Πώς μετριέται ένας άνθρωπος; Με τη δουλειά που κάνει; Τα ρούχα που φοράει και το αμάξι που οδηγάει; Με τα λεφτά που κονομάει; Με τους ανθρώπους που ξέρει, τους συναδέλφους που έχει, τους φίλους που συναναστρέφεται; Το πόσο προσέχει την οικογένειά του, πόσο στηρίζει τον ανάπηρο γιο του και πόσο συχνά χορεύει με τη γυναίκα του; Πόσο συμπάσχει με τους γύρω του, πόσο βοηθά τους αδύναμους, πόσο στέκεται δίπλα τους απέναντι στην αδικία; Με όλα αυτά μαζί; Κι όταν ένα απ’ αυτά το χάσει; Αν μείνει χωρίς δουλειά; Αν χάσει τη στήριξη των συναδέλφων του, και αποσύρει το βλέμμα από την αδικία γύρω του; Αν χρειαστεί να παρακαλέσει για ένα δάνειο, να δελεαστεί να ξεπουλήσει τα υπάρχοντά του, να μείνει σιωπηλός όταν οι ισχυροί πατάνε τους ανίσχυρους, για να συνεχίσει να μπορεί να στηρίζει το γιο του και να χορεύει με τη γυναίκα του, τι γίνεται τότε; Είναι λιγότερο άνθρωπος; Και πώς μετριέται ένας άνθρωπος;
Η αξιοπρέπεια φαίνεται να είναι η μόνη σταθερά σ’ αυτό το ζοφερό σύμπαν που απλώνει γύρω από τον ήρωα του Vincent Lindon ο Stephane Brize, ο οποίος στην πολλοστή του αναμέτρηση με το πολιτικοποιημένο σινεμά του σήμερα (και στην πολλοστή του συνεργασία με τον Lindon στον πρωταγωνιστικό ρόλο), φέρνει στο επίκεντρο της συζήτησης την εργατική τάξη της Ευρώπης της Κρίσης, όχι για να καταγγείλει, αλλά για να καταγράψει την δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει μια κοινωνική τάξη που βιώνει πρώτη κι εντονότερα την πίεση ενός τοξικού εργασιακού βιότοπου, που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως λογιστικό σφάλμα το οποίο πρέπει να διαγραφεί απ την εξίσωση.
Με την αφτιασίδωτη ωμότητα που παρέχει στην εικόνα του ο ντοκιμαντερίστας Eric Dumont, που κάνει εδώ το μυθοπλαστικό του ντεμπούτο ως δ/ντης φωτογραφίας, ο Brize μας ρίχνει κατευθείαν στα βαθιά, ακριβώς δίπλα στον Thierry: έναν εργάτη εργοστασίου, που προσπαθεί να ξαναβρεί τρόπο να νιώσει παραγωγικός, μετά τις μαζικές απολύσεις μιας βιομηχανίας που έκλεισε, αφήνοντας δεκάδες εργαζόμενους στο δρόμο. Η συγκρουσιακή καθημερινότητα με τους πρώην συναδέλφους που ψάχνουν τρόπο να αποσπάσουν αποζημιώσεις, δεν είναι κάτι για το οποίο έχει χρόνο ο Thierry, ο οποίος έχει οικογένεια να συντηρήσει, κι η μανιώδης αναζήτησή εργασίας είναι μονόδρομος. Σ’ αυτό το καθεστώς διευρυμένης αβεβαιότητας, όπου αφθονούν καιροσκόποι πατρόνες που λυμαίνονται σαν όρνια όποιον βρεθεί στις ανάγκες τους, ο τελευταίος που μπορεί να βοηθήσει ειναι το κράτος με την αγκυλωτική και δαιδαλώδη γραφειοκρατία του, όπως αποδεικνύεται, κι έτσι ο Thierry θα πρέπει να βολευτεί με ό,τι βρει για να πιαστεί. Και να κάνει ό,τι χρειαστεί, για να κρατηθεί εκεί. Πόσα όμως μπορεί να αντέξει αυτή η ρημάδα η αξιοπρέπειά του;
Παρά την υποβλητικό ρεαλισμό της σκηνοθεσίας του, ο Brize δυσκολεύεται να εντοπίσει στο σενάριο που συνυπογράφει με τον Oliver Gorce την αίσθηση συναισθηματικού κατεπείγοντος που θα χρειαζόταν ένα λιγότερο σκληροπυρηνικό κοινό για να παρασυρθεί απ’ την ταινία του, κι έτσι ο Νόμος της Αγοράς (ή Το Μέτρο του Ανθρώπου, αν προτιμάς τον εγγλέζικο τίτλο) παίζει λίγο σαν σκοτεινός, άψυχος συγγενής του περσινού Δυο Μέρες Μια Νύχτα των αδερφών Dardenne. Ή σαν την άλλη, λίγο πιο σκοτεινή πλευρά του νομίσματος, μπορείς να πεις: ο Brize δεν φαίνεται να νιώθει την ίδια ανθρωπιστική θέρμη με τους Dardenne, ή την πίστη στην καλοσύνη των ξένων που έχουν οι Βέλγοι, όμως το ηθικό και υπαρξιακό δίλημμα που εντοπίζει στην κοινωνία της οικονομικής κρίσης είναι το ίδιο: πόσο χωρά η εργασιακή αλληλεγγύη σε ένα ευνουχιστικό περιβάλλον άγριας αβεβαιότητας, όπου οι εργοδότες δεν ψάχνουν πια αφορμή να σε πετάξουν στο δρόμο με τις κλοτσιές μονάχα, αλλά κι αλυσοδεμένο αν μπορούν;
Ο Vincent Lindon ωστόσο, μεστός, λιτός και στιβαρός, με μια υποδόρια μελαγχολία να κρύβεται πίσω απ’ το σκληρό, ταλαιπωρημένο του πρόσωπο – κι ηγούμενος μάλιστα ενός cast που κατά τα άλλα αποτελείται αποκλειστικά από μη επαγγελματίες, αλλά εξαιρετικά καθοδηγημένους απ’ τον σκηνοθέτη ηθοποιούς – κατορθώνει να ανυψώσει την ταινία πάνω απ’ τα προβλήματα του σεναρίου της και να καταθέσει μια απ’ τις πιο μαγνητικές ερμηνείες του φετινού φεστιβάλ. Kαι σε ρόλο εντελώς αξιοβραβεύσιμο από μόνο του, εδώ που τα λέμε.
Η Popaganda.gr οργανώνει πανεργατικά συλλαλητήρια στις Κάννες, χάρη στην ευγενική υποστήριξη της Aegean Airlines.