Μας χωρίζει μια εβδομάδα από την 90ή απονομή των Όσκαρ (μαζί μεγαλώσαμε) και το τοπίο στη σημαντικότερη κατηγορία του θεσμού, της Καλύτερης Ταινίας, παραμένει πιο θολό κι από την υδάτινη φυλακή που φυλάσσεται το Αντικείμενο (σ.σ. γνωστό σε κάποιους κύκλους ως Καλαμαράκι) στη Μορφή του Νερού. Αν είστε σαν εμάς, περνάτε τις μέρες που απομένουν βουτηγμένοι σε στατιστικά κι αναλύσεις προκειμένου να καταλήξετε σε μια λογική πρόβλεψη για το μεγάλο νικητή της 4ης Μαρτίου. Αν δεν είστε, θα σας κάνουμε σε μερικές εκατοντάδες λέξεις.
Στις 20 Φεβρουαρίου ξεκίνησε ο τελικός γύρος ψηφοφορίας για τα μέλη της Ακαδημίας, με τουλάχιστον 5 από τις 9 υποψήφιες ταινίες να έχουν σοβαρή πιθανότητα να φύγουν με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, στην πιο ανοιχτή ίσως κούρσα που έχει δει η συγκεκριμένη κατηγορία τα τελευταία χρόνια, από το 2009 που το σύστημα άλλαξε, αυξάνοντας το όριο υποψηφιοτήτων από 5 σε (ως και) 10. Φέτος, στην πρώτη απονομή που λαμβάνει χώρα μετά τα ιστορικά σκάνδαλα σεξουαλικών παρενοχλήσεων στο Χόλιγουντ, τη διάδοση του κινήματος #MeToo και την εμφάνιση του Time’s Up, αλλά και μετά από άλλη μια χρονιά πολιτικών, κοινωνικών και ιδεολογικών συγκρούσεων στην τραμπική Αμερική, οι περισσότερες από τις ταινίες που διεκδικούν το χρυσό αγαλματίδιο αυτομάτως πολιτικοποιούνται, είτε αποτελούν άμεσα προϊόντα της εποχής, όπως το Τρέξε!, είτε είναι πιο προσωπικές καλλιτεχνικές δηλώσεις, όπως το Lady Bird και η Μορφή του Νερού. Στη δημιουργία αυτού του κλίματος όπου κάθε πρώτη, δεύτερη, τρίτη ανάγνωση μιας ταινίας μπορεί να συνδεθεί με ένα φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας συνέβαλλαν και οι πολυσυλλεκτικές υποψηφιότητες, που έφεραν στο προσκήνιο προηγουμένως αδικημένες ομάδες, όπως γυναίκες και μειονότητες. Η πρόβλεψη του νικητή έχει φτάσει πλέον να επηρεάζεται λιγότερο από τα ιστορικά και στατιστικά στοιχεία και περισσότερο από την πιθανή διάθεση της Ακαδημίας να στείλει πολιτικό μήνυμα, όπως έγινε τα τελευταία χρόνια με τις νίκες του Spotlight και του Moonlight, ενώ ρόλο αναμένεται να παίξει και ο διαχωρισμός ταινίας και σκηνοθέτη που συμβαίνει συχνά τα τελευταία χρόνια.
