«Οι ταμπέλες δεν προορίζονται για τους ανθρώπους»

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται στις 10 Οκτωβρίου, και αποτελεί μια πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για την Ψυχική Υγεία (World Federation for Mental Health – WFMH) με στόχο την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού πάνω σε σημαντικά θέματα ψυχικής υγείας. To θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας είναι «Η Ψυχική Υγεία σε έναν άνισο κόσμο». Για τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, το στίγμα και οι διακρίσεις που συχνά αντιμετωπίζουν, αποτελούν βασικές αιτίες για την άνιση πρόσβασή τους σε βασικούς τομείς, όπως της υγείας, της εκπαίδευσης, της εργασίας, και της κοινωνικής ζωής.

Οι μύθοι και τα στερεότυπα γύρω από τις ψυχικές διαταραχές, οδηγούν στον φαύλο κύκλο του κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, γεγονός που επιβαρύνει την κατάστασή τους, αποτρέπει την αποκατάσταση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν και ενισχύει τις ανισότητες. Αντιθέτως, η κοινωνική αποδοχή, η πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας, οι ευκαιρίες για εκπαίδευση, επαγγελματική αποκατάσταση και συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, αποτελούν προϋποθέσεις για την ισότιμη αντιμετώπιση των ανθρώπων με προβλήματα ψυχικής υγείας. 

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πανδημία Covid-19 έχει ενισχύσει τις ανισότητες σε αρκετούς κρίσιμους τομείς, συμπεριλαμβανομένου και του χώρου της ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία του WFMH, υπολογίζεται ότι ποσοστό από 75% έως 95% των ατόμων με ψυχικές διαταραχές σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Την ίδια στιγμή, οι ανάγκες του πληθυσμού για ψυχοκοινωνική υποστήριξη αυξάνονται, εξαιτίας των αρνητικών ψυχολογικών επιπτώσεων που έχει επιφέρει η πανδημία στην ψυχική υγεία. Με στόχο την ανάδειξη της επιτακτικής ανάγκης καταπολέμησης του στίγματος γύρω από τις ψυχικές διαταραχές, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος, μέσω του προγράμματος «Σβήνουμε το στίγμα. Στο λόγο μας» δημιούργησε μια καμπάνια ευαισθητοποίησης, με κεντρικό μήνυμα: Οι ταμπέλες δεν προορίζονται για τους ανθρώπους.

Στόχος του μηνύματος είναι να προβληματίσει το κοινό γύρω από τα συνηθισμένα στερεότυπα που συνδέονται με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τα οποία αποτρέπουν πολλούς συνανθρώπους μας από το να αναζητήσουν την αναγκαία και πολύτιμη βοήθεια των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, όταν έχουν ανάγκη υποστήριξης. Στο σποτ που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της καμπάνιας, ο ήρωας που αντιμετωπίζει ψυχολογική πίεση και δυσφορία, αποφασίζει να απευθυνθεί σε μια υπηρεσία ψυχικής υγείας, γεγονός που προκαλεί την αρνητική αντίδραση του κοινωνικού περίγυρου, ο οποίος του κρεμάει την ταμπέλα του «τρελού». Με αυτόν τον τρόπο, αναδεικνύεται το ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα της «ετικετοποίησης» που αντιμετωπίζουν τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, που δυσχεραίνει την πρόληψη και την έγκαιρη αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών και οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση.

Η καμπάνια δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Προγράμματος για την Καταπολέμηση του Στίγματος Ψυχικής Υγείας Σβήνουμε το Στίγμα. Στο Λόγο μας. το οποίο υλοποιεί η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος με εταίρους το Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου – Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (ΚΕΣΔ) και την Εταιρία Μέριμνας & Αποκατάστασης Ατόμων με Ψυχοκοινωνικά Προβλήματα. Το έργο χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Active citizens fund, με διαχειριστές της επιχορήγησης για την Ελλάδα το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.