Είναι ίσως η σημαντικότερη και χωρίς αμφιβολία η διασημότερη Σκανδιναβή συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας. Τα βιβλία της Camilla Lackberg με πρωταγωνιστές την επίσης συγγραφέα Ερίκα -το alter ego της- και τον αστυνομικό Πάτρικ, φιγουράρουν στις λίστες των best sellers: έχουν πουλήσει πάνω από 30.000.000 αντίτυπα, σε περισσότερες από 30 χώρες!
Η συνέντευξη έγινε με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του μυθιστορήματός της «Ο κούκος» (και αυτό από τις εκδόσεις Μεταίχμιο), όπου η παγκοσμίου φήμης Σουηδή βασίλισσα του εγκλήματος επιστρέφει στη γενέθλια Φιελμπάκα, ξαναβρίσκει την Ερίκα Φαλκ και τον Πάτρικ Χέντστρεμ και διεισδύει βαθιά σε μια αριστοτεχνική, ιλιγγιώδη και αναπόδραστη φονική ιστορία…
Κυρία Lackberg, μεταξύ 2000 και 2009, τα βιβλία του Stieg Larsson συνέβαλαν στο να γίνει η σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Και, φυσικά, η συμβολή σας σε αυτό είναι κάτι περισσότερο από εμφανής. Τι κάνει τη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία τόσο επιτυχημένη παγκοσμίως;
Πιστεύω ότι η Σουηδία και οι σκανδιναβικές χώρες είχαν τη φήμη ενός ασφαλούς καταφυγίου, ενός ήρεμου και ήσυχου τόπου. Αυτή, λοιπόν, η αντίθεση με τους φόνους που συνέβαιναν στη μυθοπλασία, ήταν όχι μόνο συναρπαστική, αλλά και ιδιαίτερα απροσδόκητη.
Τι σας έκανε να αρχίσετε να γράφετε στο συγκεκριμένο είδος, το ψυχολογικό θρίλερ; Πώς αποφασίσατε να επικεντρωθείτε σε αυτόν τον ζοφερό και βίαιο φανταστικό κόσμο;
Πάντα μου άρεσαν το έγκλημα και οι φόνοι! Στην πραγματικότητα, μια από τις πρώτες ιστορίες που έγραψα ήταν για τον Άγιο Βασίλη που δολοφονήθηκε από τη γυναίκα του. Και από τότε… με ιντριγκάρει η ψυχολογία πίσω από τους φόνους και αυτό το είδος βίας: το πώς μπορεί, δηλαδή, ένας άνθρωπος να είναι ικανός για τέτοιες πράξεις.
Στα βιβλία σας εξερευνάτε όλα τα διαφορετικά είδη ψυχολογικής βίας. Πόση έρευνα κάνετε συνήθως πριν ξεκινήσετε να γράφετε; Πόσο απέχει η φαντασία σας από την πραγματική ζωή; Και πώς η πραγματική ζωή, επηρεάζει εν τέλει τη φαντασία σας;
Πριν από κάθε βιβλίο, κάνω έναν τόνο έρευνας! Είναι πολύ σημαντικό για μένα να το νιώθω αληθινό, αξιόπιστο και ουσιαστικό. Τα υπόλοιπα είναι, φυσικά, μυθοπλασία και προϊόν της φαντασίας μου. Θέλω, όμως, η βάση και τα θεμέλια να είναι αξιόπιστα και να ξεκινούν από πραγματικά γεγονότα. Με το τελευταίο μου βιβλίο «Ο κούκος», έκανα μεγάλη έρευνα σχετικά με τα τρανς άτομα και την κατάστασή τους στην κοινωνία, όλα αυτά τα χρόνια.
Ο Στήβεν Κινγκ στο διάσημο «Misery» έγραψε για έναν συγγραφέα που φυλακίζεται και βασανίζεται από τον μεγαλύτερο θαυμαστή του. Τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και συγγραφής είναι συχνά πολύ λεπτά. Τι διακυβεύεται κατά τη συγγραφή μιας ιστορίας; Μπορεί η λογοτεχνία να είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι;
Σίγουρα ως συγγραφέας τοποθετείς τον εαυτό σου εκεί έξω και για να επιβιώσεις μακροπρόθεσμα, πιστεύω ότι είναι καλό να είσαι λίγο σκληρός – να μην παίρνεις την κριτική πολύ προσωπικά, για παράδειγμα. Η λογοτεχνία είναι υποκειμενική και οι άνθρωποι πάντα θα έχουν άποψη. Αυτό μπορεί φυσικά να είναι επικίνδυνο. Ο Σαλμάν Ρούσντι και οι «Σατανικοί στίχοι» του είναι ένα καλό παράδειγμα γι’ αυτό. Αλλά θα έλεγα, ότι το είδος του εγκλήματος είναι αρκετά ασφαλές…
Θεωρείστε, διεθνώς, αστέρι του ψυχολογικού θρίλερ και έχετε αποκτήσει φήμη σχεδόν από την αρχή. Ποιο ήταν το καλύτερο μέρος της επιτυχίας σας; Και ποιο είναι το χειρότερο;
Το καλύτερο μέρος είναι ότι κάνω αυτό που αγαπώ περισσότερο στη ζωή μου – να γράφω και να είμαι δημιουργική! Είναι πραγματική πολυτέλεια να εργάζεσαι με αυτό που αγαπάς. Οι αφοσιωμένοι και υποστηρικτικοί αναγνώστες μου είναι επίσης μια ευλογία, είμαι τόσο ευγνώμων για την αφοσίωση και την πίστη τους. Δεν υπάρχει πραγματικά κάποιο μειονέκτημα σε αυτό. Ίσως το ότι δεν μπορείς να έχεις ώρες γραφείου, αναγκάζει το μυαλό μου να είναι συνεχώς ενεργοποιημένο, ψάχνοντας ιδέες και σκέψεις για το επόμενο έργο.