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κατηγορίες όπου η ψηφοφορία γίνεται με την επιλογή ενός από τους υποψηφίους, η Καλύτερη Ταινία αποφασίζεται μέσα από την κατάταξη 5 ταινιών με σειρά προτίμησης σε κάθε ένα ψηφοδέλτιο, δίνοντας τη δυνατότητα σε ταινίες που εμφανίζονται ακόμα και στη δεύτερη ή τρίτη θέση να αποκτήσουν συνολικό προβάδισμα και να φτάσουν στη νίκη. Θεωρητικά, το φετινό φαβορί είναι το Οι Τρεις Πινακίδες Έξω Από το Έμπιγνκ, στο Μιζούρι, που ξεκίνησε από μια “γουρλίδικη” νίκη με το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ του Τορόντο και έφτασε να κερδίζει το κορυφαίο βραβείο από το Σωματείο Ηθοποιών (οι ηθοποιοί αποτελούν την πιο πολυάριθμη ομάδα της Ακαδημίας) και το βραβείο καλύτερης ταινίας στα BAFTA. Η ταινία είναι φαβορί για 3 ακόμα βραβεία (Α’ γυναικείου ρόλου για την Φράνσες Μακ Ντόρμαντ, Β’ ανδρικού για τον Σαμ Ρόκγουελ και Πρωτότυπου Σεναρίου) και η διχαστική εικόνα σχετικά με την αμφίβολη ηθική της μοιάζει να έχει καλλιεργηθεί περισσότερο στο Film Twitter παρά στον αληθινό κόσμο, και δη στα μέλη της Ακαδημίας, που της χάρισε 7 υποψηφιότητες. Ωστόσο, η απουσία του Μάρτιν Μακ Ντόνα από την κατηγορία της σκηνοθεσίας εξορίζει τις Τρεις Πινακίδες στο πολύ μικρό ποσοστό των ταινιών που έχουν καταφέρει να κερδίσουν το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας χωρίς υποψηφιότητα για το σκηνοθέτη τους: είναι μόλις 4 στα 89 χρόνια ιστορίας του θεσμού.
Με βάση τα βραβεία-προάγγελους και τα… μαθηματικά, ο μεγαλύτερος αντίπαλος των Τριών Πινακίδων είναι η “ψάρια φιλάω και δεν με νοιάζει” Μορφή του Νερού, που ξεκίνησε τη σεζόν με το Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Βενετίας και πέρασε τους υπόλοιπους μήνες σχετικά στο πίσω κάθισμα, μέχρι που η επικράτησή της στα βραβεία των Σωματείων Παραγωγών και των Σκηνοθετών (ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο έγινε ανέλπιστο φαβορί εις βάρος του always the bridesmaid Κρίστοφερ Νόλαν) και ο ουκ ευκαταφρόνητος αριθμός των 13 υποψηφιοτήτων την τοποθέτησαν σε αδιαφιλονίκητη θέση ισχύος. Ως θετικό παραμυθάκι/ερωτική επιστολή για την 7η Τέχνη, η ταινία συμπληρώνει πολλά κουτάκια μιας Oscar-friendly περίπτωσης, αλλά θα πρέπει να ξεπεράσει τυφλά σημεία όπως η έλλειψη υποψηφιότητας στο Σωματείο Ηθοποιών και η ήττα του από το Τρέξε! στα βραβεία της Ένωσης Σεναριογράφων. Κι επίσης, στην οικονομία της ψηφοφορίας για να κερδίσει πρέπει να αποκτήσει πλεονέκτημα με το να βρεθεί ως πρώτη επιλογή σε πολλά ψηφοδέλτια.
Από την άλλη, πολλοί επαγγελματίες αναλυτές των Όσκαρ και κριτικοί κινηματογράφου που λάτρεψαν την ταινία, τις τελευταίες εβδομάδες προβλέπουν νίκη του Τρέξε!, αν και δεν είναι ξεκάθαρη η διάκριση μεταξύ ευσεβών πόθων κι αντικειμενικότητας για μια ταινία που ναι μεν άρπαξε το zeitgeist από τα μαλλιά και παρέμεινε σε συζητήσεις και συνειδήσεις για 12 ολόκληρους μήνες, αλλά παραμένει μια σπάνια εξαίρεση στον κανόνα που δεν θέλει θρίλερ στην υψηλού προφίλ οσκαρική αυλή. Μια νίκη της ταινίας θα αποτελούσε συμβολική επιβράβευση του έξυπνου σχολιασμού της για το πρόβλημα του ρατσισμού στην αμερικάνικη κοινωνία (και δικαίωση χιλιάδων longreads, tweets και memes), αλλά με μόνο 4 υποψηφιότητες (και μάλιστα όχι για μοντάζ – η τελευταία φορά που μια ταινία κέρδισε το συγκεκριμένο Όσκαρ χωρίς υποψηφιότητα μοντάζ ήταν το Braveheart το 1996) θα χρειαστεί υποστήριξη πέραν του νεαρού, hip κύματος ψηφοφόρων που προστέθηκε στην Ακαδημία τα τελευταία δύο χρόνια μετά την κατακραυγή του #OscarsSoWhite. Το Τρέξε! κατάφερε πάντως να διαπρέψει εις βάρος, για παράδειγμα, του Lady Bird στα βραβεία της Ένωσης Σεναριογράφων, αλλά εκεί ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής του κι οσκαρικό φαβορί Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπιγνκ, στο Μιζούρι δεν ήταν καν υποψήφιος λόγω μη τήρησης των κανονισμών, οπότε δεν γνωρίζουμε πόσο ισχυρή είναι στην πραγματικότητα αυτή η ένδειξη.
