάζει τα θύματα και τους κοντινούς τους ανθρώπους – κανείς δεν μένει αλώβητος όταν γίνεται ένας βιασμός.
Θέλησα όμως να προχωρήσω και πέρα από τη ζωή των πρωταγωνιστριών, για να αφηγηθώ την ιστορία ενός σαθρού συστήματος ποινικής δικαιοσύνης και πώς αυτό κατακερματίζει τα θύματα. Μέσα από αυτή την οδυνηρή καταγραφή, ελπίζω να προβληματίσω για την έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης των δικαστών και συνηγόρων σε θέματα έμφυλης βίας και παιδικής κακοποίησης, αλλά και την απουσία ενός γενικού πλαισίου προστασίας των θυμάτων. Ελπίζω ακόμα να δημιουργήσω ερωτήματα για το πώς οι σεξιστικές αντιλήψεις, η κυρίαρχη κουλτούρα, η τοξικότητα και η νοσηρότητα απομονώνουν, στιγματίζουν και φιμώνουν τα θύματα, ακόμα και όταν αυτά είναι παιδιά».
Η Αμαλία Προβελεγγίου με τους γονείς και την αδερφή της στο δικαστήριο
Θεματικές συζητήσεις μετά την προβολή
Οι προβολές του ντοκιμαντέρ πλαισιώνονται με θεματικές συζητήσεις με καλεσμένες ομιλήτριες από τον τομέα της δικαιοσύνης, της ψυχικής υγείας, του αθλητισμού και της εκπαίδευσης. Στόχος των θεματικών αυτών προβολών είναι να αναδειχθούν οι πολλαπλές, καθημερινές πτυχές της έμφυλης βίας και οι ελλείψεις σε ό,τι αφορά την ειδική εκπαίδευση των δικαστών και συνηγόρων σε θέματα παιδικής και έμφυλης κακοποίησης, να τονιστεί η σπουδαιότητα θεσμοθέτησης ενός προστατευτικού πλαισίου για τα θύματα έμφυλης βίας καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας και βέβαια, η ανάγκη ύπαρξης μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής στο σχολικό πλαίσιο.
Η ταινία προβάλλεται στην Αθήνα στον κινηματογράφο «Δαναός», ενώ ήδη ξεκίνησαν προβολές και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας -όπως στο Ρέθυμνο στις 30/11 (στον χώρο πολιτισμού “Σημείο”, ώρα 20:00, παρουσία της Βάνιας Τέρνερ) και στη Θεσσαλονίκη στις 11/12 (στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές», στην Αποθήκη 1 στο Λιμάνι, ώρα 18:45, ), μέσα από το δίκτυο του CineDoc.
Στον κινηματογράφο «Δαναός», τις προβολές ακολουθούν οι εξής θεματικές συζητήσεις:
Q&A με την σκηνοθέτιδα Βάνια Τέρνερ, την Ξένη Δημητρίου, Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου επί τιμή και την Άννα Κάβουρα, Ψυχολόγο – Αθλητική Ψυχολόγο, Εντεταλμένη Διδάσκουσα Τμήματος Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τη συζήτηση θα συντονίσει η Αλεξία Καλαϊτζή, δημοσιογράφος στην Καθημερινή και την ΕΡΤ.
Q&A με την σκηνοθέτιδα Βάνια Τέρνερ, την Λίνα Λυκομήτρου, Σχολική ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια, Τραυματοθεραπεύτρια και την Φιλίππη Ρούβαλη, Εκπαιδευτικό, Ηθοποιό, Θεατρο-παιδαγωγό.
Q&A με τη σκηνοθέτιδα Βάνια Τέρνερ και τη Γεωργία Δεσπότη, Ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια. Τη συζήτηση θα συντονίσει η Νιόβη Αναζίκου, Δημοσιογράφος και Ντοκιμαντερίστρια, αντιπρόεδρος του WIFT.
Η ταινία έκανε την ελληνική πρεμιέρα της κατά τη διάρκεια του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης όπου απέσπασε 5 διακρίσεις (Βραβείο WIFT-Women in Film & Television, Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας από την Επιτροπή Νεότητας Φοιτητών Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης, Βραβείο ΕΡΤ, Ειδική μνεία Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος Newcomers). Έκτοτε, το ντοκιμαντέρ έχει προβληθεί και διακριθεί σε πολυάριθμα φεστιβάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό (Regional Jury Award και Abakus Foundation Audience Award for Exceptional Discussion στο One World International Human Rights Documentary Film Festival, FIWOM. Choice Award – Grand Prix στο 17o Film Festival for Women’s Rights στη Νότια Κορέα, Ειδική μνεία Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος Ντοκιμαντέρ στο 53ο Διεθνές Φεστιβάλ Molodist στην Ουκρανία, Βραβείο Μουσικής για τον Νίκο Βελιώτη και Δεύτερο Βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Ταινίας Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ιεράπετρας, κ.ά.)
Η Βάνια Τέρνερ
Η σκηνοθέτρια της ταινίας, Βάνια Τέρνερ είναι ντοκιμαντερίστρια και κινηματογραφίστρια. Tα τελευταία χρόνια, η δουλειά της εξερευνά τις θεματικές του τραύματος, της απώλειας, της βίας και της επιβίωσης. Πριν αποφασίσει να ασχοληθεί με το ντοκιμαντέρ παρατήρησης, είχε καλύψει ως video journalist ανθρωπιστικές κρίσεις στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την υποσαχάρια Αφρική. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Πολιτική Θεωρία. Το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους Girlhood, που συν-σκηνοθέτησε με την Μαρία Σιδηροπούλου, έλαβε αρκετές διακρίσεις και προβλήθηκε σε κάποια από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ για παιδιά και νέους, όπως στο 38ο Διεθνές Παιδικό Φεστιβάλ του Σικάγο και το 24ο Διεθνές Φεστιβάλ Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους. Η ταινία TACK είναι το πρώτο της μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ.
Τη διανομή της ταινίας έχει αναλάβει το CineDoc, με την υποστήριξη του Onassis Culture.
TACK | Ελλάδα | 96’ | Παραγωγή: ONASSIS CULTURE | Σκηνοθεσία, Κινηματογράφηση & Μοντάζ: Βάνια Τέρνερ | Συμμετέχουν: Σοφία Μπεκατώρου, Αμαλία Προβελεγγίου | Παραγωγή Έρευνας: Μαρία Σιδηροπούλου | Executive Producers: Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος | Μοντάζ: Νικολέτα Λεούση | Εικονογράφηση: Γεωργία Ζάχαρη | Animation & Compositing: Φωκίων Ξένος, Στέφανος Πλέτσης, Γιάννης Ράλλης | Μουσική: Νίκος Βελιώτης | Σχεδιασμός & Μίξη Ήχου: Δημήτρης Μυγιάκης | Commissioning Producer: Χρήστος Σαρρής | Supervising Producer: Αμάντα Λιβανού | Coordinating Producer: Έλενα Χωρέμη | Ελληνική Διανομή: Cinedoc