Κάθε χρόνο, μια μικρή ανεξάρτητη ταινία κάνει το ανέλπιστο άλμα στις big leagues και καταλήγει να πρωταγωνιστεί στα Όσκαρ. Φέτος, αυτή η ταινία ήταν το Minari του Λι Άιζακ Τσανγκ, μια ανεπιτήδευτη ματιά στη ζωή μιας οικογένειας από την Κορέα στο Άρκανσο τη δεκαετία του ’80, που προτάθηκε για 6 Όσκαρ (ανάμεσά τους και για Καλύτερη Ταινία) και απέσπασε εκείνο του Β’ γυναικείου ρόλου για τη θρυλική μορφή του κορεάτικου σινεμά, Γιουν Για-Τσανγκ. Η ιστορία του αμερικανο-κορεάτη αγρότη Τζέικομπ (που υποδύεται ο Στίβεν Γιαν), της συζύγου και των παιδιών του που ζουν απομονωμένοι στην άγρια φύση του Άρκανσο και επιθυμούν να φυτεύουν και να εμπορεύονται αποκλειστικά κορεάτικα λαχανικά χαρακτηρίζεται από ηρεμία και, παρά την πολύ συγκεκριμένη αφήγησή της, αναμφισβήτητη οικουμενικότητα για την εμπειρία της μετανάστευσης. Ο τίτλος αναφέρεται σε ένα φυτό που όταν φυτεύεται, μαραίνεται την πρώτη χρονιά και ανθίζει τη δεύτερη, καθαρίζοντας το έδαφος και το νερό γύρω του.
Αυτή η δυνατή μεταφορά τράβηξε το ενδιαφέρον του Γιαν, που έγινε διάσημος από το ρόλο του στην τηλεοπτική σειρά The Walking Dead, που πρωταγωνιστεί ως Τζέικομπ. “Η ταινία κάνει τις ερωτήσεις με όλους μας: τι σημαίνει καλή ζωή, ποιος είναι ο στόχος [της ζωής μας]; Νομίζω ότι θα προκαλέσει συζητήσεις για το ποιοι είμαστε, αλλά οι απαντήσεις θα είναι διαφορετικές για τον καθένα. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τις μάσκες τους, τους θριάμβους τους και τις αποτυχίες τους. Όλοι θα δουν λίγο από την οικογένειά τους σε αυτή την οικογένεια.”
Διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη του υποψήφιου για Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου πρωταγωνιστή, με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας στους ελληνικούς κινηματογράφους από σήμερα:
Ποιες αρχικές συζητήσεις κάνατε με το σκηνοθέτη Λι Άιζακ Τσανγκ για το χαρακτήρα και την οικογένεια;
Διάβασα το σενάριο για το Minari και συγκλονίστηκα, κυρίως από το πόσο ειλικρινές ήταν απέναντι στη δική του οπτική. Δεν προσπαθούσε να εξηγηθεί, ήταν απλώς μια ιστορία για αυτή την οικογένεια. Και το βρήκα πολύ γενναίο, έξυπνο και αναζωογονητικό. Συνήθως στις ιστορίες για μετανάστες ή περιθωριοποιημένες κοινότητες διαβάζεις σενάρια μέσα από το φακό του τί πρέπει να σημαίνει αυτό για την πλειοψηφία των ΗΠΑ. Και μου άρεσε πολύ το ότι υπερπήδησε αυτές τις προσδοκίες και συνδέθηκε με τον κόσμο σε ανθρώπινο επίπεδο. Όταν ο Άιζακ κι εγώ συναντηθήκαμε, μου ζήτησε να παίξω τον Τζέικομπ. Το περίμενα και είχα τρομοκρατηθεί. Προσπάθησα να το αποφύγω, αλλά συνειδητοποίησα ότι πάλευα για τον εαυτό μου: για το ποιος είμαι, ποια νομίζω ότι ήταν η γενιά των γονιών μου και την ανάγκη να σκαλίσω το παρελθόν μου για να επαναπροσδιορίσω το πώς τους έβλεπα. Και βέβαια αυτό καταλήγει στην τωρινή πραγματικότητα στην οποία είμαι γονιός: όλα αυτά τα κομμάτια προσπάθησα να τα ενώσω.
