Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας κλείνει τα 20

Αυτοί που αγαπούν το χορό σε αυτό τον τόπο, γνωρίζουν καλά δύο πράγματα. Το πρώτο, θετικό και θεμελιώδες είναι ότι οι Έλληνες χορευτές, παρά το εχθρικό περιβάλλον, έχουν το πνεύμα, το ταλέντο και την τεχνική να «σταθούν» σε διεθνή δρώμενα. Το δεύτερο και, δυστυχώς, αρνητικό είναι ότι πάσχουμε γενικά, ως λαός και ως κράτος, από την έλλειψη χορευτικής παιδείας και κινούμαστε σε αυτό το κομμάτι της Τέχνης, όπως σε κάθε πολιτιστική μας δραστηριότητα, χωρίς σχέδιο δράσης, χωρίς στρατηγική, χωρίς καν να έχουμε καταλάβει πόσο πολύτιμη, μοναδική και δυναμική επίδραση προς το καλύτερο μπορεί να έχει ο χορός στη ζωή. Για αυτό το λόγο, όταν το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας  ανανεώνει το ραντεβού του για άλλη μια φορά με το κοινό δεν μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς ότι τελικά «υπάρχει ελπίδα».

Υπεύθυνη για αυτό το «παράθυρο στο φως» εδώ και είκοσι χρόνια (!) είναι η καλλιτεχνική διευθύντριά του, κ. Βίκυ Μαραγκοπούλου, η οποία έχει καταφέρει να διοργανώνει  επιτυχημένα το πιο σημαντικό ελληνικό Φεστιβάλ Χορού με παγκόσμιο κύρος, βάζοντας στο παιχνίδι όχι την Αθήνα, αλλά μια ελληνική επαρχιακή πόλη. Η κ. Μαραγκοπούλου μίλησε στην Popaganda, για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του θεσμού στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι ο σύγχρονος χορός μας αγγίζει όλους, καθώς ανταποκρίνεται στην αισθητική και τους προβληματισμούς της εποχής μας.

Μέσα σε αυτά τα 20 χρόνια πετυχημένης λειτουργίας του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ποια είναι η παράσταση που σας έχει μείνει αξέχαστη και γιατί; Είναι πολύ δύσκολο για έναν Καλλιτεχνικό Διευθυντή να ξεχωρίσει μία παράσταση από τις πολλές που έχει επιλέξει με μεγάλη φροντίδα, αγάπη και μοιραία και κάποια ταύτιση. Σε άλλες παραστάσεις θυμάμαι την ιδιοφυή σύλληψή τους,   σε άλλες τη  συγκίνηση και την ατμόσφαιρα που δημιούργησαν,  σε άλλες την τόλμη τους και τους δρόμους που άνοιξαν στην τέχνη του χορού… Την αρτιότητα των ερμηνευτών που είναι σχεδόν πάντα δεδομένη. Αυτό που μπορώ να σημειώσω είναι η μεγάλη μου χαρά που το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας παρουσίασε στο κοινό την Τρίσα Μπράουν, την χορογράφο που θεωρώ μία από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών. Μία μεγάλη καλλιτέχνις, που συνάμα έφερε μεγάλες ανατροπές στην τέχνη του χορού και συνεχίζει να προκαλεί το θαυμασμό και να είναι πηγή έμπνευσης για τους σημερινούς χορογράφους.  Είμαι πολύ περήφανη που τη φιλοξενήσαμε τρεις φορές στο Φεστιβάλ μας.

Κατά πόσο ένα φεστιβάλ χορού σε μια χώρα με μηδαμινή εκπαίδευση σε αυτό το κομμάτι της υψηλής Τέχνης μπορεί να αφορά γενικά στο κοινό, αλλά και πιο ειδικά στους κατοίκους της πόλης της Καλαμάτας; Πιστεύω πως η αληθινή τέχνη μας αφορά και μας αγγίζει. Ο χορός είναι μία τέχνη με μεγάλη δυναμική, δυναμισμό, αμεσότητα, και ο σύγχρονος χορός ακόμα περισσότερο, αφού ανταποκρίνεται στην αισθητική και τους προβληματισμούς της εποχής μας. Αξίζει τον κόπο να διαδώσουμε αυτήν την αξία, όλοι όσοι την έχουμε νοιώσει. Άλλωστε, δεν ισχύει πια αυτό το περί μηδαμινής εκπαίδευσης.

