Πόσο επίκαιρη μπορεί να είναι η ιστορία μίας απλής γυναίκας που έζησε στην ελληνική πραγματικότητα του περασμένου αιώνα; Πόσο μας αφορά η έννοια της μετάβασης στις διάφορες φάσεις της ζωής της, μέχρι την ασθένεια και τον θάνατο; Ο Λύσανδρος Σπετσιέρης, στην παράσταση Easter Island, δημιουργεί εικόνες και συνειρμούς και ωθεί τον θεατή να βιώσει πρώτα και στη συνέχεια να αναρωτηθεί για τα στοιχεία που διατρέχουν τις ζωές όλων μας. Μία παράσταση εικαστική, που αφηγείται την ιστορία της Κατερίνας και τις πιο σημαντικές στιγμές της διαδρομής της.
Με αφετηρία τα παιδικά της χρόνια στην ελληνική επαρχία, η ιστορία συνεχίζεται στη μεγαλούπολη και στέκεται στα σπουδαιότερα ιστορικά σημεία της χώρας: το βίωμα του πολέμου, η επταετία, η μεταπολίτευση. Το ανθρώπινο σώμα είναι ο πρωταγωνιστής, τόσο ως κεντρικό θέμα του έργου όσο και ως ερμηνευτικό μέσο. Το σώμα που γεννιέται, αναπτύσσεται και γεννά το ίδιο. Που παρακμάζει, αρρωσταίνει, μεταμορφώνεται και τελικά πεθαίνει. Ένας ολοκληρωμένος κύκλος ζωής παρουσιάζεται, αξιοποιώντας ελάχιστα τον λόγο και δίνοντας βαρύτητα στην εικόνα και τον ήχο. Από το Υπόγειο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης μέχρι το νησί της αποκάλυψης –της δεύτερης ευκαιρίας.
Τι αφηγείται το Easter Island; Την ιστορία ενός ανθρώπου από την αρχή της ζωής έως και το τέλος της. Για να το κάνει αυτό, εστιάζει στον βίο ενός υπαρκτού προσώπου – της Κατερίνας, η οποία γεννήθηκε κάπου μέσα στη δεκαετία του τριάντα στην ελληνική επαρχία και έφυγε πριν από κάποια χρόνια στην Αθήνα, αφού πρώτα αντιμετώπισε τον καρκίνο και ό, τι αυτός συνεπάγεται.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η ιστορία της Κατερίνας; Η Κατερίνα είναι μία προσωπικότητα που την γνωρίζουμε καλά, μία πολύ οικεία φιγούρα για την ελληνική πραγματικότητα, αλλά όχι με τη γραφική έννοια. Είναι εκείνος ο άνθρωπος που προσωποποιεί τις πληροφορίες από τις οποίες είμαστε φτιαγμένοι. Ένας τέτοιος άνθρωπος ευωδιάζει από την ιστορία που φέρει στους ώμους του , την προσωπική του ταπεινή ιστορία, η οποία συναντιέται με τη δύναμη, την επιμονή και το θράσος με τα οποία μάχεται τον ίδιο τον θάνατο. Τον κατά τ’ άλλα αναπόφευκτο. Και μέσα από αυτό, αναδεικνύει σε μένα τον παρατηρητή μία αντίληψη της επανάστασης και της ελευθερίας που μαθαίνεται μόνο στο πεδίο της μάχης. Έτσι τελικά ηρωοποιείται και αγιοποιείται κάποιος που δεν θα γραφτούν ακαδημαϊκές μνείες στο όνομα του. Αλλά θα έχει υπάρξει ένα κυρίαρχο κλαδί στο δέντρο της ζωής των ανθρώπων που μένουν πίσω.
Πώς συνδέεται με την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα και κατά πόσο αυτή επηρεάζει τη ζωή της ηρωίδας; Η ίδια η ηρωίδα είναι ένα κομμάτι από τη σύγχρονη ιστορία και δεν εννοώ μόνο την πολιτική. Η ίδια είναι ένας κρίκος που συνδέει την καθημερινότητα με τις μεγάλες αλλαγές που διαμόρφωναν και συνεχίζουν να διαμορφώνουν τον τόπο όπου κατοίκησε, μέσα σε περίπου εννέα δεκαετίες. Το αναφέρω ως ελάχιστη χρονική περίοδο. Έχει μεταλλαχθεί η πραγματικότητα μέσα στην οποία υπάρχουμε τόσο, που δεν μπορούμε πια ούτε να φανταστούμε το πώς κατάφερνε να επιβιώσει ο άνθρωπος χωρίς την πολυτέλεια των μέσων που μας παρέχονται σήμερα. Πώς μπορούσε με τέτοιες ελλείψεις να επικοινωνήσει, να τραφεί, να παραμένει υγιής, να διασκεδάζει, ακόμα και πώς να κάνει έρωτα.
