Συνέντευξη: Δημήτρης Δημητριάδης

Τι γνώμη έχετε για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο; Θα έλεγα ότι το θέατρο, όχι μόνο το ελληνικό αλλά και γενικότερα, αυτή τη στιγμή-με κάποιες εξαιρέσεις φυσικά -υποσιτίζεται θεματικά. Γενικά έχω αντιρρήσεις για όλο αυτό το λεγόμενο κοινωνικό θέατρο, το θέατρο της επικαιρότητας, το θέατρο του υποτίθεται κοινωνικού προβληματισμού. Ένα θέατρο το οποίο εξαρτάται από το τι έγινε στην Ομόνοια ή τι έγινε στον Άγιο Παντελεήμονα. Η τέχνη του θεάτρου και κυρίως η δραματουργία είναι μια τέχνη η οποία έχει αξία μόνο όταν υπερβαίνει αυτό το άμεσα βιώσιμο. Το παράδειγμα του «Πεθαίνω σαν χώρα» είναι κάτι τέτοιο. Δεν ασχολήθηκε με το τώρα του τότε, ασχολήθηκε με το πέρα του τώρα. Τα αρχαία δράματα, γιατί ισχύουν ακόμη; Μέσα από τους μύθους που χρησιμοποιούσαν και την δομή και το ύφος της γραφής, δεν μιλούσαν άμεσα για την καθημερινότητα. Μόνο η κωμωδία ή το σατιρικό δράμα λέγανε τι συμβαίνει με τον Κλέωνα ή με τον πόλεμο. Αυτό το πράγμα το οποίο δεν θίγει άμεσα το επίκαιρο δημιουργεί την πραγματική θεατρική τέχνη και αυτό το έχει ανάγκη γιατί πρέπει να περάσουμε μέσα από το “τηλεοπτικό” θέατρο σε ένα θέατρο  ποιητικό, το οποίο να επινοεί καταστάσεις, πρόσωπα, και να προβληματίζεται πάνω σε ευρύτερα θέματα.

Τηλεόραση βλέπετε; Εγώ δεν είμαι κατά της τηλεόρασης καθόλου. Βέβαια έχει πράγματα τα οποία δεν βλέπονται. Πρωινάδικα και τηλεπαιχνίδια δεν βλέπω, δεν με αφορούν. Αλλά μπορείς να δεις καταπληκτικά πράγματα επίσης. Είναι απίστευτα δυναμικό μέσο και πολλές φορές έχω δει πράγματα τα οποία τα συγκράτησα ή κάπου τα σημείωσα και για την δική μου τη δουλειά. Ειδικά στα ξένα κανάλια.

Υπάρχουν στο facebook διάφορες σελίδες αφιερωμένες σε εσάς. Τις έχετε υπ᾽όψιν σας; Μου το έχουν ξαναπεί αλλά δεν επικοινωνώ ακόμα καλά με αυτό τον τρόπο. Τι να κάτσω να γράφω τι κάνω ανά πάσα στιγμή, ότι τώρα πίνω τον καφέ μου ας πούμε; Δεν με ενδιαφέρει αυτό.

Θα φτάσω μέχρι στο σημείο να πω ότι δέχομαι και την διάδοση την πορνογραφίας. Διότι ακριβώς είναι μια δυνατότητα υπέρβασης κάποιων ορίων

Για πολλούς όμως ίσως μοναχικούς ανθρώπους μπορεί να είναι ένα διέξοδο από τη μοναξιά τους, μπορεί να βρουν μια παρέα, ένα φίλο ή ένα σύντροφο.  Εγώ τα δέχομαι όλα αυτά. Θα φτάσω μέχρι στο σημείο να πω ότι δέχομαι και την διάδοση την πορνογραφίας. Διότι ακριβώς είναι μια δυνατότητα υπέρβασης κάποιων ορίων. Της ανθρώπινης εμπειρίας. Έχει βέβαια τις σκοτεινές πλευρές του φυσικά την εκμετάλλευση. Γενικά δεν είμαι κατά της τεχνολογίας. Εγώ πιστεύω ότι το ανθρώπινο μυαλό είναι αξιοθαύμαστο που φτάνει σε τέτοια επίπεδα καταπληκτικής εφευρετικότητας.

Αν δεν ήσασταν συγγραφέας, τι θα θέλατε να ήσασταν; Πάντα ήθελα να είμαι μουσικός ή και εκτελεστής. Πάντα θαύμαζα τους πιανίστες πολύ. Δεν έχω όμως καμία ικανότητα τέτοια.

