documenta 14: Προθέρμανση με… «Ασκήσεις Ελευθερίας»

Μια προθέρμανση για την documenta 14, τη σημαντικότερη διεθνή διοργάνωση σύγχρονης τέχνης, που θα εγκαινιάσει τις μεγάλες της εκθέσεις ενώνοντας τη γερμανική πόλη Κάσελ και την Αθήνα τον Απρίλιο του 2017, ήταν οι «Ασκήσεις Ελευθερίας» με τον Αντόνιο Νέγκρι να κυριαρχεί στην πρώτη δημόσια δράση της documenta, την Τετάρτη 14/9, στο Πάρκο Ελευθερίας.

   Ο Ιταλός διανοητής, και πρωταγωνιστής της ιταλικής ριζοσπαστικής Αριστεράς τη δεκαετία του 70, όρισε με τις «ασκήσεις» του το περιεχόμενο αυτής της δημόσιας δράσης και τη λειτουργία της σαν μια αυτοτελή διαδικασία, συνδέοντας τον δημόσιο διάλογο με θεμελιώδη ζητήματα που απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες -κινήματα αντίστασης, αυτονομίας, πολιτική, ελευθερία, ιστορικότητα. Το Κέντρο Τεχνών του δήμου Αθηναίων – πρώην διοικητήριο των ΕΑΤ-ΕΣΑ- όπου φιλοξενούνται οι δράσεις της documenta 14, γέμισε κυρίως από νεανικό κοινό, ξένο και ελληνικό.

   Ο Αντόνιο Νέγκρι, βασικός θεωρητικός του ρεύματος της Αυτονομίας, υπερασπίστηκε «το κίνημα της 15ης Μαΐου στις πλατείες, που εξαπλώθηκε στη Μεσόγειο δημιουργώντας ένα τεράστιο βήμα που μας έκανε να σκεφτούμε ότι η Δημοκρατία δεν είναι ένα όραμα για το μέλλον, είναι για το εδώ και τώρα».

   «Ο κύκλος των αγώνων δεν έκλεισε» υποστήριξε ο 83χρονος συν- συγγραφέας με τον Μάικλ Χάρντ του βιβλίου «Αυτοκρατορία» (εκδ. Harvard Univesity Press 2000). ‘Εστω κι αν χαρακτήρισε «θλιβερή» τη νίκη των αγώνων του εργατικού κινήματος στην Ιταλία, τη δεκαετία του 60 και 70, επειδή όπως είπε «το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα δεν μπόρεσαν να ερμηνεύσουν τη μετάβαση του καπιταλιστικού μοντέλου παραγωγής και ανάπτυξης, να αντιτάξουν στις άθλιες συνθήκες εργασίας, την ελευθερία κι αυτό ήταν το τέλος της Αριστεράς στην Ιταλία». Ακόμα κι αν δήλωσε απαισιόδοξος – «βλέπω τον Τραμπ, την καταστροφή»-, ο Αντόνιο Νέγκρι κατέληξε: «Σήμερα χρειαζόμαστε το θάρρος να επανασυνθέσουμε, με τρόπο ριζοσπαστικό, μια καινούρια Δημοκρατία. Πρέπει με αισιοδοξία να ξαναβρούμε την επιθυμία μας για Δημοκρατία».

   Οι θεατές καθισμένοι σε «ψευδοερείπια», δηλαδή στα 68 τεράστια και μαλακά μπλοκ της εγκατάστασης «Demos» του αρχιτέκτονα Ανδρέα Αγγελιδάκη, σαν σκαλοπάτια που παραπέμπουν στο αρχαίο βήμα της Πνύκας, πήραν μια πρώτη γεύση από το πρόγραμμα δράσεων της πειραματικής «Βουλής των Σωμάτων» που θα συνεχιστεί έως τις 24/9.

   «Η δική μας Βουλή είναι συμβολική, χωρίς Σύνταγμα και υπουργούς, ένας χώρος για όλους μας, τώρα που οι δημοκρατικοί θεσμοί είναι σαν ερείπια, σαν άδεια φέρετρα» είπε ο Πολ Πρεσιάδο, επιμελητής των δημοσίων δράσεων της documenta, εκφράζοντας ιδιαίτερες ευχαριστίες στον διευθυντή της documenta 14, Ανταμ Σίμτζικ, για την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ελευθερίας να κρίνει, ιδίως, όπως τόνισε, μετά το πλήθος αρνητικών δημοσιευμάτων για το πρόγραμμα δημοσίων δράσεων που επιμελήθηκε ο Πολ Πρεσιάδο στο Πάρκο Ελευθερίας. Το δεκαήμερο πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο ειδικά για την Αθήνα, προκειμένου το ελληνικό κοινό «να γνωρίσει την documenta κι εκείνη “να μάθει από την Αθήνα της κρίσης”, όπως είναι ο γενικός τίτλος της».

   Ο Αντόνιο Νέγκρι ένωσε χθες τη φωνή του στη Βουλή των Σωμάτων με έναν άλλο πρώην κρατούμενο, τον δημοσιογράφο, φωτογράφο και κινηματογραφιστή, Νίιλας Σόμπι. «Με τον εγκλεισμό μου στην απομόνωση έμαθα να αγωνίζομαι» είπε ο ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα και την εθνική κυριαρχία των αυτόχθονων Σάμι, στον Βορρά της Νορβηγίας.

   Στις «Ασκήσεις Ελευθερίας» συμμετείχε η Λίνεα Ντικ, συγγραφέας, ζωγράφος και τελετάρχης της πολιτιστικής κληρονομιάς των Kawakwaka’wakw, Nisga’a και Τσίμσιαν και ο καλλιτέχνης, Sergio Zevallos από το Περού.