Γίνεται μέσα σε ένα πρωινό να φτάσεις από παιδί σε άτομο άνω των 65 χρονών; Να περάσεις εφηβεία και ενήλικη ζωή, και να μάθεις να κατασκευάζεις ρομπότ, να κάνεις εικαστικά κολλάζ, να χορεύεις και να τραγουδάς; Η ομάδα της του Ιδρύματος Ωνάση μας απέδειξε ότι γίνεται.
Όταν η συνέντευξη Τύπου αφορά τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχει οργανώσει η Στέγη για το 2016-2017, γρήγορα καταλαβαίνεις πως πρόκειται μέσα σε ένα πρωινό να συμμετάσχεις σε όλα τα προγράμματα αυτά, σαν τη μία στιγμή να ήσουν ένα δεκάχρονο παιδί και την άλλη στιγμή μία εξηνταεφτάχρονη γυναίκα. Η έννοια της βιωματικής συνέντευξης Τύπου αποκτάει μέσα στο χώρο της Στέγης την πραγματική της σημασία.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Στέγης μετράνε τον 6ο χρόνο ζωής τους, καθώς ξεκίνησαν ταυτόχρονα με την ίδρυση της ίδιας της Στέγης, του “παιδιού” του Ιδρύματος Ωνάση. Όπως εξήγησε η υπεύθυνη των προγραμμάτων, Μυρτώ Λάβδα, από το 2010 τόσο εντός όσο και εκτός της Στέγης οργανώνεται μία σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνεται σε διαφορετικές ομάδες κοινού: παιδιά, εφήβους, ενήλικες, άτομα με αναπηρία, άτομα άνω των 65 ετών. Κάποια από τα προγράμματα δέχονται μεμονωμένους επισκέπτες, άλλα σχολεία, και άλλα οικογένειες. Δηλαδή, υπάρχει εκεί κάτι για τον καθένα.
Θέλοντας να βιώσουμε στο έπακρο το τι σημαίνει η εμπειρία αυτών των προγραμμάτων, οι συμμετέχοντες δημοσιογράφοι της συνέντευξης Τύπου κληθήκαμε να συμμετάσχουμε σε όλα τα είδη προγραμμάτων, που απευθύνονται σε όλο το φάσμα των ηλικιών, σε σύντομες επιδείξεις του καθενός, που διαρκούσαν γύρω στα 20 λεπτά. Ξεκινήσαμε την ημέρα όντας μικρά παιδιά που συμμετέχουν σε εργαστήρι φωνητικής, και δημιουργούν, σιγά σιγά, μία “ορχήστρα φωνών”, με εισηγήτρια την καθηγήτρια φωνητικής και μουσικό Μάρθα Μαυροειδή.
Τα παιδιά βέβαια έχουν το προνόμιο του αυθορμητισμού και έχοντας αναπτύξεις λιγότερες αναστολές απ’ ό,τι οι “μεγάλοι”, είναι σίγουρο ότι τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα από εμάς -ένα γκρουπ ενηλίκων που, στην προσπάθεια να βγάλει τις φωνητικές ασκήσεις, λίγο γελούσε με αμηχανία και λίγο πετύχαινε τα “μμμμμμ… ααααα… ιιιιι…” στο σωστό τόνο, σύμφωνα με την καθοδήγηση της Μάρθας και του πιάνου της. Βέβαια, αν σε λιγότερο από 20 λεπτά, η Μάρθα κατάφερε να κάνει αυτό το γκρουπ να ολοκληρώσει μία σειρά ασκήσεων επιτυχημένα -ειδικά εφόσον σε αυτό το γκρουπ άνηκα εγώ, ο πιο ατάλαντος φωνητικά άνθρωπος του κόσμου- είναι βέβαιο πως μία ομάδα παιδιών που παρακολουθεί τα εργαστήρια στην πλήρη τους διάρκεια, μπορεί να κάνει θαύματα. Όπως μας είπε η ίδια, όταν ετοιμαζόμασταν να φύγουμε, “σκοπός του εργαστηρίου είναι να μάθεις να ακούς τον διπλανό σου -καταρχάς μουσικά, όμως ελπίζω αυτό να μεταφέρεται και στην υπόλοιπη ζωή μας”.
έντε λεπτά αργότερα είχαμε ήδη γίνει έφηβοι και μας καλωσόριζε (“Ελάτε, παιδάκια!”) ο Αντώνης Κάνουρας στο εργαστήριο Ρομποτικής. Ξανά, σε διάστημα ενός τετάρτου, είχαμε συναρμολογήσει ένα πολύ βασικό ρομπότ και είχαμε μάθει να το προγραμματίζουμε να κινείται, ώστε να εκτελέσει μία αποστολή: να κινηθεί μέσα στη χωρίς ρεύμα και ίχνος φωτός Στέγη, ανάμεσα σε μία έκθεση γυάλινων γλυπτών του Philip Glass, και να φτάσει να ανεβάσει την ασφάλεια του κτιρίου.
