Έργο του Μανώλη Αναστασάκου
Μερικοί από τους καλύτερους artists από το χώρο του graffiti και του street art αυτή τη στιγμή στη χώρα, κλήθηκαν μέσα σε ένα διάστημα δεκαπέντε ημερών, να φέρουν τη δική τους τεχνική, την αύρα του δρόμου, σε διάλογο με τα έργα του σπουδαίου εξπρεσιονιστή, Γιώργου Μπουζιάνη. Συγκεκριμένα οι Alex Martinez, Billy Gee, Cacao Rocks, Exit, Kez, Lune82, Pupet, Yiakou, Zie, Μανώλης Αναστασάκος, δημιούργησαν την δική τους Σύγχρονη Τέχνη στο Μουσείο – τελευταία κατοικία του καλλιτέχνη. Η πλειονότητα εξ αυτών δεν έχει δει ζωντανά ζωγραφική του Γιώργου Μπουζιάνη. Βασιζόμενοι στις εικόνες του βιβλίου -μονογραφίας του Δ. Δεληγιάννη και μέσα σε 15 ημέρες, «συνομίλησαν» με τα έργα του, αποδίδοντας σε μια νέα φόρμα, όπως θα έκαναν στον τοίχο μιας γειτονιάς.
Ο Μπουζιάνης απεικονίζει τον κυκλώνα της ανθρώπινης φύσης, χωρίς ποτέ να μειώνει και να ασχημαίνει την ανθρώπινη ψυχή. Το σκεπτικό της έκθεσης που επιμελείται ο Φοίβος Κυπραίος, στηρίζεται στην βεβαιότητα πως η ευαισθησία αυτή, επιβάλλεται να «αναστηθεί» μέσω των καλλιτεχνών τής πιο δημοφιλούς σύγχρονης μορφής έκφρασης, της street art. Ο ίδιος ο ζωγράφος, το 1927, σε μια επιστολή του προς τον Γερμανό γκαλερίστα Μπάρχφελντ, έγραφε για τη συγκίνηση του μπροστά στο έργο ενός νεαρού:
«Ήταν για μένα μία χαρά και μια ιερή στιγμή από τις σπάνιες να μπορούμε να συμπεριλάβουμε στην πορεία μας, εμείς οι διψασμένοι για ανείπωτες συνομιλίες με πράγματα που τόσο μας αφορούν, που όλο και περισσότερο κάτι μας σπρώχνει και θα μας σπρώχνει σε μια γωνιά της σιωπής. Πόση ομορφιά, όταν τέτοιες ωραίες στιγμές οδηγούν σε μια Ιερή γνωριμία που μπορεί πάντοτε να σημαίνει ένα σταθμό στο ταξίδι της ζωής».
Αυτή η φράση έγινε και ο πυρήνας της έκθεσης. Το παρελθόν συναντά το μέλλον σε ένα κομβικό σταυροδρόμι, το Μουσείο που υπήρξε και τελευταία κατοικία του καλλιτέχνη. Οι συμμετέχοντες της έκθεσης, μιλούν στην Popaganda για τη δυσκολία του project, αλλά και τα συναισθήματα που τους γέννησαν τα έργα του Γιώργου Μπουζιάνη.
«Η αλήθεια είναι πως όντος το χρονικό διάστημα για την σύλληψη και την δημιουργία ενός τέτοιου εγχειρήματος ήταν περιορισμένο. Παρ’ όλα αυτά εγώ και οι συνεργάτες και φίλοι μου, BillyGee & Alex Martinez, έχουμε ξαναλειτουργήσει κάτω από συνθήκες πίεσης χρόνου και χώρου γενικά, συν ότι το παράνομο graffiti σε κάνει να χρησιμοποιείς με τον πιο δημιουργικό τρόπο τις ικανότητες σου.
Έτσι λοιπόν, βάση εμπειρίας μας πάνω στο αντικείμενο και με τα δεδομένα στοιχεία και αναφορές που διαθέταμε στα χέρια μας, αφού μελετήσαμε το έργο του ζωγράφου, ξεκινήσαμε να δημιουργούμε μια freestyle σύνθεση βασισμένη σε αναφορές από έργα και επιστολές του καλλιτέχνη, μαζί με στοιχεία από το graffiti bombing όπως tags, throw ups, καθώς και σουρεαλιστικά στοιχεία σε συνδυασμό με μοντέρνες αναφορές και γραφιστικές επιρροές.
Η κύρια θεματική στην οποία βασιστήκαμε ήταν ένα δάσος από ένα έργο του καλλιτέχνη, που είχε αποδώσει με δυνατά γήινα χρώματα και ένταση στις φόρμες των δέντρων. Η χρήση των υλικών ( spray, ακρυλικά, πλαστικές, μαρκαδόροι, λαδοπαστέλ κλπ.) έγινε με εξπρεσιονιστικό σκεπτικό, ώστε να αποδοθεί όσο το δυνατόν καλύτερα το καλλιτεχνικό ρεύμα που αντιπροσώπευε ο ζωγράφος .
