Αυτό που βλέπουμε πόσο ταυτίζεται τελικά με αυτό που όντως υπάρχει; Μπορούν οι αυστηρά καθορισμένες γραμμές να “ξεφύγουν” απο την πορεία τους, τουλάχιστον στα μάτια μας; Αυτά είναι μόνο δύο από τα πολλά ερωτήματα που προκύπτουν σε όποιον επισκεφτει την έκθεση του Ηλία Κοέν, στην Ελευθερία Τσέλιου gallery. Μιλήσαμε μαζί του και μας έδωσε τις απαντήσεις σε περισσότερα από αυτα.
“to measure is to know- if you cannot measure it, you cannot improve it” Ουίλιαμ Τόμσον (Lord Kelvin)
Η αποτύπωση, η χάραξη που αποτελεί την βάση του συστήματος κανόνων, του εικαστικού θέματος, ταυτίζεται με την τελική εικόνα της έκθεσης ως συνόλου; Με άλλα λόγια κατά πόσο ένας τόσο συγκεκριμένος μηχανισμός (εκδοχές κανάβου) επιτρέπουν ή δίνουν ελευθερία στην μορφή που εν τέλει δημιουργείται και παρουσιάζεται; Η προσέγγιση αυτή πηγάζει από την δική μου ανάγκη για την διαμόρφωση συνθετικών και αισθητικών κανόνων, γι’ αυτό και αυτό το απόφθεγμα του Lord Kelvin θεωρώ ότι περιγράφει κάπως την γενική κατεύθυνση αυτής της ενότητας. Βέβαια, το σύνολο σχέδιων που παρουσιάζεται στην Eleftheria Tseliou Gallery υποδιαιρείται σε μια σειρά από ιδιαίτερες κατηγορίες σύμφωνα με τις επιμέρους προσεγγίσεις, όπως οι μετατοπίσεις, οι συχνότητες, οι συνδέσεις και οι γεωμετρικοί χώροι. Ο μηχανισμός σχεδίασης είναι ο κανόνας αλλά ταυτόχρονα δημιούργημα και όχημα αισθητικών επιλογών. Η αναζήτηση της τελικής μορφής προκύπτει και ανακαθορίζεται μέσα από τη διαδικασία. Μέσα από τον χειρισμό των κανονικοτήτων, διερευνάται τι είναι σημαντικό και τι μπορεί να παραληφθεί.
Η ύπαρξη ενός συγκεκριμένου μηχανισμού όρασης μέσω των ματιών (αισθητήρια όργανα) μπορεί να αφήσει ένα ελεύθερο πεδίο οπτικής αντίληψης και άρα ασάφειας και υποκειμενισμού σε όσα αντικειμενικά υπάρχουν; Ποιος είναι ο ρόλος του διπόλου ασάφειας – πιστότητας στην έκθεση και στα σχέδια που δημιουργήθηκαν; Χρησιμοποιώ το μοντέλο της όρασης σαν μηχανισμό εισόδου αταξινόμητων δεδομένων έτσι αναδύονται οι έννοιες της ασάφειας και της πιστότητας, σαν αναλογική επέκταση για την πραγμάτωση του έργου ως διαδικασίας. Μέσω αυτής της μεταφοράς, οι έννοιες αυτές εικονοποιούνται σε μορφές και συνθετικές παραλλαγές. Το χρώμα είναι συχνότητα, το θολό είδωλο είναι πολλαπλασιασμός, το τρίγωνο είναι η μέτρηση.
Το 2005 πραγματοποιήσατε μεταπτυχιακές σπουδές Καλών Τεχνών πάνω στις Ψηφιακές Τέχνες στο School of Visual Arts στην Νέα Υόρκη. Εντούτοις, στην έκθεση που παρουσιάζετε στην Eleftheria Tseliou Gallery όλα τα σχέδια εκπονούνται με τα πλέον παραδοσιακά μέσα (μολύβι και χαρτί). Για ποιόν λόγο η μηχανιστική απεικόνιση εκκινεί από αυτά τα υλικά και πώς τα ψηφιακά μέσα εισέρχονται στο εικαστικό θέμα; Οι ψηφιακές τέχνες διαχειρίζονται δεδομένα τα οποία μετατρέπονται σε πληροφορία. Αυτή η διαδικασία προϋποθέτει την θεσμοθέτηση μιας σειράς κανόνων. Η αξία και η ανάδειξη του κανόνα είναι σημείο κλειδί στην προσέγγιση του ψηφιακού υλικού. Οι κανόνες αυτοί αποτελούν το δάνειο στην συγκεκριμένη δουλειά. Ταυτόχρονα, μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δουλεύοντας με software, χαρτογράφηση, και εικονοποιήση δεδομένων και κατά βάση εργαζόμενος στο πλαίσιο του υπολογιστή, μου έλειψε η απτική σχέση με το υλικό, ακόμα και τη λεγόμενη “κουζίνα” δηλαδή την προετοιμασία των υλικών κτλ. Είχα μεγάλη περιέργεια για την λιθογραφία (με την οποία δυστυχώς δεν είχα την τύχη να ασχοληθώ σαν φοιτητής.) Παράλληλα, ξαναέπιασα τα κεραμικά. Έτσι κάπως ξεκίνησε αυτή η σειρά σχεδίων από το 2011-12, σαν προσχέδια για κάτι άλλο που τελικά κατέληξε να έχει μια αυτοτέλεια σαν σχέδια με γραφίτη σε χαρτί. Επιπλέον, ήθελα να δω τα όρια της δικιάς μου δεξιοτεχνίας και να εξελίξω την δική μου ικανότητα με τα υλικά που παραμένει κατά την γνώμη μου καθοριστικός παράγοντας για το έργο.