Πώς προετοιμαστήκατε για έναν τόσο προσωπικό ρόλο;
Καταρχάς μιλάω κορεάτικα, αλλά όχι με τους ιδιωματισμούς του Τζέικομπ, οπότε ήξερα ότι έπρεπε να μελετήσω και να δουλέψω σκληρά. Ένιωθα ένα μεγαλείο και ένα βάρος παίζοντας αυτού του είδους το ρόλο. Ανησυχούσα για το αν θα μπορούσα να υποδυθώ αυτό τον άντρα με αυθεντικότητα, αν ξέρω τον ίδιο μου τον πατέρα, αν καταλαβαίνω τι πέρασαν οι γονείς μας. Ο κόσμος συχνά εξιδανικεύει ή ρομαντικοποιεί την πρώτη γενιά που ήρθε στην Αμερική, αλλά δεν ήταν αυτό το ζητούμενο για μένα. Προσπαθούσα να βρω την ουσία αυτού του άντρα, μαζί με όλα του τα ελαττώματα. Ο Τζέικομπ είναι ένας άνθρωπος που μάχεται με τον Θεό, σαν τον βιβλικό Ιακώβ. Έφυγε από την Κορέα αφήνοντας τα πάντα πίσω του και προσπάθησε να βρει τον εαυτό του. Αυτή είναι η νοοτροπία του μετανάστη και η εμπειρία του να δημιουργείς κάτι από το τίποτα. Εκείνος και η Μόνικα λένε: “Ας σπάσουμε όλα τα θεμέλια των πραγμάτων που νομίζαμε ότι ξέρουμε και μας κρατούσαν μαζί και μας γέμιζαν με αυτοπεποίθηση για τη ζωή και ας ξαναρχίσουμε”. [Η μετέπειτα εμπειρία του] αντικατοπτρίζει αυτό που μου είπε ο πατέρας μου για όταν μετανάστευσε στην Αμερική. Ήταν τόσο χαρούμενος για το άλμα του στη αρχή, και μετά βρέθηκε σε ένα χάος, προσπαθώντας να κρατηθεί από οτιδήποτε για να νιώσει ασφαλής. Ήταν αρχιτέκτονας στην Κορέα και εδώ ένα τίποτα. Έπρεπε να χτίσει τα πάντα από το μηδέν. Γέμιζε κούτες στο μαγαζί με τζιν του θείου μου και αυτό τον έκανε να επαναπροσδιορίσει την αξία και τις αρχές του. Συνδέθηκα πολύ με αυτό.
Στην ταινία, τη γιαγιά υποδύεται η Γιουν Για-Τσανγκ, ένας θρύλος της υποκριτικής στην Κορέα.
Είναι απίστευτη. Όταν πρωτοήρθε, τη φοβόμουν. Όχι γιατί είναι τρομακτικό άτομο, αλλά γιατί ήθελα απελπισμένα την επιβεβαίωσή της. Ήθελα κάποια που σέβομαι να θεωρεί ότι μου αξίζει να βρίσκομαι εκεί και να παίζω αυτό το ρόλο απέναντί της. Και το χρησιμοποίησα σαν Τζέικομπ, επίσης, γιατί πιστεύω ότι όταν έρχεται η γιαγιά, τα μάτια της Κορέας πέφτουν πάλι πάνω του και νιώθει ότι κάποιος βλέπει τον αληθινό εαυτό του. Έχει την ακριβέστερη ματιά και ξέρει καλά τον Τζέικομπ, ξέρει ότι είναι πιο φοβισμένος από όσο δείχνει. Τι μένει να πω που δεν ξέρει ο κόσμος; Είναι απίστευτη.
Πώς πιστεύετε ότι αυτή η τόσο συγκεκριμένη ιστορία για μια οικογένεια αφορά την ευρύτερη εμπειρία των μεταναστών και το λεγόμενο “Αμερικάνικο Όνειρο”;
Είναι περίπλοκο, έτσι; Νομίζω ότι ο αρχικός τρόπος δημιουργίας της Αμερικής ήταν η κουλτούρα των μεταναστών, αλλά οι μετανάστες έφεραν μαζί τους και πολλούς ανθρώπους που δεν επέλεξαν αυτή τη ζωή και αντιμετωπίζουμε ακόμα τις συνέπειες αυτής της κατάστασης και προσπαθούμε να θεραπευτούμε. Νομίζω ότι αυτό πρέπει σίγουρα να το παραδεχτούμε. Επίσης εδώ υπάρχουν Αμερικανοί των οποίων οι ζωές είναι προϊόντα πολέμου, πρόσφυγες. Δεν το λέω ελαφρά τη καρδία ότι είμαστε μια χώρα μεταναστών, αλλά υπάρχει κάτι στην έννοια της νοοτροπίας του μετανάστη που είναι έμφυτα καλλιτεχνικό: φτιάχνεις κάτι από το τίποτα. Είναι η χώρα της δημιουργίας κάποιου πράγματος από το τίποτα. Για μένα, αυτό είναι το ενδιαφέρον πράγμα της περιόδου που ζούμε τώρα, της απομόνωσης που νομίζω ότι όλοι νιώθουν. Είναι βαθιά συνδεδεμένη με την εμπειρία της απομόνωσης του μετανάστη, του να βρίσκεσαι σε ένα νέο μέρος και να προέρχεσαι από κάπου που πλέον δεν μπορείς να επιστρέψεις. Αυτό είναι και το πνεύμα αυτής της χώρας, κατά κάποιο τρόπο. Είναι μια βαθύτερη, ευρύτερη κατανόηση του τι σημαίνει Αμερική, δεν πρόκειται για μια μονολιθική εμπειρία, αλλά για μια εκλεκτική, μιας και μιλάμε για άτομα που προσπαθούν να βρουν τους εαυτούς τους και με αυτό τον τρόπο καταλαβαίνουν ότι αλληλοσυνδέονται.