
Γάτα στην Ακρόπολη/ Φωτογραφία: Γεράσιμος Δομένικος/ FOSPHOTOS
Ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο απ’ την αρχή προς το τέλος και όχι αποσπασματικά. Αυτός είναι κι ο ενδεδειγμένος τρόπος ανάγνωσης. Για μένα που είμαι της σουρεαλιστικής και της ρομαντικής σχολής, το βιβλίο της Ζυράννας είναι το σπουδαιότερο μυθιστόρημα της που έχω διαβάσει και σίγουρα μέσα στα δέκα καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία της ζωής μου. Δίπλα στον Λωτρεαμόν, τον Καλβίνο, τον δικό μας Λειβαδίτη, τον Πόε, τον Ρεμπώ και τον Τρακλ βάζω και τη Ζυράννα.
Ονομάζω το βιβλίο της μυθιστόρημα. Είναι ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα με πλοκή του την εκπτύχωση, την ιερή επιφάνεια όσων πραγμάτων δομούν ένα όνειρο. Διεργασίες και αλχημείες που στο τέλος κομίζουν στον αναγνώστη τα άγνωρα της ιερουργίας των ονείρων.
Η πλοκή πάλλεται από σελίδα σε σελίδα. Καθώς ο αναγνώστης καταυγάζει τα όνειρα και τα διαμελίζει στα συστατικά τους, μια διαδικασία που γίνεται σταδιακά-με το τέμπο ενός σεναρίου σε ανάπτυξη, μαθαίνει και ασκείται στην αναθύμηση των ξεχασμένων δικών του ονείρων. Γίνεται ένας ονειροπόλος όπως η συγγραφέας και όπως οι άνθρωποι στους λαούς της Νότιας Αμερικής που κυριολεκτικά ζούσαν παλιότερα δυο ζωές. Κάνω μια απλή αναφορά εδώ στη διδασκαλία του Carlos Castaneda για το συνειδητό ονείρεμα. Μια διδασκαλία που ακριβώς αυγάτισε τον πλούτο της στην περιοχή της Νότιας Αμερικής. Τα Τετράδια Ονείρων της Ζυράννας Ζατέλη διαβάζονται όπως οι Αόρατες Πόλεις του Καλβίνο, αντικατοπτρισμοί που έβλεπε σε κάποια έρημο του ασυνειδήτου του. Οι εικόνες των ονείρων της είναι συγκλονιστικές και πλάθουν σε κάποιες τους κορυφώσεις κόσμους παρόμοιους με αυτούς στην μοναδική ταινία Όνειρα του Akira Kurosawa.