«Κλέφτες Καταστημάτων»: ο φετινός Χρυσός Φοίνικας θα σας ζεστάνει την καρδιά

Το σινεμά είναι γεμάτο αξέχαστες ιστορίες για τις οικογένειες. Για εκείνες που επιλέγουμε ή αποκτούμε τυχαία ή ευχόμασταν να είχαμε πέρα από τις βιολογικές μας, σαν ασφαλής “what if…?” εξερεύνηση μιας εναλλακτικής πραγματικότητας που κανείς δεν τολμά να παραδεχτεί ότι θα ήθελε να ζήσει, αφού οι δεσμοί της οικογένειας είναι ιεροί παρά το γεγονός ότι μόνο το αίμα και το ληξιαρχείο ενώνουν τα μέλη της. Κι όχι ο χαρακτήρας, οι προτιμήσεις ή τα πιστεύω τους.

Όχι ότι θα θέλαμε να ζούμε σαν τους ήρωες της θαυμάσιας νέας ταινίας του Χιροκάζου Κόρε-έντα Κλέφτες Καταστημάτων, αλλά για τη μικρούλα Γιούρι, που ανακαλύπτεται από ένα ζευγάρι παρατημένη στο κρύο, ανεπιθύμητη από τους γονείς της, η πάμφτωχη οικογένεια που την υιοθετεί ανεπίσημα (κάποιοι ακριβολόγοι θα έλεγαν «απάγει», αλλά ας μην χαλάσουμε την κινηματογραφική μαγεία) αποτελεί κάτι σαν θείο δώρο, αφού της προσφέρει απλόχερα την αγάπη και τη θαλπωρή που της έχουν στερήσει η μάνα και ο πατριός της.

Σε ένα χαμόσπιτο στο περιθώριο του σύγχρονου Τόκιο, ζουν στριμωγμένα (κυριολεκτικά και οικονομικά) τα μέλη αυτής της οικογένειας που ό,τι στερείται σε αγαθά το υποκαθιστά με αγάπη. Τα βγάζουν πέρα χάρη στη σύνταξη της γιαγιάς και στις ασήμαντες δουλειές τους: η σύζυγος πλένει ρούχα στη ζούλα, η άλλη γυναίκα του σπιτιού απασχολείται σε peep show και chat room (ένα δωμάτιο στο οποίο οι πελάτες πηγαίνουν απλώς για να κουβεντιάσουν) κι ο άντρας εκπαιδεύει το μικρό αγόρι στην τελειοποίηση της τέχνης της κλοπής των αναγκαίων προς το ζην από σούπερ μάρκετ και ψιλικατζίδικα. Η άφιξη της Γιούρι σε αυτό το σχήμα και η αφομοίωσή της από αυτήν την ξένη οικογένεια που, σε αντίθεση με τη δική της, δεν την κακομεταχειρίζεται, θα βγάλει στην επιφάνεια μια σειρά τρυφερών, αποκαλυπτικών γεγονότων, αλλά και τον περίφημο ουμανισμό του ιάπωνα σκηνοθέτη, που επιστέγασε μια καριέρα γεμάτη διεισδυτικά οικογενειακά δράματα σαν το Μια Μέρα του Καλοκαιριού, το Πατέρας και Γιος, και το Our Little Sister (αλλά και συγκρίσεις με προγενέστερους masters όπως ο Όζου και ο Ναρούσε) κερδίζοντας φέτος τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών.

Αντιμέτωπος με ένα αντικειμενικά δυσάρεστο θέμα, ο Κόρε-έντα δεν παραδίδεται ούτε στιγμή στη μιζέρια, την υστερία ή την υπερβολή, κι αναρωτιόμαστε πώς θα αντιδρούσε αν έβλεπε ταινία του εγχώριου «χειρούργου» των οικογενειακών αξιών, Γιάννη Οικονομίδη. Η κάμερά του τρυπώνει στον έτσι κι αλλιώς περιορισμένο χώρο της καθημερινότητας των ηρώων του σαν επιπλέον κομμάτι της παρέας τους (ένα κλισέ σινε-κριτικής ανάλογο με το «η μουσική είναι χαρακτήρας της ταινίας» οπότε of course we went there) και βρίσκει μόνο συμπόνοια και συμπάθεια για την κατάστασή τους, σε μια γκρίζα ζώνη της ηθικής που όμως είναι αναπόδραστη συνέπεια της τεράστιας κοινωνικής ανισότητας και της εξέλιξης της παραδοσιακής έννοιας της οικογένειας.

Όταν φτάσει το αναπόφευκτο φινάλε, θα χτυπήσει σαν πούπουλο και όχι σαν βόμβα η συνειδητοποίηση ότι μπορεί ως εκείνη τη στιγμή να παρακολουθούσες απλώς ένα παραμύθι.