Τι μουσική ακούτε; Κλασική μουσική. Αγαπώ πολύ την σύγχρονη μουσική του 20^ου αιώνα, Λιγκέτι, Σοστακόβιτς, Μπρίττεν, Αλμπαν Μπεργκ, όλη αυτή τη γενιά μέχρι και πολύ πρόσφατους, ακούω Μπερντ, Γκορέτσκι και άλλους.

Ποιος κινηματογραφικούς σκηνοθέτες εκτιμάτε; Πολλούς, πάρα πολλούς. Γίνονται ωραία πράγματα στο σινεμά. Όπως αυτά που κάνει ο Χάνεκε, ο Τρίερ ή παλαιότερα ο Κισλόφσκι. Θέλω η τέχνη και ο κινηματογράφος να να καταρρίπτουν τα φράγματα της ηθικής τα οποία καταστρέφουν τη λειτουργία της τέχνης. Ο κάθε άνθρωπος προσπαθεί να μπει σε ένα απρόσβατο. Το απρόσβατο είναι εκεί που ακόμα δεν έχουμε ακόμα πρόσβαση. Αυτό για μένα είναι ο προορισμός της τέχνης. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να δοθεί μάχη με τα επιβεβλημένα όρια που μας βάζουν και μας κρατάνε μόνο στο προσβάσιμο και στο ήδη προσβατό. Η τέχνη έχει περισσότερο καθήκον -ίσως και από την επιστήμη- να μας σπρώχνει πέρα των ορίων. Και είναι κάποιοι στο σινεμά, στο θέατρο και στη λογοτεχνία που κάνουν αυτό.

Ποιοι είναι οι ήρωές σας; Κυρίως είναι συγγραφείς που για μένα είναι οι φωστήρες μου. Ο Ρόμπερτ Μούζιλ, ο Χέρμαν Μπροχ, ο Προυστ, ο Τζόις. Αυτοί οι συγγραφείς που έχουν ανοίξει δρόμους. Ας πούμε αυτό που λέει ο Προυστ για τις διαλείψεις της μνήμης ή για την ασυνείδητη μνήμη είναι κάτι καινούριο, δεν το είχε πει καν πριν η επιστήμη.

Τους πιο πρόσφατους τους διαβάζετε; Τους διαβάζω βέβαια. Τον Πίντσον, όλους αυτούς. Και τον Κόρμακ Μακ Κάρθι που είναι πολύ μεγάλος συγγραφέας. Απίστευτη κατάκτηση λογοτεχνικού ύφους.

Τι περιλαμβάνει το αφιέρωμα που θα γίνει στο έργο σας στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών; Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τέσσερα έργα – την παράσταση «Ο κυκλισμός του τετραγώνου» και τρία αναλόγια «Η εκκένωση», «Φαέθων» και «Το άγγιγμα του βυθού». Η αρχική ιδέα ήταν δυο παραστάσεις και δυο αναλόγια αλλά τελικά, με απόφαση του ΔΣ της Στέγης και της κ. Αρφαρά που έχει την καλλιτεχνική εποπτεία του αφιερώματος, καταλήξαμε σε αυτή τη μορφή. Πρόκειται πάντως για τέσσερα κείμενα αντιπροσωπευτικά της δουλειάς μου, που δείχνουν μια πλήρη εικόνα του πώς σκέφτομαι. Μολονότι είναι έργα διαφορετικά ως προς τη φόρμα και το θέμα, θα έλεγε κανείς ότι έχουν έναν κοινό άξονα. Τα ενώνει ένα υπόγειο ρεύμα που αφορά τη βίωση των ορίων και την υπέρβαση αυτών. Μιλώντας για όρια, αναφέρομαι στη ζωή των ανθρώπων που βρίσκονται σε ακραίο και κρίσιμο σημείο- σε αυτό ακριβώς το σημείο, άλλωστε, γίνεται και η διαπραγμάτευση της δραματουργίας. Αν και τα έργα έχουν γραφτεί μέσα στην πρώτη δεκαετία του 2000, δηλαδή πριν τη μεγάλη κρίση, η συσχέτιση με το σήμερα είναι άμεση. Οι άνθρωποι σήμερα ζουν ακραίες καταστάσεις, νιώθουν την εξάντληση και, συνειδητά ή υποσυνείδητα, θέλουμε όλοι να πάμε πέρα από αυτό και ίσως να επινοήσουμε το επόμενο βήμα.   *Το έργο “Η εκκένωση” θα ανέβει στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών στις 15 & 16 Οκτωβρίου, ο “Φαέθων” στις 22 Οκτωβρίου και το “Άγγιγμα του βυθού” στις 27 Οκτωβρίου. Τιμή εισιτηρίου: 5 ευρώ (ανά ημέρα). www.sgt.gr