Αν σας δινόταν η δυνατότητα να γυρίσετε πίσω στο χρόνο ποια είναι τα πράγματα που θα αλλάζατε στις επιλογές σας για το Φεστιβάλ; Σκέφτομαι ότι οι όποιες αλλαγές δεν θα αφορούσαν επιλογές του προγράμματος. Θα αφορούσαν προσωπικές μου επιλογές και στάσεις. Παραδείγματος χάρη θα ήμουν ακόμη πιο επίμονη και σταθερή σε κάποιες πεποιθήσεις μου ώστε να γίνουν κάποια πράγματα, όπως να λειτουργεί ο θεσμός δώδεκα μήνες το χρόνο, με πολυποίκιλα προγράμματα. Επίσης, θα ήθελα να είχα καταφέρει να κρατήσω κάποια συναισθηματική απόσταση από τα πράγματα και τις δυσκολίες για να μην καταπονούμαι τόσο πολύ.  Σε μία θέση σαν τη δική μου γνωρίζεις πολλά και θαυμαστά αλλά και άλλα, όχι τόσο καλά. Δεν είναι εύκολο να έχεις συνεχώς κατά νου τη ρήση του   Ελύτη:  Τρώγε την πρόοδο και με τα φλούδια και με τα κουκούτσια της. Βέβαια, εκ των υστέρων είναι εύκολο να λες “θα έπρεπε”, αφού δεν είναι δυνατό να ξέρεις μέχρι σε ποιο σημείο μπορείς να ωθήσεις τα πράγματα. Μέχρι τα άκρα; Ακόμα, ούτε το πώς μπορείς να κρατάς αποστάσεις από διάφορα γεγονότα χωρίς αυτό να αντανακλάται αρνητικά στο αποτέλεσμα.

Θεωρείτε ότι ο αντίκτυπος αυτού του πολιτιστικού θεσμού μπορεί να κάνει τον μέσο πολίτη να αγαπήσει το χορό; Ο αντίκτυπος του θεσμού βοηθάει στο να μπει ο θεατής στο θέατρο να δει μία παράσταση. Για να δημιουργηθεί όμως η σχέση αγάπης με το χορό, δηλαδή να αγαπήσει ο θεατής αυτό που βλέπει και να του δώσει μία θέση στην ψυχή του, απαιτούνται πολλές ουσιαστικές και πιο εσωτερικές διεργασίες.

Η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει βαθιές πληγές στο Φεστιβάλ κι αν ναι πως τις αντιμετωπίζετε; Με υπομονή και ασκήσεις αντοχής. Επιστρατεύοντας όλες τις δυνάμεις, τη γνώση, την εμπειρία, ακόμα και τη φαντασία ώστε να βρίσκονται λύσεις.

Υπάρχουν ταλαντούχοι Έλληνες χορευτές σήμερα και ποιους ξεχωρίζετε; Λατρεύω τους  Έλληνες χορευτές. Είναι υπέροχοι, εξαίσιοι, λάμπουν και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και είναι πάρα πολλοί πια…

Ποιος ήταν ο άνθρωπος που θεωρείτε ότι έχει επηρεάσει περισσότερο την καριέρα σας έως τώρα; Με έχουν επηρεάσει πολλοί άνθρωποι, αλλά και πολλές καταστάσεις και βιώματα.

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό των παραστάσεων που αναζητάτε για το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας; Ουσία καλλιτεχνική και αρτιότητα εκτέλεσης.

