Τα λεφτά μας (για το Όσκαρ) στον Μάθιου Μακόναχι

Η ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΗΠΑ, 2013, Έγχρωμο

Σκηνοθεσία: Ζαν Μαρκ Βαλέ

Πρωταγωνιστούν: Μάθιου Μακόναχι, Τζένιφερ Γκάρνερ, Τζάρεντ Λέτο

Διάρκεια: 117’

Κάποιες ταινίες δε θέλουν απεριόριστα λόγια για να περιγραφούν. Ούτε μακροσκελείς προλόγους σχετικούς με τις σκέψεις που προκαλούν για σύνδεση με τον γενικό προβληματισμό τους. Είναι άμεσες χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορούν να αναγνωστούν σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο. Δεν ξανανακαλύπτουν τη ρόδα, μα ακολουθούν τη συνταγή κατασκευής της για να παράγουν ένα αξιοπρεπέστατο χειροποίητο δείγμα που κοιτάει στα μάτια και τα παρασκευάσματα «εργοστασιακών» προδιαγραφών. Τα ζητήματα που θίγουν δεν τα αντιμετωπίζουν με υπεροψία λες και δεν έχει ξαναγίνει λόγος γι’ αυτά, μα ούτε αρκούνται σε πλαστές ταπεινοφροσύνες που υποδηλώνουν μια πλάγια ηττοπάθεια. Σέβονται αυτούς που θα πάνε να τις δουν μα, πρώτα και κύρια, σέβονται τον ίδιο τους τον εαυτό. Και το Dallas Buyers Club είναι μια τέτοια ταινία.

Ο Ρον Γούντρουφ είναι ένας τυπικός κάτοικος του Τέξας της δεκαετίας του ’80. Ηλεκτρολόγος στο επάγγελμα, καουμπόης του ροντέο στη φύση του. Μπερμπάντης, ομοφοβικός, λάτρης του γυναικείου φύλου και του σεξ χωρίς προφυλάξεις και εθισμένος στα ναρκωτικά και σε όποια ανορθόδοξη απόλαυση του παρέχει ο παρακμιακός τρόπος ζωής του. Μετά  από ένα εργατικό ατύχημα, θα νοσηλευτεί και θα διαγνωσθεί ως φορέας του AIDS. Οι επιπτώσεις στην υγεία του και στον κοινωνικό του περίγυρο (μην ξεχνάμε-τότε το AIDS είναι ακόμα η νόσος των ομοφυλοφίλων) θα φανούν γρήγορα, αναγκάζοντας τον περήφανο μουστακαλή να ψάξει για μέσα που θα παρατείνουν τη ζωή του.

Μα όταν το μόνο φάρμακο κατά του AIDS που κυκλοφορεί πιστοποιημένα στην Αμερική είναι τοξικό για τους ασθενείς, πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις. Στην πορεία προς την εύρεση μιας κατάλληλης θεραπείας θα συναναστραφεί μια τραβεστί, τον Ρέιον, και μαζί θα ξεκινήσουν μια επιχείρηση που θα παρέχει παράνομα τα φάρμακα αυτά σε άλλους οροθετικούς, ενώ θα ανακαλύψει ότι, πάνω-κάτω, οι άνθρωποι πίσω από τη φύση και τις προτιμήσεις τους έχουν ίσα δικαιώματα στη ζωή, κάτι το οποίο θα μετατρέψει τον αγώνα του σε προσπάθεια ευαισθητοποίησης.

http://youtu.be/U8utPuIFVnU

Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Ρον Γούντρουφ, το Dallas Buyers Club δεν ακολουθεί κάποια πρωτότυπη δομή. Αρκείται στο κλασσικό δίπτυχο «πάθημα-μάθημα» κατά το οποίο ο χ ακολουθεί μια ιδιαίτερη ζωή, μέχρι που ένα περιστατικό του την αλλάζει και βρίσκεται σύμμαχος αυτών που δεν το περίμενε. Ό, τι κάνει όμως, το κάνει με μεράκι, χωρίς γελοιότητες ή αμηχανία στις ευαίσθητες στιγμές του, μα ταυτόχρονα χωρίς να φαίνεται διεκπεραιωτικό. Απρόβλεπτα ενδιαφέρον, δεν αφήνει περιθώρια πλήξης, αντιθέτως έχει έναν σταθερό ρυθμό και υπέροχες λεπτομέρειες που βοηθούν τόσο σε επίπεδο παρακολούθησης όσο και σε επίπεδο προβληματισμού. Δεν γίνεται να συμπάσχουμε απλά με έναν άνθρωπο που μέχρι πρότινος ήταν υπόδειγμα καθικιού μα κάποια στιγμή γύρισε τανάσκελα και έγινε μαχητής της ανθρωπιάς. Ο Ζαν Μαρκ Βαλέ το ξέρει αυτό, και μας παρουσιάζει έναν αντιήρωα που ναι μεν έμαθε, μα δεν έγινε ποτέ του άγιος. Ο Σαούλ δεν έγινε Παύλος, άλλαξε τρόπο σκέψης μα ποτέ δε διέγραψε τον προηγούμενο εαυτό του. Και βάση αυτού πορεύεται.

Πέρα από την «ευθεία» σκηνοθεσία, με την τρεμάμενη κάμερα χειρός και το προσεκτικό στήσιμο του κάδρου (τα χρώματα και οι φωτισμοί λειτουργούν υπέρ του σκηνοθέτη ενώ η σκηνή στο ψυγείο του νοσοκομείου στο Μεξικό έχει μια άρρωστα ονειρική ομορφιά), τις εντυπώσεις κλέβει ο Μάθιου Μακόναχι που στηρίζει όλη την ταινία με τη θεσπέσια ερμηνεία του. Χρησιμοποιεί το πρόσωπό του με ολόσωστο τρόπο, καθρεφτίζοντας το κάθε συναίσθημα. Στέκεται, περπατά και αναπνέει σαν να είναι η επιτομή του λευκού σκουπιδιού του αμερικάνικου Νότου, ενώ όταν τα προβλήματα υγείας του αυξάνονται, παραδίδει μερικές από τις πιο πειστικές στιγμές του. Δωρικός και τρυφερός, νταής μα σκεπτόμενος (από ένα σημείο της ζωής του και μετά), εδώ υποδύεται τον καλύτερο ρόλο της καριέρας του. Η Τζένιφερ Γκάρνερ στο ρόλο της γιατρού παραμένει στοργική και γοητευτική ενώ ο αγνώριστος Τζάρεντ Λέτο υποδύεται τον μελλοθάνατο ομοφυλόφιλο με εξαιρετική ακρίβεια.

Αν και χειρίζεται τα κοινωνικά θέματα με κάποιες μικρές απλοποιήσεις, αυτές γίνονται στο βαθμό του ανεκτού, χωρίς να μειώνουν ούτε λίγο τη συνολική ποιότητα της ταινίας. Το ανθρωπιστικό μήνυμα τιμάται χωρίς να γίνεται καρνάβαλος και η συγκίνηση παραμένει σε επίπεδα γήινα και ρεαλιστικά. Ένα μικρό κομψοτέχνημα, προσβάσιμο από τον καθέναν, ούτε ψευτοκουλτουρέ μα ούτε και φελλός. Έχει ακριβώς τον όγκο και το βάρος που του αρμόζουν, σε μια τέλεια ισορροπία που καταφέρνει να κρατήσει το γελαδάρη πάνω στο κτήνος για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στην επόμενη σελίδα: Μια Χειμωνιάτικη Ιστορία