Γιατί όμως αυτοί και όχι κάποιοι άλλοι;
Μάλλον πρόκειται για έναν συνδυασμό παραγόντων. Ήταν το κατάλληλο timing και το ροκ χρειαζόταν κάτι καινούριο που θα προκαλούσε έκρηξη. Αυτό, ας πούμε, που λείπει σήμερα. Το grunge κατάφερε να φέρει αυτή την μεγάλη έκρηξη αφού το ταλέντο υπήρχε. Αν δεν το είχαν οι Nirvana, το Nevermind δε θα γραφόταν ποτέ. Ωστόσο για να γίνει κάτι τόσο μεγάλο χρειάζονται και άλλα πράγματα. Ο Cobain γαλούχησε μια ολόκληρη γενιά. Έδωσε σε πολλά νέα παιδιά τη δυνατότητα να γίνουν ροκ σταρ (ή τουλάχιστον να το ονειρευτούν). Λίγα χρόνια πριν ξεκίνησαν οι Guns ‘N’ Roses και κατάφεραν να γίνουν η μεγάλη ροκ μπάντα της εποχής που γέμιζε στάδια σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Αλλά η μεγάλη πλειοψηφία των πιτσιρικάδων δεν μπορούσαν να ταυτιστούν με την εξτραβαγκάντσα του Slash και του Axl Rose. Ο Cobain ήταν πιο απλός, πιο οικείος. Φαινόταν ότι το μόνο που χρειαζόταν για να του μοιάσεις ήταν μια κιθάρα, ένα καρό πουκάμισο, ένα σκισμένο Levi’s 501 και βρώμικα All Star.
Βigger than the Pixies
Όσο μεγάλο λόγο κι αν είχαν οι corporates, το marketing και το promotion, αυτό που κατάφερε το Nevermind ήταν να μπει σε κάθε σπίτι και να γεμίσει ελπίδα, όνειρα, καύλα τον κάθε πιτσιρικά εκείνης της εποχής. Η επιτυχία των Nirvana ήταν ένα κοινωνικό φαινόμενο. Η φωνή του Κurt παρέσυρε τα πάντα στο διάβα της. Για ένα νέο παιδί, εκείνες τις μέρες, αυτό ήταν το παν. Και μάλλον γι’ αυτό πέτυχε τόσο πολύ το Nevermind. Η ίδια χρονιά ήταν ένα «μουσικό θαύμα» αφού κυκλοφόρησαν στην Αμερική άλμπουμ σαν το Ten των Pearl Jam, το Τrompe Le Monde των Pixies, το Black Album των Metallica και το Gish των Smashing Pumpkins -άλμπουμ ορόσημα στην ιστορία της εναλλακτικής ροκ, ενώ την ίδια ώρα στην Αγγλία κυκλοφορούσαν διαμάντια σαν το Screamadelica των Primal Scream και το Loveless των My Bloody Valentine. Κανένα ωστόσο από τα προαναφερθέντα δεν έφτασε την φήμη του Nevermind.
Nevermind Reissue
Πριν δύο χρόνια επανακυκλοφόρησε το Nevermind 20 χρόνια μετά την πρώτη φορά. Τα site, τα μουσικά περιοδικά και οι εφημερίδες έκαναν τεράστια αφιερώματα, τόσο μεγάλα που σε έκαναν να πιστεύεις ότι ζεις ξανά στο 1992. Το Spin είχε βάλει 40 ανθρώπους της μουσικής του σήμερα να μιλήσουν για το Nevermind και τον Cobain. Ανάμεσα τους και ο Henry Rollins, μια από τις μεγαλύτερες φιγούρες του αμερικάνικου punk/hardcore που δήλωσε πως «Οι Nirvana έριξαν μονομιάς την πόρτα κάτω, δείχνοντας σε παλιούς τύπους σαν εμένα πως έπρεπε να είναι τα πράγματα. Έπρεπε να πάω στο Lollapalooza με εκπρόσωπο τύπου και με προϋπολογισμό. Όποτε ήμουν στο ίδιο δωμάτιο με τον Kurt με κοιτούσε, κοιτούσε νευρικά κάτω και μετά έφευγε από το δωμάτιο. Του προκαλούσα νευρικότητα. Αλλά ρώτησα μια φορά την Courtney τι συμβαίνει με το αγόρι της και γιατί δε μου μιλούσε. Αυτή μου απάντησε πως απλά ήταν μαστουρωμένος και πως με φοβόταν γιατί ήμουν ο Mr. Straight-Edge και πως με συμπαθούσε αλλά τον φρίκαρα. Η μουσική τους παραμένει διαχρονική. Μπορείς να πάρεις ακόμα από τον πατέρα σου το cd των Nirvana και να το ακούσεις. Αυτό είναι φοβερό. Είναι μια μουσική που σου κολλάει στο μυαλό για κάποιο λόγο. Δεν έγραψαν μαλακίες».