Με την προαναφερθείσα ήττα του στα μοναδικά βραβεία που είχε ελπίδα να ξεχωρίσει, το οικουμενικά αγαπημένο και υποψήφιο για 5 Όσκαρ Lady Bird της Γκρέτα Γκέργουιγκ απέδειξε την αδυναμία του να κονταροχτυπηθεί με τους πιο ηχηρούς τίτλους, αν και μια νίκη του δεν θα ήταν εντελώς απίθανη σε μια χρονιά που οι γυναίκες διεκδίκησαν μια καλύτερη θέση στο τραπέζι της βιομηχανίας, με θεαματικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά ήταν η υποψηφιότητα της Γκέργουιγκ, στην κατηγορία της σκηνοθεσίας (έγινε μόλις η πέμπτη γυναίκα που κατάφερε να βρεθεί σε αυτή την πεντάδα – η Κάθριν Μπίγκελοου παραμένει η μοναδική που έχει κερδίσει το Όσκαρ) και του σεναρίου.
Ως εκπρόσωπος του παλιομοδίτικου, μεγαλοπρεπούς, εμπορικού σινεμά, η Δουνκέρκη μπήκε στην κούρσα τουλάχιστον ως αυτονόητο όχημα νίκης για τον Κρίστοφερ Νόλαν, αλλά στην πορεία ο βρετανός σκηνοθέτης αποδυναμώθηκε, όσες κάμερες κι αν έβαλε στα φτερά αεροπλάνων. Ωστόσο ελάχιστοι μένουν αδιάφοροι μπροστά στην άψογη τεχνική πρωτοπορία και την κινηματογραφική μαεστρία της ταινίας (αποτελεί φαβορί στις περισσότερες από τις τεχνικές κατηγορίες στις οποίες είναι υποψήφια), ενώ η ιδεολογική διεκδίκησή της κι από τα δύο στρατόπεδα του Brexit τής δίνει έναν επίκαιρο χρωματισμό. Η ήττα της, όμως, σε όλα τα βραβεία των Σωματείων, ακόμα και στα BAFTA στα ίδια της τα πάτρια εδάφη, δεν αποτελεί καλό νέο για τις πιθανότητές της.
Όσο για τις υπόλοιπες υποψήφιες ταινίες, οι περισσότερες έχουν ένα παθιασμένο αλλά μικρό αριθμό υποστηρικτών, είτε πρόκειται για το κομψοτέχνημα Αόρατη Κλωστή είτε για την ωδή στον πρώτο έρωτα Να Με Φωνάζεις Με Τ’ Όνομά Σου είτε για το υψηλών ιδανικών The Post (η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να φανταστούμε την Πιο Σκοτεινή Ώρα να εμπνέει πάθη, πέρα από το υποχρεωτικό σε αυτό το σημείο Όσκαρ ερμηνείας του Γκάρι Όλντμαν, ειδικά όταν έχει προηγηθεί η πρώτη σεζόν του The Crown). Όποιο αφήγημα κι αν επιλεγεί για την απονομή της 4ης Μαρτίου, είναι ολοφάνερο ότι το σπορ της πρόβλεψης των Όσκαρ γίνεται κάθε χρόνο όλο και πιο αναπάντεχο – και σίγουρα πιο διασκεδαστικό. Εκτός αν έχετε παίξει ένα μισθό στο Στοίχημα.