Το θερινό “Βατερλό” του Χόλιγουντ

Η κακή αρχή έγινε με τον Μοναχικό Καβαλάρη, για τον οποίο η Disney «μπήκε μέσα» κατά σχεδόν 130 εκατομμύρια δολάρια, οπότε τη δάδα της εισπρακτικής αποτυχίας κραδαίνει πανηγυρικά ο Τζόνι Ντεπ. Και η συνέχεια, με ταινίες όπως οι R.I.P.D., Elysium, Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ και Γούλβεριν, αποδείχτηκε κάθε άλλο παρά ρόδινη. Έτσι, τα λόγια περί του αργού θανάτου του Hollywood άρχισαν να διαδίδονται με ταχείς ρυθμούς.

Άμα τη παγιώση των παραπάνω αποτυχιών, το επόμενο λογικό βήμα ήταν η αρχή των εικασιών και η αναζήτηση των αιτίων. Οι πάντα χαριτωμένοι λάτρεις της συνομωσιολογίας άρχισαν να επισημαίνουν τον εποχικό παράγοντα, σημειώνοντας ότι η καλοκαιρινή περίοδος αποτελεί νεκρή ζώνη για τον κινηματογράφο, ενώ άλλοι έσπευσαν να χρεώσουν την εν λόγω γκίνια στο ξόανο του ίντερνετ, πάντα αποδιοπομπαίου τράγου, και, πιο συγκεκριμένα, του Netflix.

Μέσα στη βιασύνη τους να καταλήξουν σε ένα γρήγορο πόρισμα, όμως, παρέλειψαν σημαντικότατες εισπρακτικές επιτυχίες που συνέβησαν τα προηγούμενα καλοκαίρια. Παρατηρώντας καλύτερα ορισμένα στοιχεία, βλέπουμε το τελευταίο μέρος της οχταλογίας του Χάρι Πότερ (Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου) και o Batman (Ο Σκοτεινός Ιππότης: η Επιστροφή) να σκαρφαλώνουν με το έμπα στα 160 εκατομμύρια, έστω και αν έκαναν πρεμιέρα στον ήλιο του μεσοκαλόκαιρου. Οπότε οποιαδήποτε επιχειρηματα σχετικά με το χρονικό ζήτημα τείνουν να εξουδετερωθούν, αποδεικνύοντας μέχρι ενός σημείου ότι η χρονική στιγμή από μόνη της δεν ευθύνεται για το αν μια ταινία θα καταβαραθρωθεί ή όχι.

Οι ταινίες που βούλιαξαν φέτος δε βούλιαξαν λόγω της εποχής, ούτε λόγω κακής ποιότητας. Ήταν απλά τα 3 Α του νερού: άχρωμες, άγευστες, άοσμες. Ταινίες άνευρες, στιγμιαία ευχάριστες για όποιον τις δει, που απλά την επόμενη ημέρα θυμάται την παρουσία του στην προβολή αλλά με αδιαφορία.

Επανερχόμενοι στα του 2013, παρατηρούμε μια σημαντική συνιστώσα που χαρακτηρίζει τα θερινά blockbuster: το υψηλό κόστος παραγωγής τους. Όλα τους ανέρχονται σε ποσά που ενίοτε ξεπερνούν τα 200 εκατομμύρια δολάρια, μια τάση υπερβολής που τείνει να γίνει κανόνας από Τιτανικό και δώθε. Πιθανόν το κόστος παραγωγής για πολλούς από τους μετόχους των μεγάλων στούντιο αποτελεί σημείο πειθούς σχετικά με την ποιότητα μιας ταινίας.

Αυτό εκ πρώτης όψεως μετέχει μιας λογικής, μια καλογυαλισμένη σκηνοθεσία και ρεαλιστικά εφέ θα μπορούσαν να αποτελούν eye candy για το φιλοθέαμον κοινό, το οποίο με τη σειρά του θα επιστρέψει τα χρήματα της παραγωγής με ουρές έξω από τους κινηματογράφους. Το λάθος στην όλη διαδικασία έγκειται στο ότι το βάρος δίνεται στην ποιότητα των λήψεων έναντι της ποιότητας του περιεχομένου της mise en scene.

Αυτό που δείχνουν να μην έχουν μυριστεί ακόμα τα μεγάλα κεφάλια είναι ότι όσο και να γυαλίσεις ένα πτώμα, αυτό πτώμα παραμένει. Σίγουρα πιο ευπαρουσίαστο, αλλά κάτω από τόπο χλοερό θα καταλήξει. Οι ταινίες που βούλιαξαν φέτος δε βούλιαξαν λόγω της εποχής, ούτε λόγω κακής ποιότητας. Ήταν απλά τα 3 Α του νερού: άχρωμες, άγευστες, άοσμες. Ταινίες άνευρες, στιγμιαία ευχάριστες για όποιον τις δει, που απλά την επόμενη ημέρα θυμάται την παρουσία του στην προβολή αλλά με αδιαφορία. Πιο εύκολα θυμάται ένα ποτήρι καλό ή κακό κρασί παρά ένα ποτήρι νερού.

Σε ένα πρόσφατο άρθρο του Guardian σχετικά με την «Αποκάλυψη» στο Χόλιγουντ, αναφέρεται πως το κοινό έχει αρχίσει να στέκεται ολοένα και περισσότερο αδιάφορο προς την τεχνολογία του 3D που το 2009 είχε συνεπάρει όλο τον πλανήτη. Η συγκεκριμένη παρατήρηση δεν εφαρμόζεται αποκλειστικά στο 3D, αλλά εν γένει στη νεότερη παραγωγή ταινιών. Βλέπουμε διαρκώς ταινίες που η υπόθεσή τους μας θυμίζει άλλες ταινίες, πολλές φορές χωρίς να έχουμε δει κάποιες από αυτές.

Όταν τα βιβλία των κοινωνικών επιστημών κάνουν ξεκάθαρο πως διανύουμε την οικονομία της Προσοχής, γίνεται κατανοητό πως η Προσοχή του κοινού αποτελεί σημαντικό αγαθό, καθώς αυτή θα καθορίσει τι θα πετύχει και τι όχι, και αυτός είναι ο λόγος που τέτοιες παραγωγές βαλτώνουν. Ο Σκοτεινός Ιππότης και ο Χάρι Πότερ δεν πέτυχαν απλά και μόνο λόγω παραγωγής, αλλά επειδή, αν μη τι άλλο, κατάφεραν να εδραιώσουν τα ονόματά τους με έναν πολύ καλό τρόπο στη συνείδηση του κοινού, προσφέροντας ψυχαγωγία αξιομνημόνευτη και όχι ψευδεντυπωσιακή.

Επέρχεται ο θάνατος του Χόλιγουντ λοιπόν; Όχι, αυτά τα λένε μόνο οι ψευδοπροφήτες του διαδικτύου. Σίγουρα δεν διανύει την πιο γόνιμη φάση της ζωής του, αλλά τη λειψυδρία του καλοκαιριού έρχεται να εξισορροπήσει η χειμωνιάτικη βροχή. Στο προσεχές διάστημα ακολουθούν ταινίες που θα αποζημιώσουν κοινό και στούντιο, βεβαιώνοντας ότι η ένοχη –ή και όχι- απόλαυση μιας υπερπαραγωγής θα συνεχίσει να κρατάει καλά για αρκετό καιρό ακόμα.