O Dave Grohl είπε κι αυτός την άποψη του. «Όλη αυτή η επιτυχία ήρθε πολύ γρήγορα. Το αστείο με τους Nirvana είναι πως παίζαμε σε μέρη για 700-800 άτομα την ίδια περίοδο που είχαμε χρυσό δίσκο. Σκεφτείτε ότι κάναμε περιοδεία με βανάκι όταν ο δίσκος έγινε πλατινένιος. Ζούσα στον ξενώνα της φίλης μου όταν πουλήσαμε 10 εκατομμύρια δίσκους. Δεν ήταν μια επιτυχία που ήρθε μέσα σε μια νύχτα. Μας είχε πιάσει σοκ όταν καταλάβαμε πόσο πουλούσαμε. Πήγα στο εστιατόριο Benihana με μια πιστωτική κάρτα και είπα ωω Θεέ μου, αυτό το πράγμα λειτουργεί».
O Bob Nastanovich των Pavement που εκείνη την περίοδο έβγαζε τον πρώτο του δίσκο με την μπάντα του θυμόταν χαρακτηριστικά πως «Μέχρι να βγει το Nevermind, oι Pavement και άλλες μπάντες έφτιαχναν τη φήμη τους από μουσικά zines, από κολλεγιακούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και από τις περιοδείες. Μετά από αυτό το άλμπουμ, οι άνθρωποι άρχισαν με επιμονή να κυνηγούν μπάντες σαν εμάς ή μπάντες που υπήρχαν για μόνο λίγους μήνες. Πιστεύω πως αυτό το άλμπουμ έδωσε το έναυσμα για κάτι τέτοιο – ποιος ξέρει αν δεν ήταν αυτό αν θα ήταν κάποιο άλλο; Ένας τύπος σαν τον Kurt Cobain έγινε ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους ανθρώπους στην ποπ κουλτούρα μέσα σε μια περίοδο 6 με 12 μηνών. Αυτό σε τρελαίνει. Φυσικά, τώρα έχουμε την Lady Gaga, με πολλούς ανθρώπους από πίσω της να φτιάχνουν αυτή την εξωπραγματική φήμη – αλλά τότε δεν ήταν έτσι για τους Nirvana, ούτε αυτός ήταν ο σκοπός. Έκαναν το “Smells Like Teen Spirit” και μέσα σε 30 μέρες ήταν τόσο μα τόσο δημοφιλείς. Ήταν τόσο τρομερό και μοναδικό. Δεν γίνεται να γίνει ξανά. Δε θα γίνει ξανά».
Αντί επιλόγου
Αυτό που έκαναν τότε είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί ξανά αφού οι εποχές ήταν τελείως διαφορετικές, λιγότερο γρήγορες, χωρίς τόση πληροφορία και ίντερνετ. Αυτό που κρατάμε είναι 12 υπέροχα τραγούδια και δεν ασχολούμαστε με αμοραλίστριες χήρες που έβγαλαν εκατομμύρια στο όνομα ενός νεκρού συζύγου ή με εταιρίες που τα κέρδη τους εκτοξεύτηκαν από δικαιώματα στα memorabilia του Cobain και των Nirvana.