Η Popaganda στη Θεσσαλονίκη: Forget me Not, η κινηματογραφική εδραίωση του Γιάννη Στάνκογλου

Υπάρχει ένας πρακτικός κανόνας, που λέει πως όσο πιο ταλαίπωρη είναι μια παραγωγή, όσο περισσότερο χρόνο της έχει πάρει για να ολοκληρωθεί, τόσο αυξάνονται κι οι πιθανότητες αυτό που θα βγει να έχει αλλοιωθεί. Δέκα χρόνια, για παράδειγμα, είναι πολύς καιρός για να παλεύεις να τελειώσεις μια ταινία. Μέσα σε μια δεκαετία έχουν αλλάξει όχι μονάχα οι συνθήκες στις οποίες την εμπνεύστηκες, ή και ξεκίνησες να τη γυρίσεις, αλλά πιθανότατα έχεις αλλάξει κι εσύ ο ίδιος ως άνθρωπος. Ο Γιάννης Φάγκρας, πάντως, που πάλευε να τελειώσει το Forget me Not απ’ το 2004 κοντά, μάλλον αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, μια και η ταινία του δεν μοιάζει να έχει αποκτήσει κανένα κουσούρι απ’ τη δεκαετία που της πήρε να φτιαχτεί. Απλώς μάλλον ήτανε αδύναμη απ’ την αρχή.

 Βασισμένο στην κινηματογραφική δομή ενός road movie στη θάλασσα και συνδυάζοντάς το με την νωχελική ηρεμία ενός western στο βορά, το σενάριο του Φάγκρα παρακολουθεί το μοναχικό ταξίδι του Alex (Γιάννης Στάνκογλου), ενός δύτη που μοιάζει κολλημένος στη Νέα Ορλεάνη, μέχρι ένα μήνυμα από την ξεχασμένη αγαπημένη του στην Ελλάδα να τον κινητοποιήσει να μπαρκάρει για μυστηριώδη τοποθεσία, όπου θα βουτήξει για να ανασύρει αδιευκρίνιστο θησαυρό, ούτε ώστε να μπορέσει μετά να επιστρέψει στην πατρίδα του. Εμπλουτισμένο με μια χούφτα διάσπαρτους υποστηρικτικούς χαρακτήρες, που συμβολίζουν πότε τις Σειρήνες και την Κίρκη (ο Alex ξημεροβραδιάζεται σε ένα καμπαρέ, όταν δεν κοιμάται με την πληθωρική και πρόθυμη διευθύντρια του μαγαζιού), πότε τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες (που τραμπουκίζουν όποιον πετύχουνε στα μπαρ των λιμανιών που πιάνει στην πορεία του), το στόρι περιορίζει το μεγαλύτερο κομμάτι της δράσης του στο εσωτερικό του καραβιού, όπου οι πιστοί σύντροφοι αυτουνού του σχεδόν αμίλητου Οδυσσέα παίζουν τένις με τσιτάτα σοφιστείας, που απλώνουν στην ταινία την απαραίτητη αίσθηση αρχαιοελληνικής μοιρολατρίας.

Ο Γιάννης Στάνκογλου εν πλω στο Forget Me Not.

 Γυρισμένη on location στη Νέα Ορλεάνη και στην Αλάσκα, η ταινία του Φάγκρα έχει την άνεση να κόψει μερικές ανάσες με την εξαιρετική πλανοθεσία της, κι ο σκηνοθέτης που έχει να καταθέσει δουλειά απ’ την εποχή του πολύ πιο επιθετικού ντεμπούτου του Πες στη Μορφίνη Ακόμα την Ψάχνω (2001), εμφανίζεται εδώ αρκετά πιο ήρεμος, στιβαρός και σίγουρος για την κάμερά του. Αξιοποιώντας στο έπακρο τα μαγευτικά κι επιβλητικά φυσικά τοπία του όσο και το σημάδι του ανθρώπου μέσα σ’ αυτά, ο Φάγκρας κατασκευάζει μια πανέμορφη, όσο και ιδιότυπη Οδύσσεια, που ξεκινά απ’ την σαγηνευτική ηδυπάθεια ενός πλούσιου σε απολαύσεις λιμανιού, για να καταλήξει στην άγρια ερημιά της ανοιχτής θάλασσας, στα μέσα του απομακρυσμένου αμερικανικού Βορρά. Ποτίζοντας αυτήν τη γεωγραφική πορεία με μπόλικη νοσταλγική μελαγχολία, επιχειρεί να σκιαγραφήσει και την εσωτερική διαδρομή του κατατρεγμένου του αντιήρωα. Όμως τι διαδρομή να σκιαγραφήσεις, όταν κι ο ίδιος σου ο ήρωας δεν ξέρει που θέλει να πάει;

 Υποφέροντας σε πρώτο επίπεδο από ελλειμματική πλοκή, που θα προσέφερε στον Φάγκρα τη δυνατότητα να σφίξει λίγο τους ρυθμούς της νωχελικής του περιπλάνησης, το μεγαλύτερο πρόβλημα που πασχίζει να καμουφλάρει η ταινία, είναι η κούφια της μυθολογία για τον κεντρικό της χαρακτήρα. Γραμμένος ως ήρωας λιγομίλητος και μυστηριώδης, ο χαρακτήρας του Άλεξ απομένει ένα άδειο κέλυφος μέχρι την τελευταία του πνοή, απλώνοντας μια αίσθηση ματαιότητας σε όλα αυτά που επί μιάμιση ώρα έχεις κάνει υπομονή να δεις, στα μεσοδιαστήματα της εντυπωσιακής, αλλά εν τέλει χάρτινης, καρτποσταλικής διαδρομής. Γεγονός που κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακή βέβαια την απόδοση του ίδιου του Στάνκογλου, που χωρίς να έχει ούτε από πουθενά να ξεκινήσει, ούτε πουθενά να καταλήξει το χαρακτήρα του, κατορθώνει και μόνο με τη φυσική του παρουσία να γεμίσει την οθόνη και να μεταδώσει μια αίσθηση επείγοντος ηλεκτρισμού στην αίθουσα, παραδίδοντας μια απ’ τις πιο επιβλητικές διδιάστατες ερμηνείες που μπορείς να πετύχεις στο πανί. Σκέψου να ‘χε και χαρακτήρα να ερμηνεύσει δηλαδή.

*Το Forget me Not, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Γιάννη Φάγκρα, με τους Γιάννη Στάνκογλου, Αλίκη Δανέζη Κνούτσεν κ.ά., συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό του 55ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ διαγωνίστηκε και για το βραβείο κοινού Fischer.