Το Ερμιτάζ αποτελεί το μεγαλύτερο και ένα από τα παλαιότερα μουσεία στον κόσμο, καθώς και ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αγίας Πετρούπολης. Φιλοξενείται σε ένα συγκρότημα έξι κτιρίων, τα παλαιά Χειμερινά Ανάκτορα, στις όχθες του ποταμού Νέβα. Ενδεικτικά: Το συνολικό του εμβαδόν είναι 233.345 τεραγωνικά μέτρα και διαθέτει 1.012.657 αντικείμενα και έργα τέχνης.
Έχει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής και γλυπτικής των νεότερων χρόνων από την Αναγέννηση έως τον 20ό αιώνα. Η συγκρότηση της συλλογής έχει την αφετηρία της στα χρόνια του Πέτρου Α΄ του Μεγάλου (1672-1725), o οποίος κατά τη διάρκεια των ευρωπαϊκών του περιηγήσεων αγόρασε έργα ολλανδών και φλαμανδών ζωγράφων.
Αλματώδης αύξηση του αριθμού των εκθεμάτων της συλλογής συντελέστηκε στα χρόνια της Αικατερίνης Β΄ της Μεγάλης (1729-1796). Η Αικατερίνη ακολουθώντας την πολιτιστική πολιτική των ηγεμόνων της κεντρικής Ευρώπης, δημιούργησε με τη βοήθεια σημαντικού επιτελείου συμβούλων μια συλλογή, η οποία στο τέλος της ζωής της έφτασε να αριθμεί περί τους 4.000 πίνακες των σημαντικότερων ζωγράφων της ιταλικής, γαλλικής, φλαμανδικής, ολλανδικής Αναγέννησης, του Μπαρόκ και του Ροκοκό. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 το Μουσείο εθνικοποιήθηκε όπως και όλες οι μεγάλες ιδιωτικές συλλογές εύπορων Ρώσων εμπόρων, αστών και αριστοκρατών, οι οποίες στη συνέχεια εμπλούτισαν το Ερμιτάζ με μεγάλο αριθμό έργων.