Τελικά τι είναι αγάπη;

Το αιώνιο, μέγα ζήτημα, η αγάπη είναι το κεντρικό θέμα της παράστασης Amor est. Αναπάντητα τις περισσότερες φορές ερωτήματα τίθενται επί σκηνής, με δημοφιλέστερα τι είναι τελικά αγάπη; Πώς εκφράζεται; Πού την βρίσκουμε;

Τι είναι αγάπη… Φλογερές λέξεις γραμμένες η μια δίπλα στην άλλη, προτάσεις που ξεσηκώνουν τα πιο έντονα συναισθήματα, πόθοι αποτυπωμένοι σε χαρτί. Ρομαντικό ή παλιομοδίτικο; Στις μέρες μας η ανάγκη έκφρασης της ερωτικής επιθυμίας και εξομολόγησης γίνεται μάλλον μέσα από μηνύματα στο κινητό ή στον υπολογιστή. Αυτός είναι ο σύγχρονος τρόπος να ανοίξουμε την καρδιά μας στον/στην αγαπημένο/η μας; Κι όταν η αγάπη μας εγκαταλείψει; Πώς την βιώνουμε, πώς αντιδρούμε; Απαντήσεις δεν υπάρχουν, ξεκαθαρίζει η σκηνοθέτις, Δέσποινα Σιδηροπούλου που αποφάσισε να μεταφέρει την αγωνία μιας ερωτευμένης γυναίκας μέσα από την επιστολογραφία της, στο σανίδι. Αν ψάχνετε έναν οδηγό, ένα φως στο τούνελ της αέναης αναζήτησης του έρωτα δεν θα υπάρχει. Όπως διευκρινίζει χαρακτηριστικά «απαντήσεις δεν υπάρχουν. Απαντήσεις θέλει το μυαλό μας για να μπορεί να έχει τον έλεγχο, την ψευδαίσθηση της ασφάλειας». 

Στην σκηνή πέντε ηθοποιοί, δυο άντρες και τρεις γυναίκες, εναλλάσσουν ρόλους, είναι στην ουσία ένας άντρας και μια γυναίκα σε διάφορες φάσεις που γνωρίζουν τον έρωτα, νιώθουν τα πρώτα καρδιοχτύπια, περνάνε στο επόμενο στάδιο της αποδόμησής του και στο τέλος προσπαθούν να τον ξεπεράσουν. 

Στις εσωτερικές τους συγκρούσεις όμως, όπως μας λέει η Δέσποινα, η οποία παίζει κιόλας στην παράσταση, δεν υπάρχουν στερεότυπα άντρας-γυναίκα στο θέμα αγάπη. «Δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος που πάντα αντιμετωπίζουν οι άντρες τον χωρισμό ας πούμε, ή συγκεκριμένος που ακολουθούν οι γυναίκες. Αυτό που θέλουμε να περάσουμε είναι ότι σε αυτό το θέμα δεν υπάρχουν φύλα. Μπορεί οι άντρες να σταθούν αδύναμοι, ευάλωτοι και ευαίσθητοι κι οι γυναίκες να είναι πιο σκληρές». 

Τελικά τι είναι αγάπη; Ομολογώ πως δεν ξέρω τι είναι η αγάπη. Ξέρω μόνο την αγωνία και την λαχτάρα να την αναγνωρίσω. Είναι πιο εύκολο να μου επιτρέψω να δω τι δεν είναι αγάπη στη ζωή μου, τι δεν μου δίνει χαρά, τι δεν εμπιστεύομαι, τι δεν χρειάζομαι. Και ίσως έτσι ανοίξω χώρο για να βρεθώ κοντά της. Ποιος ξέρει;

Πώς γεννήθηκε η ιδέα της παράστασης; Είναι βασισμένη σε μια ερωτική επιστολογραφία; Η ιδέα γεννήθηκε όταν διάβασα την αλληλογραφία της Τσβετάγεβα με τον Ρίλκε και τον Πάστερνακ. Και δεν κρύβω ότι με έλουσε ένα ρεύμα έρωτα που δεν είχε σώμα αλλά είχε την ίδια στιγμή. Ένας πνευματικός οργασμός, ένας ύμνος για την ποίηση, την τέχνη, τον έρωτα. Μέσα μου, ερχόταν σα χείμαρρος μια ερώτηση «ποια είναι αυτή η δύναμη» που μας κυριεύει και μας καθηλώνει και μας δίνει ζωή και θάνατο την ίδια στιγμή; Η παράσταση λοιπόν βασίζεται πάνω στην ερωτική επιστολογραφία της Μαρίνας Τσβετάγεβα «Γράμματα στον Ελικώνα» σε μια υπέροχη μετάφραση της Δήμητρας Κονδυλάκη, που από την πρώτη ανάγνωση σε καλούσε να την μετουσιώσεις σε θέατρο. Οι επιστολές αυτές εμπεριέχουν όπως η ίδια λέει «την προαίσθηση, την πράξη και την ανάμνηση του έρωτα» και αυτό κρατήθηκε και ως ο κύριος άξονας της δραματουργίας της παράστασης. 