Ο Dmitri Shostakovich λέγεται ότι είχε πει κάποτε πως «το ποδόσφαιρο είναι το μπαλέτο των φτωχών». Εξακολουθεί ο χορός να απευθύνεται σε μια κοινωνική ελίτ; Ο χορός και ιδιαίτερα ο σύγχρονος χορός ανθίζει παντού. Στα μεγάλα θέατρα, που πλέον δεν τα επισκέπτεται μόνο η ελίτ, σε εναλλακτικούς χώρους, σε δρόμους, πλατείες, ντισκοτέκ, στα γκέτο του κόσμου, στις κοινότητες των ανθρώπων. Δεν ήταν ποτέ άλλοτε δημοκρατικότερη η λειτουργία του χορού. Σήμερα απευθύνεται σε όλες τις τάξεις και τις ηλικίες.

Ποια μυθική μορφή του χορού θα θέλατε διακαώς να φιλοξενήσει το Φεστιβάλ και γιατί; Θα ήθελα την Πίνα Μπάους, που είναι η μοναδική, ίσως, μεγάλη καλλιτέχνις που δεν ευτυχήσαμε να έχουμε στο Φεστιβάλ. Αλλά πλέον είναι αργά…

Γιατί επιλέξατε για την έναρξη τη χορογραφία «Gods and Dogs» του Γίρζι Κίλιαν από το Nederlands Dans Theater 2; Ο Γίρζι Κύλιαν  είναι και αυτός ένας από τους  μεγάλους καλλιτέχνες.  Το έργο του GODS AND DOGS είναι ένα διαμάντι του χορού και το  Nederlands Dans Theater, ένα ξεχωριστό συγκρότημα που αποτελεί μήτρα δημιουργίας. Στους κόλπους του διαμορφώθηκε ο χορογράφος και εκεί γεννήθηκε το έργο, ένα ακόμη εξαιρετικό δείγμα της επί 36 χρόνια παρουσίας του Κύλιαν στο NDT.

Ποιο θα είναι φέτος το κυρίαρχο στοιχείο του φεστιβαλικού προγράμματος; Τρία είναι τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το φετινό πρόγραμμα. Η συμμετοχή πολλών νέων ερμηνευτών σε χορογραφίες καταξιωμένων καλλιτεχνών, η ενεργή και διαδραστική συμμετοχή της πόλης, είτε ως κοινότητας είτε ως δημόσιου χώρου στις παραστάσεις μας, και η ανάδειξη μίας παρόμοιας έως και κοινής θεματολογίας και προβληματισμού από τρεις τουλάχιστον ομάδες, δύο ξένες και μία ελληνική, που διαπραγματεύονται τα θέματα της ταυτότητας και της ετερότητας, του εκπατρισμού, της προσφυγιάς, της ξενιτειάς, της μετανάστευσης, της εσωτερικής και εξωτερικής εξορίας…

Φέτος συνεργάζεστε με το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας  για να δώσετε στο κοινό μια σειρά εκδηλώσεων όπως η περιοδική έκθεση με τίτλο «Μυθικοί Χοροί της Μεσσηνίας».  Μιλήστε μας λίγο για αυτή την πρωτοβουλία. Είναι μία συνεργασία για την οποία χαιρόμαστε ιδιαίτερα επειδή με ποιότητα και αξιώσεις ανοίγεται σε νέους τομείς το Φεστιβάλ και μάλιστα σήμερα, που οι καλές συνεργασίες είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίες.

Ποια είναι για σας η σχέση μεταξύ χορού και πνευματικότητας; Πάνε μαζί αυτές οι δύο λέξεις; Εξαρτάται από το πως αντιλαμβάνεται κανείς την έννοια της πνευματικότητας. Με τη διευρυμένη έννοια της πνευματικότητας που περιλαμβάνει ιδεολογικές – φιλοσοφικές, ψυχο-βιολογικές αλλά και κοινωνικο-πολιτισμικές διαστάσεις, είναι βέβαιη η σχέση ανάμεσα στο σύγχρονο χορό και την πνευματικότητα.

