Τις πρώτες ημέρες της καραντίνας μια από τις συχνές ατάκες που άκουγα από γνωστούς και φίλους ήταν «Ήρθε ο καιρός να διαβάσω και τα βιβλία που ήταν παρατημένα στη βιβλιοθήκη μου και δεν προλάβαινα να ανοίξω». Στις συζητήσεις λίγο αργότερα πολλοί ομολογούσαν ότι δεν τους ήταν τελικά τόσο εύκολο να συγκεντρωθούν στην ανάγνωση ενός βιβλίου· το στρες, ο φόβος και η ανασφάλεια καθώς και η επιτακτική ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πανδημία προκαλούσαν εύκολα διάσπαση προσοχής. Και αυτό το στάδιο ξεπεράστηκε, σιγά σιγά τα βρήκαμε με τον νέο πιο βραδύ ρυθμό της καθημερινότητας μας κι έτσι ξαναπιάσαμε όσα βιβλία είχαμε αφήσει αδιάβαστα στα ράφια. Όμως αγοράσαμε νέα; Αναζητήσαμε νέους τίτλους; Βρήκαμε διέξοδο σε online αγορές βιβλίων τώρα που τα βιβλία παραμένουν κλειστά; Η εκδότρια του Πατάκη, Άννα Πατάκη, απαντά στις ερωτήσεις της Popaganda.
Έχει υπάρξει και σε ποιο βαθμό πτώση των πωλήσεων; Πώς κινείται η online αγορά βιβλίων; Η πτώση των πωλήσεων πρέπει να κυμαίνεται στο 40-50 τοις εκατό. Η αγορά online έχει εκτοξευθεί, βέβαια. Αυτή και οι τηλεφωνικές παραγγελίες, που είναι πολύ λιγότερες ποσοτικά αλλά κρατούν τη σχέση αναγνώστη-βιβλιοπώλη ζωντανή, κινούν το βιβλίο σήμερα.
Τι γίνεται με τις εκδόσεις που προγραμματίζατε να κυκλοφορήσετε την άνοιξη; Από τις 15 Μαρτίου και μετά εκδώσαμε στην ουσία μόνο αναμορφώσεις παλιότερων τίτλων, ανατυπώσεις, και ένα νέο βιβλίο που μπήκε στο πρόγραμμα μόλις στις 25 Μαρτίου, το Περί μετάδοσης του Ιταλού Πάολο Τζορντάνο (σε μετάφραση της Σώτης Τριανταφύλλου). Μόλις 100 σελίδες, γραμμένο εν θερμώ στη Ρώμη από τις 29 Φεβρουαρίου ως τις 6 Μαρτίου, ένα βιβλίο που το διάβασα δυο φορές απανωτά τη μέρα που μου το έστειλε ο Ιταλός εκδότης κι ένιωσα τυχερή που είχα αυτή τη δυνατότητα. Έτσι ξεκινήσαμε έναν αγώνα δρόμου και το βιβλίο εκδόθηκε μέσα σε 15 μέρες. Πέραν αυτών, παρακολουθούμε, όπως όλοι, κάθε μέρα την κατάσταση και ελπίζουμε πως στις αρχές Μαΐου ίσως ανοίξουν τα βιβλιοπωλεία, οπότε θα προχωρήσουμε στην κυκλοφορία των προγραμματισμένων βιβλίων μας. Ήδη, ένα μήνα πια μετά, υπάρχει μια αδημονία για τα νέα βιβλία, κάποια εκ των οποίων είχαν αναγγελθεί, όπως το νέο μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη, Ο βασιλιάς της, ένα βιβλίο για την πιο αρχαία ιστορία του κόσμου, την αρπαγή της Ωραίας Ελένης, ειπωμένη από τον πιο παρεξηγημένο πρωταγωνιστή της, τον Μενέλαο. Αν, παρ’ ελπίδα, αυτό δε γίνει, σκεφτόμαστε να αρχίσουμε να κυκλοφορούμε κάποια από τα νέα μας βιβλία, προετοιμάζοντας το έδαφος για την επιστροφή στην κανονικότητα.
Δείχνει η παρούσα κατάσταση ότι θα διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα στο εκδοτικό τοπίο (περισσότερα e-books, audio books, online αγορές;). Σίγουρα τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, που σήκωσαν ένα μεγάλο βάρος, αναγκάστηκαν να δουλέψουν εντατικά κι αυτό τους δίνει και εμπειρία και αναγνωρισιμότητα και κίνητρο να πάνε παραπέρα. Πιστεύω πως θα οργανωθούν καλύτερα τα υπάρχοντα κι ότι θα έχουμε και νέα, από βιβλιοπωλεία δραστήρια που ως τώρα δεν είχαν ηλεκτρονικό κατάστημα και το σκέφτονταν. Επίσης τα e-books, χωρίς να απογειωθούν, είναι πιο ορατά, κυρίως στο εκπαιδευτικό και στο δοκίμιο, από όσο μπορώ να κρίνω. Τα audio books είναι μια άλλη ιστορία, που δε συνδέεται άμεσα με την παρούσα κατάσταση. Μάλιστα στις ΗΠΑ που είναι ίσως η χώρα με την μεγαλύτερη αγορά audio books, σημειώθηκε πτώση πωλήσεων, καθώς έχει μειωθεί το commuting, δηλ οι διαδρομές προς και από τη δουλειά, χρόνος που οι άνθρωποι αφιέρωναν στην ακρόαση βιβλίων. Εμείς ξεκινήσαμε πριν από είκοσι χρόνια μια προσπάθεια με μικρά αποτελέσματα, σήμερα, λόγω της νέας τεχνολογικής άυλης πραγματικότητας στον χώρο του ήχου, νομίζω πως ίσως υπάρχει πιο πρόσφορο έδαφος, σίγουρα πάντως υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες, θα έχουμε νέα στους επόμενους μήνες.
Τώρα που είναι όλοι «έγκλειστοι» έχετε παρατηρήσει αύξηση στα χειρόγραφα που λαμβάνετε; Αν όχι ακόμη, πιστεύετε ότι θα υπάρξει; Δε βλέπω κάποια αξιοσημείωτη διαφοροποίηση, δεν το είχα σκεφτεί αυτό που λέτε. Θα το δούμε, σε κάθε περίπτωση, στο επόμενο διάστημα. Φαίνεται, πάντως, πως κάποιοι διαβάζουν περισσότερο.