Επί σκηνής θέτετε κάποια ερωτήματα, όπως τι αναζητούμε μέσα από τον άλλο; Με τι θέλουμε να συναντηθούμε; Πού κατοικεί η αγάπη; Απαντήσεις υπάρχουν;  Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται μέσα σε ένα βλέμμα, στη θέα του ωκεανού, στο ρήμα «αναπνέω», σε ένα χάδι, σε μια εξομολόγηση, μία κραυγή, στην αλήθεια όταν την αντικρίζω μέσα στη στιγμή.

Οι ήρωες στο έργο σας λειτουργούν ως μονάδες ή ως ζευγάρια; Τελικά βρίσκουν την λύτρωση; Όπως και στον έρωτα έτσι και εδώ άλλοτε είναι μαζί και άλλοτε μόνοι. Βρίσκουν τη λύτρωση, μέσα από την αποδοχή του φόβου της εγκατάλειψης που βιώνουν και την αποδοχή του πόνου που εμπεριέχει, και το εννοώ σωματικά και συναισθηματικά. Η αποδοχή αυτή μας φέρνει σε μια κατάσταση συνειδητότητας, πέρα από τα συναισθήματα. Εκεί για μένα δεν υπάρχουν αντίθετα, υπάρχει αυτό που υπάρχει, και δεν είναι καλό ή κακό, χαρά ή λύπη, πόνος ή ευδαιμονία. Εκεί υπάρχει σιωπή. 

Οι ερωτικές ιστορίες θεωρείτε ότι «πουλάνε» ακόμη; Το κοινό τις αγαπά; Η αλήθεια είναι ότι δεν συντονίζομαι ακριβώς με τη λέξη «πουλάνε», στο βαθμό που το καταλαβαίνω, ναι, πιστεύω ότι οι άνθρωποι έλκονται από τις ερωτικές ιστορίες όπως έλκονται από την επιθυμία να συναντήσουν τον έρωτα στη ζωή τους. Για μένα αυτό δεν έχει αλλάξει μέσα στους αιώνες. Μπορεί να αλλάζει ο τρόπος που εκφράζεται, όχι όμως η ουσία του. 

Στις μέρες μας με τα sms και τα mail κι όχι τις επιστολές χάσαμε τον ρομαντισμό μας; Δεν γράφονται πια ερωτικές επιστολές; Σίγουρα δεν είναι ο ρομαντισμός αυτός που κυριαρχεί γύρω μας, όμως την ίδια στιγμή υπάρχει πάντα η πηγή που γεννάει τον ρομαντισμό και η πηγή θέλω να πιστεύω ότι είναι πάντα εκεί. Σημασία για ένα μήνυμα, έχει η πρόθεση και το συναίσθημα που φέρει, και όχι το μέσο και ο τρόπος που αποτυπώνεται. Ναι, αγαπώ το χειρόγραφο, έχω κρατήσει όμως υπέροχα μηνύματα-γράμματα που έχω λάβει στο κινητό μου ή στον υπολογιστή μου. Η συγκίνηση είναι η ίδια. Και παρά τον ρομαντισμό μου και τις αντιστάσεις μου, είμαι εδώ και κάνω το καλύτερο που μπορώ για να δεχτώ τα δώρα της τεχνολογίας και της εποχής που επέλεξα να ζω.

«Amor est. αγάπη είναι», PLAYGROUND for the arts (Βουτσαρά 6, Βοτανικός) // Ως τις 15 Μαρτίου 2015 //  Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21.30 // Κρατήσεις: Τηλ: 697-9939085, 210-8544836 

Μετάφραση: Δήµητρα Κονδυλάκη / Ιδέα, δραματουργία, σκηνοθεσία: Δέσποινα Σιδηροπούλου / Επιµέλεια σκηνικού – κοστουµιών: Θανάσης Γεωργίου, Δέσποινα Σιδηροπούλου / Κίνηση: Φώτης Νικολάου / Σχεδιασμός ήχου: Svendaq / Μουσική διδασκαλία: Χρυσάνθη Ζερτοπούλη Φωτισµοί: Παναγιώτης Μανούσης / Βοηθός σκηνοθέτη: Στράτος Παλαιολόγος / Video, φωτογραφίες, έντυπο υλικό: Παντελής Φραντζής Ερμηνεία, Συνδηµιουργία: Βασιλική Κακοσαίου, Στράτος Παλαιολόγος, Κωνσταντίνος Ρεπάνης, ∆έσποινα Σιδηροπούλου, Έλλη Χατζεϊπίδου