Καθ’όλη τη διάρκεια της δημιουργίας του έργου , γινόταν και η δημιουργία του συνολικού conceptτου έργου. Πολύ σημαντικό για μας ήταν ότι ο υπεύθυνος επιμελητής της έκθεσης, Φοίβος Κυπραίος, μας εμπιστεύτηκε και μας επέτρεψε να κινηθούμε με μεγάλη ελευθερία στην δημιουργική διαδικασία.
Η “ιερή” αυτή μας γνωριμία με το έργο του ζωγράφου μας έδειξε την παραλληλία της εποχής μας και την αντιμετώπιση του graffiti, με την εποχή που ζούσε ο ίδιος ο Μπουζίανης και την αντιμετώπιση του εξπρεσιονισμού από το εκάστοτε κατεστημένο. Αυτό μας ταύτισε κατά κάποιο τρόπο με τον καλλιτέχνη και μας “έβαλε” πιο μέσα στο σκεπτικό της τέχνης του. Και τότε όπως και σήμερα υπήρχε μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση, με αποτέλεσμα η επιβίωση και η εξέλιξη ενός καλλιτέχνη να καθίσταται αρκετά δύσκολη. Ένα άλλο συναίσθημα ταύτισης είναι η πίεση της πραγματικότητας στο να εκφραστεί ελεύθερα ο καλλιτέχνης μέσα από την δική του οπτική, το οποίο όμως μπορεί να λειτουργήσει και θετικά για μεγαλύτερη ώθηση της “δουλειάς” του στο μέλλον.
Η πηγαία ενέργεια της τεχνικής του εξπρεσιονισμού μπορεί κάλλιστα να ταυτιστεί με την ωμότητα του παράνομου graffiti, κάτι το οποίο βγάζει μεγάλη ενέργεια σαν πράξη και έκφραση και μας αντιπροσωπεύει σαν καλλιτέχνες του δρόμου. Αυτός ο τρόπος έκφρασης του εξπρεσιονισμού μας ταύτισε κάπως με τον καλλιτέχνη θυμίζοντας μας παλιότερες εποχές με μεγαλύτερη ζωντάνια χωρίς επιτηδευμένες τεχνικές και καλουπωμένες εκφράσεις της τέχνης μας».
«Θεματικά, ο Μπουζιάνης, καλύπτει μεγάλη γκάμα αντικειμένων, αποδίδοντάς τα με δυο, τρεις διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά, μα δίνοντάς τους πάντα μια σουρεαλιστική διάσταση που χαρακτηρίζει και τη δουλειά του. Το να “εμπνευστείς” από το έργο ενός καλλιτέχνη και να το μεταφέρεις στη δική σου τεχνική είναι συνήθως επίπονο, προσωπικά, ήμουν από τους τυχερούς όπου η συγκεκριμένη διαδικασία ήταν σχετικά εύκολη εφόσον η χροιά και οι γήινοι χρωματικοί τόνοι της ζωγραφικής του μεγάλου καλλιτέχνη ταιριάζουν με την αισθητική της δουλειάς μου, με αποτέλεσμα να γίνει εύκολα η σύλληψη του έργου μου. Οπότε, τεχνικά μιλώντας, πέρασα πολύ όμορφα και ευχαριστήθηκα αυτό το παιχνίδι, συναισθηματικά, ένιωσα λίγο βέβηλος χρησιμοποιώντας τη δουλειά του συγκεκριμένου καλλιτέχνη για να δημιουργήσω κάτι δικό μου. Υπήρχαν φορές που ένιωθα λες και διαπράττω “ύβρι” δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο, από την άλλη, ήταν ένα όμορφο παιχνίδι μέσω του οποίου βγήκαν όμορφες, πρωτότυπα επηρεασμένες δημιουργίες».
«Τα συναισθήματα που είχα προσωπικά όταν ξεκίνησε να οργανώνετε αυτή η έκθεση ήταν δικέφαλα. Ο λόγος ότι από την μία μεριά είχα έναν ρόλο που στην πραγματικότητα δεν συμπαθώ, έπρεπε να οργανώσω λίγο το ποιος καλλιτέχνης μπορεί να μπει στην διαδικασία να ανταπεξέλθει σε αυτό το concept που ζητά η έκθεση. Δεν είμαι curator απλά σε εμένα έπεσε ο κλήρος, τηλέφωνα αρνητικές η θετικές απαντήσεις, δεν ξέρω, θα σου πω, κακό timing κ.α. Η μεριά του καλλιτέχνη είχε και αυτή τα προβληματάκια της. Είχα μαζί μου τον Alex Martinez που λόγο εγχείρησης στον αστράγαλο δεν μπορούσε να είναι εκεί όσο θα ήθελε αλλά σίγουρα η παρουσία του επιβραβεύτηκε και ο Lune82 που και αυτός με την σειρά του έπρεπε να βρίσκετε στης σπουδές του. Άρχιζα να στήνω λίγο την σύνθεση σε συνεργασία με τα παιδιά για το πώς θα απλωθεί μέσα σε αυτό το δωμάτιο, θέλαμε κάτι πού να έχει βάθος. Έτσι επιλέξαμε ένα από τα λίγα σχέδια του Μπουζιάνη που είχε νεκρή φύση και μέσα σε αυτήν εντάξαμε χαρακτήρες, αντικείμενα, φρούτα και αστικά τοπία του μεγάλου ζωγράφου με κάποια στοιχεία του σήμερα σε αρκετά εξπρεσιονιστικό ύφος, πιστεύω.