Λόγος, κίνηση, ήχος, σκηνικό… Πώς διαπλέκονται όλα αυτά τα στοιχεία στην παράσταση και κατά πόσο αυτό ήταν συνειδητή επιλογή εξαρχής; Το έργο είναι μία αλληλουχία εικόνων και η εικόνα δομείται από κομμάτια διαμορφωμένα και αναπαυμένα στο υποσυνείδητο. Έτσι δημιουργείται το ολόκληρο. Κάθε εικόνα έχει τον δικό της ήχο, την δική της οσμή, άρα δεν θα μπορούσα να εργαστώ διαφορετικά πάνω στο Easter Island. Για τον λόγο αυτόν χρειάστηκαν και οι κατάλληλοι συνεργάτες όπως η trainer Ευγενία Παπαγεωργίου που μας προετοιμάζει κάθε φορά πριν από κάθε πρόβα και από κάθε παράσταση σωματικά και φωνητικά, να είμαστε έτοιμοι και διαυγείς. Η Άννα Παπαϊωάννου που με την εμπειρία της και την αγάπη της πάνω στην παραδοσιακή μουσική και στον ηλεκτρονικό ήχο συνθέτει το ηχητικό τοπίο της παράστασης. Η Δήμητρα Μαρίνη που ως αρχιτέκτονας και εικαστικός δημιούργησε το βασικό σκηνικό καταφέρνοντας να δώσει όγκο και χώρο στο νησί του Πάσχα. Ο Αλέξανδρος Λόγγος στα ειδικά effects που λειτούργησε ως γλύπτης για την παράσταση αυτή, o Μιχάλης Κλουκίνας και η φωτογραφική του ματιά στους φωτισμούς, η Βασιλική Σύρμα και η επoικοδομητική συνεργασία μας πάνω στις επιλογές των κοστουμιών. Δεν γίνεται βέβαια να μην αναφερθούν οι εξαιρετικές και πολύ καλά εκπαιδευμένες ηθοποιοί Άννα Παπαδάκη, Ευγενία Παπαγεωργίου και Σπέρη Κανατά.
Η παράσταση χωρίζεται σε δύο μέρη: Γλυπτική και Μεταμόρφωση. Τί υποδηλώνουν για εσάς αυτές οι έννοιες και πώς μεταφέρεται αυτό στο Easter Island; Αφού λοιπόν το έργο αφηγείται τη ζωή από την αρχή της έως το τέλος της, χωρίζω αυτή τη ζωή σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος το ονομάζω Γλυπτική, που δηλώνει την έννοια της διαμόρφωσης της ύλης όταν επηρεάζεται από ένα χ παράγοντα. Η Κατερίνα διαμορφώνεται ως ύλη και πνεύμα από τα στοιχεία της φύσης, από τις κοινωνικές συνθήκες και τις ιστορικές μεταβάσεις, από τις δικές της συγκρούσεις. Στο δεύτερο μέρος, το οποίο και ονομάζω Μεταμόρφωση, παρακολουθούμε το δεύτερο στάδιο της ζωής της Κατερίνας, που πλέον αρχίζει να τελειοποιείται το κομμάτι της γλυπτικής, το οποίο και μεταμορφώνει την αρχική ύλη σε κάτι το εντελώς παράδοξο. Ολοκληρώνει και αποκαλύπτει την τελική μορφή αυτής της ύπαρξης. Σαν τα αποκαλυπτήρια ενός έργου τέχνης.
Το Easter Island παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιούνιο στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου. Τί σας οδήγησε να την παρουσιάσετε ξανά; Παρουσιάστηκε εκεί σαν ένα σημείο εκκίνησης κάθε νέου έργου που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στους θεατές. Με τη διαφορά πως αυτή η παράσταση θα έπρεπε να ξεκινήσει μέσα από έναν θρησκευτικό ναό, αφού μία από τις επιθυμίες της είναι να αναδείξει τη σύνδεση του ανθρώπου με το θείο. Την πραγματική, κατά το Easter Island, έννοια της αγιοσύνης. Η ανταπόκριση των θεατών ήταν πράγματι τόσο θετική που δεν θα μπορούσαμε να μην συνεχίσουμε την παράσταση. Όχι όμως πλέον σε κάποιον ναό, αλλά σε έναν χώρο που θα μπορούσε το Easter Island να πάρει τη ολοκληρωμένη του μορφή. Αν και νομίζω πως είναι μία παράσταση που δεν ολοκληρώνεται, αλλά μόνιμα, όπως και η ηρωίδα του, θα μεταλλάσσεται και θα μεταβαίνει σε διαφορετικούς τόπους για να συνεχίζει και να υπάρχει.
Τί σημαίνει τελικά Easter Island; Το νησί του Πάσχα είναι ένα σημείο που ξεθάβεται και ανασταίνεται η ύπαρξη. Είναι μία συνεχόμενη μετακίνηση μέσα στη ζωή, η μετάβαση από τόπο σε τόπο για την ελευθερία, για μία ζωή χωρίς δεσμά. Χωρίς θάνατο. Αλλά όλα αυτά μέσα από μία επίπονη διαδικασία και διαδρομή για την τελική κατάκτηση της αθανασίας.