Πόσο κόπο εμπεριέχει η δουλειά σας και πώς κατορθώνετε να τον διαχειρίζεστε; Αυτό δεν το έχω μάθει ακόμα. Ίσως στο μέλλον, αν με βοηθήσει ο χρόνος…

Κατά τη γνώμη σας τι άλλο αψηφά ο χορός, εκτός από το νόμο της βαρύτητας; Ο σύγχρονος χορός, όπως συμβαίνει και με τις άλλες τέχνες άλλωστε, στη διάρκεια του χρόνου,  αψηφά κανόνες και συμβάσεις, επαναπροσδιορίζοντας  συνεχώς αυτό που μέχρι τώρα αντιλαμβανόμαστε ότι είναι ο χορός. Όσον αφορά δε στο θέμα της βαρύτητας πολλές φορές αυτή αποτελεί και ένα ακόμα συστατικό του χορού. (σε αντίθεση με το κλασικό μπαλέτο που θέλει να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι υπερβαίνει την  βαρύτητα).

«Να ενδιαφέρεστε και να είστε ενδιαφέροντες κι οι ίδιοι», είπε κάποτε ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοβ σε συνέντευξή του. Θα μπορούσε να είναι και το motto του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας; Νομίζω πως ναι.

Rudolf Nureyev, Margot Fonteyn, Vaslav Nijinsky, Sylvieguillem Anna Pavlova Alicia Markova, Erik Bruhn, Maya Plisetskaya. Μυθικές μορφές χορού. Ποια από τις παραπάνω σας ενθουσιάζει περισσότερο και γιατί; Όλοι, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση  δεν ισχύει το One and Only, αλλά η Μοναδικότητα του καθένα χωριστά.

Μετά από 20 χρόνια στο τιμόνι του φεστιβάλ, μπορείτε τελικά να προσδιορίσετε τι εστί ταλέντο; Συμβιώνοντας από επτά χρόνων με το χορό, έχω να σας πω, ότι όλο και περισσότερο καταλήγω στο ότι το ταλέντο είναι κάτι πολύ σύνθετο αλλά και απρόβλεπτο. Κάποιες εποχές ανθίζει, άλλοτε μαραίνεται. Μόνο του δεν αρκεί για να δημιουργήσει έργο. Μαζί με την έμφυτη ικανότητα πρέπει να είναι σύμφυτη και η ζωτική ανάγκη για αυτό που κάνεις, η απέραντη επιθυμία και η δουλειά.  Βέβαια, υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως η ιδιοσυγκρασία και φυσικά και η τύχη. Όταν έρχομαι σε επικοινωνία με ένα μεγάλο καλλιτέχνη ενδέχεται να αναγνωρίσω συστατικά που τον δημιούργησαν. Όπως, επίσης, όταν βλέπω ένα μεγάλο ταλέντο, που δεν έχει εξελιχθεί όπως θα περίμενε κανείς, μπορώ να ψηλαφίσω και να διαισθανθώ κάποιους λόγους που το ανέστειλαν. Οι κοινωνικοί και οι ψυχολογικοί λόγοι που κάνουν τους ανθρώπους να αξιοποιούν ή όχι τα ταλέντα τους αποτελούν ένα μεγάλο και πολύ ενδιαφέρον κομμάτι της ζωής και κατά ένα παράδοξο τρόπο η ίδια η τέχνη τους εμπεριέχει. Για μένα όλα αυτά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ακόμα περισσότερο όταν πιστεύεις πως δεν υπάρχει μόνο το μεγάλο ταλέντο αλλά και τα πολλά ταλέντα που οι άνθρωποι διαθέτουν. Και κάπου εκεί βρίσκονται και πολλές από τις δικές μου εμμονές και κινητήριες δυνάμεις για αυτά που επιλέγω, συνειδητά ή ασυνείδητα, να κάνω.  Πάντα, όμως, σε κάθε μου συνάντηση μένω έκθαμβη και αντιμετωπίζω με δέος το μεγάλο ταλέντο.

Το αναλυτικό πρόγραμμα του φεστιβάλ θα το βρείτε στο www.kalamatadancefestival.gr.  Οι παραστάσεις ξεκινούν από τις 17.07.2014 και θα διαρκέσουν μέχρι τις 24.07.2014