Ο Αντώνης μας εξηγεί ότι, για να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον των παιδιών, το εργαστήριο εκτελείται πάντα εντός ενός υποθετικού σεναρίου, κι έτσι έκανε και στην περίπτωσή μας, δημιουργώντας μία “πίστα” για να κινηθεί το ρομπότ μας από μαύρη ταινία κολλημένη στο πάτωμα, και μια σειρά από μπαλάκια του πινκ πονκ ως εμπόδια, ή γυάλινα γλυπτά. Είναι βέβαια σίγουρο ότι οι έφηβοι συμμετέχοντες εκτελούν λίγο καλύτερα την αποστολή τους, καθώς εμείς, προσπαθώντας να τιθασεύσουμε το ρομπότ μας, καταφέραμε να σπάσουμε 3 γλυπτά και να φύγουμε από το εργαστήριο χρωστώντας γύρω στα 4.500 ευρώ στη Στέγη.
Ως έφηβοι, συνεχίσαμε με το εργαστήριο εικαστικών, όπου μας υποδέχτηκε ο εικαστικός Ανδρέας Κασάπης. Το εργαστήριο κανονικά τελείται αφού η εκάστοτε ομάδα μαθητών έχει παρακολουθήσει προηγουμένως μία παράσταση, έχει επισκεφτεί μία έκθεση ή έχει ακούσει μία συναυλία. Αυτό προσφέρει στους μαθητές ερεθίσματα για συζήτηση.
Με την καθοδήγηση των εισηγητών του εργαστηρίου, δηλαδή του Ανδρέα και των συνεργάτιδών του, από τη συζήτηση αυτή αντλούνται κάποιες βασικές έννοιες που τα παιδιά συζητούν και στη συνέχεια τις χρησιμοποιούν ως αφορμή για την εικαστική δημιουργία. Καθώς εμείς δεν είχαμε τη χρονική δυνατότητα να το κάνουμε αυτό, ξεκινήσαμε κατευθείαν συζητώντας πάνω στην έννοια του δημόσιου χώρου, όπου εκφράστηκε έντονα αυτός ο πεσιμισμός που έρχεται με τα χρόνια -πάνω σε αυτό, κληθήκαμε να δημιουργήσουμε, δουλεύοντας ομαδικά, όπως σχεδιάζει πάντα αυτά τα εργαστήρια ο Ανδρέας, ένα κολάζ και γρήγορα αποκαλύψαμε το εικαστικό μας ταλέντο και την avant garde αισθητική μας.
Η διαδικασία αυτή, μας εξήγησε ο ίδιος, στοχεύει στο να βρούμε ένα τρόπο να εκφράσουμε τους εαυτούς μας, με έναν τρόπο που συχνά νιώθουμε πως δεν μας επιτρέπεται -αν δεν επιτρέπεται στους εφήβους, πολύ περισσότερο βέβαια δεν επιτρέπεται και στους ενήλικες.
Για το τελευταίο μέρος του πρωινού, ξαφνικά μεταφερθήκαμε στη ζωή άνω των 65 ετών και αφήσαμε την Πατρίσια Απέργη να μας καθοδηγήσει στα πρώτα μας χορευτικά βήματα. Το εργαστήριο που έχει σκοπό να δείξει πως κάθε σώμα μπορεί να χορέψει, μας επέτρεψε σιγά σιγά να γνωρίσουμε το σώμα μας, να καταλάβουμε τους περιορισμούς του αλλά και να δουλέψουμε πέρα από αυτούς, και να μάθουμε να επικοινωνούμε με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, που για πολλούς ήταν τελείως άγνωστοι, τόσο λεκτικά, όσο και με το βλέμμα και με το σώμα. Όσο ανεβάζαμε παλμούς και εντεινόταν η ενέργεια στην αίθουσα, μερικοί συμμετέχοντες ρώτησαν την Πατρίσια αν αυτά που κάναμε τα κάνουν και οι 65+. Εκείνη μας διαβεβαίωσε ότι κάνουν και πολλά παραπάνω, όταν απλά τολμήσουν να το προσπαθήσουν.
Φεύγοντας από το χώρο, πολλοί από τους συμμετέχοντες ζήτησαν στους ανθρώπους της Στέγης να το κάνουμε αυτό κάθε βδομάδα, καθώς σπάνια μας δίνεται η ευκαιρία σε ένα πρωί να παίξουμε, να γελάσουμε, να συζητήσουμε, να κινηθούμε. Αν κατάφεραν να μας κάνουν να τα κάνουμε όλα αυτά μέσα σε λιγότερο από δύο ώρες, είναι σίγουρο ότι όποιος συμμετάσχει σε αυτά τα εκπαιδευτικά προγράμματα στην πλήρη τους μορφή, έχει αμέτρητα πράγματα να πάρει. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η βιωματική εκπαίδευση κάτω από αυτή τη Στέγη είναι κάτι που όλοι χρειαζόμαστε.