Ποιο είναι το πιο αγχωτικό πράγμα σχετικά με τη συγγραφή ως διαδικασία; Και ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα από το να είσαι συγγραφέας;
Πρέπει να έχεις πολλές αντοχές, αφού είναι πολύ και μόνο το να κάθεσαι και να γράφεις το κείμενο. Δεν υπάρχουν παρακάμψεις και ευκολίες σε αυτή τη διαδικασία. Το πιο δύσκολο πράγμα είναι η αυτοαμφισβήτηση, το ότι είσαι μόνος σου στη δουλειά σου και είναι εύκολο να γίνεσαι σκληρός με τον εαυτό σου. Έτσι, μια πολύ καλή συμβουλή είναι να περιβάλλεστε από ανθρώπους, τη γνώμη των οποίων μπορείτε να εμπιστευτείτε.
Τα μυθιστορήματά σας φαίνεται να είναι πολύ προσεκτικά δομημένα. Σχεδιάζετε πρώτα λεπτομερώς την ιστορία ή απλά κάθεστε και γράφετε και τη βγάζετε αυτοσχεδιάζοντας;
Γράφω όπως διαβάζεται το μυθιστόρημα, με χρονολογική σειρά. Οι χαρακτήρες με βοηθούν να προχωρήσω την ιστορία και τα γεγονότα στο βιβλίο φαίνεται να συμβαίνουν φυσικά καθώς γράφω.
Όταν τα πράγματα αρχίζουν να παίρνουν μορφή στο μυαλό σας, τι έρχεται συνήθως πρώτο, οι χαρακτήρες ή η ιδέα για το τι θα συμβεί στην ιστορία;
Λίγο και από τα δύο θα έλεγα! Με την Ερίκα και τον Πάτρικ, για τους οποίους έχω γράψει πλέον 11 βιβλία, ξέρω συχνά ότι κάτι θα τους συμβεί σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά μαζί πάντα ακολουθεί τόσο η σύγχρονη πλοκή όσο και το απαραίτητο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο εκτυλίσσεται.
Πώς ερμηνεύετε την έμπνευση, εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή που γεννά τα πάντα;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Δεδομένου ότι είμαι σαν σφουγγάρι, απορροφώ έμπνευση, ιδέες και χαρακτήρες από τα πάντα – μου είναι δύσκολο να το περιορίσω σε μια συγκεκριμένη στιγμή.
Ποια είναι η καλύτερη συγγραφική συμβουλή που έχετε λάβει ποτέ;
Έχω πάρει σπουδαίες συμβουλές από τους συναδέλφους μου συγγραφείς όλα αυτά τα χρόνια. Μία από αυτές είναι «να εμπιστεύεσαι το ένστικτο και τις ιδέες σου». Και μια άλλη, σημαντική για μένα είναι: «να πεισμώνεις και να μην εγκαταλείπεις ποτέ την προσπάθεια».
Θα μπορούσατε να μας αποκαλύψετε ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος σχετικά με το να είσαι συγγραφέας;
Ότι καθόμαστε περιμένοντας τη θεϊκή έμπνευση και τις ιδέες! Στην πραγματικότητα πρόκειται περισσότερο για σκληρή δουλειά, το να κάθεσαι και να βάζεις λέξεις στο χαρτί (ή στο αρχείο του Word, στις μέρες μας…).
Ποιο είναι το όφελος που έχετε ως συγγραφέας σε σχέση με τον τρόπο που βλέπετε τα πράγματα στον κόσμο;
Πιστεύω ότι είμαι αρκετά ανοιχτόμυαλη, θέλω να καταλαβαίνω τον άνθρωπο πίσω από τις πράξεις και η περιέργεια είναι μία από τις μεγάλες κινητήριες δυνάμεις μου. Αυτό σε βοηθά να μάθεις περισσότερα για τον κόσμο και τους άλλους ανθρώπους.
Πώς βλέπετε τα πράγματα στις μέρες μας; Υπάρχει περιθώριο για αισιοδοξία;
Αλίμονο αν δεν υπάρχει περιθώριο για αισιοδοξία! Έχω τέσσερα παιδιά και θέλω, και πρέπει για χάρη τους, να έχω μια θετική προοπτική για τη ζωή. Άλλωστε, εμπιστεύομαι πολύ τη δική τους γενιά: οι νέοι άνθρωποι είναι πολύ πιο έξυπνοι και πιο συνειδητοποιημένοι από τη δική μου γενιά – τουλάχιστον εγώ αυτό νομίζω.
Ποιος είναι ο ρόλος του συγγραφέα στις μέρες μας; Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη κοινωνική αποστολή γι’ αυτόν; Μπορεί η λογοτεχνία να αλλάξει τη ζωή μας;
Δεν ταυτίζομαι με αυτού του είδους τον ρόλο, να έχει ο συγγραφέας μια αποστολή ή να θέλει συνειδητά να αλλάξει την κοινωνία. Γράφω πρωτίστως για να ψυχαγωγώ και για να περνάει ο κόσμος καλά. Αλλά τα βιβλία μου συχνά πραγματεύονται σημαντικά θέματα που θέλω να θίξω. Πάντως, πιστεύω ότι η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας, ότι τα βιβλία μπορούν να μας ανοίξουν νέους κόσμους και να μας δώσουν ιδέες και προοπτικές.