Νίκος Ψαρράς: «Στο “Himmelweg” η μνήμη ξαναγίνεται πραγματικότητα»

Ένα ιστορικό γεγονός κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου γίνεται η πρώτη ύλη για να μιλήσει ο θεατρικός συγγραφέας Χουάν Μαγιόργκα για το ζήτημα της κατασκευής του ψεύδους. Το “Himmelweg” έχει παρουσιαστεί σε 35 διαφορετικές παραγωγές παγκοσμίως.

 Ο ίδιος ο Μαγιόρκα παρατηρεί «Οι θεατές είδαν το Himmelweg όχι μόνο σαν μια αναπαράσταση της πιο μαύρης σελίδας στην ιστορία της Ευρώπης, αλλά και σαν ένα έργο για την εξόντωση των αθώων, την εκμετάλλευση των θυμάτων, την προπαγάνδα, τους ευφημισμούς, το αόρατο της φρίκης. Δυστυχώς, αν παρατηρήσουμε με προσοχή, όλα αυτά θα τα δούμε και σήμερα. Και νομίζω ότι υπάρχει ένα ερώτημα, που βρίσκεται στο κέντρο του Himmelweg και μπορεί να το υποβάλει ο καθένας στον εαυτό του: εγώ, μέσα στη σκηνή του κόσμου, κατά πόσο είμαι ένας ρόλος που τον έγραψαν και τον σκηνοθετούν άλλοι;»

Ο πρωταγωνιστής της παράστασης, Νίκος Ψαρράς, απαντά στις ερωτήσεις της Popaganda.

Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε το συγκεκριμένο έργο; Το Himmelweg γράφτηκε το 2004 από τον Χουάν Μαγιόργκα βασισμένο σε ένα πραγματικό γεγονός του ολοκαυτώματος. Σε μια παράσταση-φιάσκο που οργάνωσαν οι Ναζί εκμεταλλευόμενοι και τον Ερυθρό Σταυρό. Επί 6 μήνες έκαναν πρόβα, απέρριπταν, επιβράβευαν χιλιάδες εβραικές ψυχές. Η επιχείρηση αυτή ονομάστηκε από το υπουργείο προπαγάνδας «επιχείρηση ωραιοποίησης». Αυτό σκέφτηκε ο συγγραφέας, πώς φασισμός ωραιοποιείται ξανά στις μέρες μας θέλοντας να καταδείξει το πραγματικό του πρόσωπο.

Ποια η σκηνοθετική προσέγγιση και πώς την αναπτύξατε στις πρόβες; Η σκηνοθέτις τοποθέτησε σε ένα no man’s land το χώρο δράσης. Ενώ ο Ελβετός αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού έρχεται να ζητήσει άφεση αμαρτιών ο χώρος όλος ζωντανεύει σαν εφιάλτης. Σαν αυτές οι ψυχές όλων τους να έχουν εγκλβωβιστεί εκεί. Σαν κάθε μέρα να πρέπει να παίζουν από την αρχή το ίδιο δράμα για να θυμάται ο κόσμος για το τί είναι ο άνθρωπος.

«Τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν γιατί λαός χωρίς παρελθόν δεν έχει μέλλον».

Ποιο είναι το πιο δυνατό σημείο της παράστασης για εσάς; Όταν το παρόν συναντά το παρελθόν. Όταν το σήμερα γίνεται χτες. Όταν οι ρόλοι μπερδεύονται και η μνήμη ξαναγίνεται πραγματικότητα.

Αν θέλατε να πέντε γραμμές να πείσετε έναν θεατή να επιλέξει τη δική σας παράσταση -ανάμεσα στην πληθώρα έργων που ανεβαίνουν στις θεατρικές σκηνές- τι θα του λέγατε; Ότι θα ταξιδέψει σε ένα κόσμο άγνωστο και πολύ γνώριμο. Ότι τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν γιατί λαός χωρίς παρελθόν δεν έχει μέλλον. Ότι αγαπήσαμε αυτό το έργο πολύ δουλέψαμε με πολύ μεράκι και ότι θα φύγουν από το θέατρο αλλιώτικοι απ’ ότι μπήκαν.

Είναι εύκολο για μια θεατρική ομάδα να βρει στέγη και να παρουσιάσει τη δουλειά του; Εσείς ποιες δυσκολίες τυχόν αντιμετωπίσατε στο παρελθόν; Όταν υπάρχει μια ιδέα και σε ενθουσιάζει τον ίδιο ενθουσιασμό θα πρέπει να συμμερίζεται και ο παραγωγός.  Σήμερα πια μετά από 25 χρόνια σε αυτή τη δουλειά έχω την πολυτέλεια να μπορώ να επιλέγω σε ποιες δουλειές είμαι. Οταν όμως είσαι νέος και έχεις μια ορμή, έχεις όνειρα και θέλεις να πετάξεις  θα πρέπει να παλεύεις γι αυτά και να πείσεις αυτούς που θα σε εμπιστευτούν.