Τα έργα που παρουσιάζονται (γεωμετρικά σχέδια από γραφίτη σε χαρτί και κεραμικά γλυπτά) δοκιμάζουν πέρα από τις πρωταρχικές αξίες των εικαστικών τεχνών, ζητήματα της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Ποια είναι για εσάς η σχέση ανάμεσα στο σχήμα, τη μορφή και την θέση τους στον χώρο; Η αναμέτρηση με το υλικό και το τεχνικό μέρος είναι πάντα ένα κομμάτι της δουλειάς που με ενδιαφέρει καθώς είναι ένα πρόσφορο έδαφος για πειραματισμούς . Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πειραματισμού και μέσα από την εφαρμογή, παραλλαγή ή μετατόπιση των κανόνων αναδύονται οι μορφές. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναδύονται και οι εικαστικές λύσεις. Παράλληλα, η ενασχόλησή μου με τα ψηφιακά μέσα και την επιστήμη τους με προετοίμασε κατά κάποιο τρόπο για να ξαναδώ το θέμα από την αρχή. Το υπόβαθρο αυτής της μελέτης πάνω σε αυτό το σύνολο ιδεών τροφοδοτεί και ορίζει τους ζωγραφικούς και πλαστικούς χειρισμούς. Αναζητώ την αρμονία, αλλά χωρίς όμως να αρνούμαι το παράδοξο που ξεπηδά μέσα από της διαφορετικές επιλογές που προκύπτουν.
Πώς είναι για έναν καλλιτέχνη που ζει για περισσότερο από μία δεκαετία στην Νέα Υόρκη να επιστρέφει και να εκθέτει στην Αθήνα του 2015; Ο τόπος είναι λιγότερο σημαντικός. Έχω την ευκαιρία να μπορώ να συλλέγω εμπειρίες και από τους δύο τόπους. Η Νέα Υόρκη είναι μια μεγάλη σύγχρονη πόλη, αλλά αναλογικά η Αθήνα έχει πολλά πλούσια πράγματα και είναι πυκνή σε ερεθίσματα πόλη.
Για ποιόν λόγο επιλέξατε την Ν.Υόρκη ως βάση για την καλλιτεχνική σας διαδρομή; Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν Έλληνα καλλιτέχνη να κάνει αυτή την επιλογή και να ζει και να εργάζεται στον καλλιτεχνικό χώρο της Νέας Υόρκης; Αποφοίτησα από το εργαστήριο της Ρένας Παπασπύρου στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Μετά την σχολή θέλησα να βρεθώ σε ένα περιβάλλον όπου η ψηφιακή τέχνη ήταν στο προσκήνιο, έτσι βρέθηκα στην Νέα Υόρκη. Πουθενά δεν είναι εύκολο να βρεις λύσεις χωρίς την απαραίτητη δουλειά και στήριξη τόσο σε υποδομές όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό. Πάντως είτε εκεί είτε εδώ είναι ζωογόνο να εργάζεσαι δίπλα σε ανθρώπους με πάθος, ταλέντο, και γνώση για το αντικείμενό τους.
Πέρα από τα οπτικά γεγονότα και τους αντιληπτικούς μηχανισμούς που τα επεξεργάζονται (θέμα της παρούσας έκθεσης) ποιες άλλες ιδέες κινητοποιούν την σκέψη και την καλλιτεχνική παραγωγή/ δημιουργικότητά σας; Θέλω να αναπτύξω περαιτέρω αυτή την σειρά με ακόμα περισσότερες πολυπλοκότητες. Τώρα είμαι σε μια φάση όπου αντλώ ευχαρίστηση από την επαφή με υλικά, το σχέδιο είναι πάντα παρόν στην διαδικασία, είναι η αρχή της όποιας σκέψης. Ολες οι τέχνες, κεραμική, γλυπτική, ζωγραφική, χαρακτική αλλά και τα νέα μέσα συνδέονται μέσω των τεχνικών τους μα και μέσω των υλικών τους, έτσι αλλάζοντας από το ένα μέσο στο άλλο δημιουργούνται ίσως και καινούργιες δημιουργικές διαδρομές. Αισθάνομαι ότι ο πειραματισμός είναι πρωταρχική κινητήρια δύναμη. Κάθε νέα τεχνική, νέο υλικό, δημιουργεί νέες συνθήκες για δημιουργικότητα. Απολαμβάνω να βρίσκομαι στα εργαστήρια, είναι χώροι που έχουν μεγάλη δημιουργική ενέργεια.
Ilias Koen, SOLO SHOW, 23/4-23/5/2015
Eleftheria Tseliou Gallery
tseliougallery.com
https://www.facebook.com/eleftheriatseliougallery
Ilias Koen
www.ikoen.org
instagram.com/iliaskoen/