Ήταν μία πρόκληση μου αρέσει πάντα αυτό και έτσι άρχισα να χρησιμοποιώ το σπρέι με εντελώς διαφορετικό τρόπο, ήταν πραγματικά ενδιαφέρον για εμένα, διότι τα εικαστικά μου αποτελέσματα είναι εντελώς το αντίθετο, οπότε με ενθουσίασε αυτή η ελευθερία της κίνησης του χεριού. Η διαδικασία ήταν πραγματικά μαγική για εμένα. Ξόδεψα της περισσότερες μέρες από όλους, σχεδόν 20, ήταν όλα τόσο ήρεμα, η γειτονία μαγική κρύβοντας εκπλήξεις και το έργο με την βοήθεια ενός βιβλίου καθημερινά έπαιρνε σάρκα και οστά. Η πιο καλές στιγμές ήταν όταν υπήρξαν μέρες που ήμασταν αρκετοί καλλιτέχνες ανταλλάσσοντας απόψεις και σκέψεις που βοηθούσαν τα έργα να προχωράνε, ήμασταν όλοι σε ξένα μονοπάτια δεν υπήρχε χρόνος για λάθη. Όλα καλά, το αποτέλεσμα μετράει ευχαριστούμε που μας αντέξατε με της παραξενιές μας, αυτή η έκθεση είναι ένα δείγμα για να μας θυμίσει ότι η συνεργασία πάντα έχει άριστα αποτελέσματα».
«Προσωπικά, κάθε φορά που τυχαίνει να παρατηρώ το έργο ενός καλλιτέχνη, ενδόμυχα καταλήγω να εξερευνώ το παρασκήνιο της ζωής του. Ξεκινώντας από την εποχή που έζησε, φτάνοντας ακόμα και στις πιο μικρές λεπτομέρειες που σκιαγραφούν το χαρακτήρα του και την προσωπική του πορεία. Η ευκαιρία λοιπόν του να ζωγραφίσω ένα έργο του Μπουζιάνη, μέσα από το δικό μου πρίσμα, εντός του χώρου που για αρκετά χρόνια ήταν το σπίτι του, αυτόματα μου έδωσε το περιθώριο να έρθω πιο κοντά με τον ίδιο τον καλλιτέχνη χωρίς να χρειαστεί να ερευνήσω περαιτέρω. Υπήρξαν εικόνες στο μυαλό μου με τον ίδιο να βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο και να παρατηρεί σιωπηλός. Αισθάνθηκα πιο ελεύθερος να δημιουργήσω όντας καλεσμένος στο σπίτι του. Μια ευχάριστη οικειότητα που προέκυψε από αυτήν την ιερή γνωριμία».
«Παραδέχομαι ότι δεν γνώριζα ποιος είναι ο Μπουζιάνης. Μόλις έφτασα στο Μουσείο και ήρθα σε επαφή με τα έργα του και το concept της έκθεσης ήταν πλέον ξεκάθαρο πως ο Billy, ο Lune και εγώ μπορούσαμε να παράξουμε κάτι που θα αντιπροσωπεύει το παλιό και το νέο σε αντίστιξη. Η πρόκληση του να τα φέρεις αυτά τα δύο κοντά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, δεν ήταν κάτι καινούργιο για κάποιον που έχει έστω και μια μικρή επαφή με το graffiti. Νιώθω ότι τέτοια project λειτουργούν κάπως οργανικά. Είναι σαν freestyle, με κάποιες αναφορές όμως και ακριβώς επειδή εμείς εδώ είχαμε έναν τόσο δυναμικό καλλιτέχνη ως αν αφορά και έμπνευση, αυτό ελάφρυνε κάπως το βάρος όσο αναφορά το τελικό αποτέλεσμα».
«Μια πρόκληση, ένας καλλιτέχνης του περασμένου αιώνα, μεγάλη τιμή με το τίμημα της, μια συνεργασία! Γδυθήκαμε, ανάμεσα σε λευκούς πεντακάθαρους τοίχους, υπερβολικά φωτισμένους από τα μεγάλα παράθυρα.. και εκεί το μυαλό εκτέθηκε στην απλότητα της αύρας που φώναζε “Εμπνεύσου!”. Δεν ήταν ώρα για παιχνίδια, δεν χωρούσε η δικιά μας αλητεία στον μπρουταλισμό του οικοδεσπότη μας. Σκύψαμε τα κεφάλια, πιάσαμε το μέσον μας και αφήσαμε ο καθένας την εμπειρία του να μιλήσει με τον καλλιτέχνη. Άλλη γλώσσα… Το αποτέλεσμα απάντησε… Και μιλά ακόμα!».
