Το φετινό καλοκαίρι σημαδεύτηκε από τον Νταν Μπράουν ως best seller ανάγνωσμα παραλίας; Πουθενά στον κόσμο δεν συναντάμε στην πρώτη θέση των best-seller λογοτεχνήματα υψηλής ποιότητας – κι αν αυτό (σπανίως) συμβεί, συνήθως συμπίπτει με κάποια πολυσυζητημένη επέτειο. Θα πρότεινα να μη δίνουμε τόση σημασία στις υψηλές πωλήσεις: αντανακλούν, κατά κύριο λόγο, τις προτιμήσεις των ευκαιριακών αναγνωστών, εκείνων που διαβάζουν δύο ή τρία βιβλία το χρόνο και ασφαλώς κατευθύνονται από τα υπερπροβεβλημένα stands των μεγάλων αλυσίδων των βιβλιοπωλείων.
Ξεψαχνίζοντας το εκδοτικό πρόγραμμα, υπάρχουν κάποιες τάσεις που ξεχωρίζουν; Στην ξένη πεζογραφία θα έλεγα ότι οι εκδότες επενδύουν κατά κανόνα σε “σίγουρα χαρτιά”, σε συγγραφείς γνωστούς και προσφιλείς στην Ελλάδα (επανεκδόσεις έργων του Φ.Σ. Φιτζέραλντ – ας μην ξεχνάμε ότι μόλις εξέπνευσαν τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του – Κουτσί, Ώστερ, Ροθ, Κόου, Μπαρνς, ΜακΓιούαν) με μερικές εξαιρέσεις, όταν εισηγούνται πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς (Άντονι Μάρρα, Άλισον Μουρ, Σαμ Μπάιερς) ή κλασικά έργα όπως οι Θρύλοι του Κάντερμπερι του Τσόσερ. Όσο για τα καθ’ ημάς, χαίρομαι που οι εκδότες δείχνουν ακόμη εμπιστοσύνη στην ποίηση και αναζητούν νέες φωνές στην πεζογραφία.
Ποιους τίτλους περιμένετε με αγωνία; Αναγκαστικά, στην ερώτηση αυτή θα απαντήσω με τις εμμονές μου: θα διαβάσω λοιπόν με ξεχωριστό ενδιαφέρον το βιβλίο του “λιγότερο Ρώσου από τους Ρώσους συγγραφείς” Αλεξάντερ Γκριν “Πορφυρά Πανιά” (Κίχλη) για να δω πώς ένα “παιδί του σοσιαλισμού” όπως ο Γκριν εμμένει, στα 1923, μέσα στην καρδιά της επανάστασης, σε έναν α-πολιτικό, ρομαντικό-φανταστικό κόσμο, σαν αντιστάθμισμα ίσως στην σκληρότητα της εποχής. Θα διαβάσω το μυθικό πολιτικό μυθιστόρημα του Νικολάι Τσερνιτσέφσκι, αυτού του “μαρξιστή πριν από τον Μαρξ”, “Τι να κάνουμε” (εκδ. Τόπος). Περιμένω επίσης την έκδοση ενός ακόμη τόμου από το “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο” του Προυστ, την “Αλμπερτίν αγνοουμένη” από την Εστία. Και φυσικά θα διαβάσω με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τους νέους Έλληνες συγγραφείς. Υποψιάζομαι ενδιαφέρουσες εκπλήξεις από κάποιες πένες που κυκλοφορούν φέτος το πρώτο τους βιβλίο.
Η κρίση έχει επηρεάσει τον τρόπο που γράφουν οι Έλληνες συγγραφείς; Κι αν όχι, μήπως έχει να κάνει πιο επιφυλακτικούς τους εκδότες απέναντι σε νέες φωνές; Η κρίση περνάει υπογείως στην ελληνική πεζογραφία, ακόμη και αν οι συγγραφείς δεν επικεντρώνονται σ’ αυτήν. Από την άλλη πλευρά, η επικαιροποίηση της θεματογραφίας δεν εγγυάται πάντοτε ενδιαφέροντα βιβλία. Ελάχιστα βιβλία που γράφτηκαν εν θερμώ άφησαν έντονο αποτύπωμα στην ελλ. λογοτεχνία – πρόχειρα μου έρχεται στο νου η “Αντιποίησις αρχής”, ή η “Φανταστική περιπέτεια” του Α. Κοτζιά. Όσο για τους Έλληνες εκδότες, αυτοί όχι μόνο δεν είναι επιφυλακτικοί απέναντι στους νεώτερους, αλλά τους αναζητούν και τους αναδεικνύουν. Ιδιαίτερη τόλμη, πρέπει να πω, επιδεικνύουν οι μικρότεροι εκδοτικοί οίκοι.
Υπάρχει περίπτωση να επιτύχει κάποια στιγμή σε μια αγορά με ελάχιστο αναγνωστικό κοινό, όπως η Ελλάδα, το ηλεκτρονικό βιβλίο; Για την ώρα, θα απαντούσα αρνητικά.
To βιβλίο της Κατερίνας Σχινά Ο Πολιτισμός του Πλεκτού, θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κίχλη.
