Καθώς η προεκλογική περίοδος λαμβάνει όλο και πιο έντονα χαρακτηριστικά, η Αθήνα συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αφού η σημασία της ξεπερνά κατά πολύ τα γεωγραφικά σύνορά της. Πέρα από τα όσα αποτυπώνει για τους συσχετισμούς στην κεντρική πολιτική σκηνή, αυτή η πόλη, ίσως η μόνη σε όλη τη χώρα, δεν είναι μόνο υπόθεση των μόνιμων κατοίκων της, όπως συμβαίνει στις περισσότερες των άλλων περιπτώσεων, μα είναι και ζήτημα όλων εκείνων που σε καθημερινή βάση, στα όριά της, εργάζονται, μορφώνονται, δημιουργούν, (αντ)αγωνίζονται, ψυχαγωγούνται, περιπλανώνται ή απλά διέρχονται.
Με τον χρόνο να περνά και την ημέρα των εκλογών να έρχεται όλο και κοντύτερα, οι αντιπαραθετικοί σχεδιασμοί για την Αθήνα της επόμενης ημέρας θα εκδιπλώνονται όλο και πιο αναλυτικά κι όσοι τους εκπονούν θα τίθενται υπό την κρίση όχι μόνο των δημοτών, μα και όλων εκείνων που εξ αντικειμένου αισθάνονται αυτήν ως κοινωνικό χώρο τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο, έως τώρα τουλάχιστον, έως την ώρα δηλαδή που οι προγραμματικές δεσμεύσεις ακόμη καταστρώνονται, η πιο ενδιαφέρουσα, γι’ ανάλυση και κριτική, είναι η οπτικοακουστική αναπαράσταση της επιθυμητής πόλης από την παράταξη του Γρηγόρη Βαλλιανάτου.
Μέσα στην εβδομάδα, ο επικεφαλής του συνδυασμού «ΑθήναΔιαμαντόπετρα», παρουσίασε ένα βίντεο υποστηρικτικό της υποψηφιότητάς του. Σ’ αυτό, που γρήγορα κατέκλυσε τα social media, διάφορα αθηναϊκά στιγμιότυπα, επιλεγμένα και αξιοποιημένα με μια συγκεκριμένη λογική, επιδιώκεται να συνθέσουν την εικόνα της επιθυμητής πόλης. Στο τέλος του βίντεο, με τη φράση «Όσοι θέλετε να ζείτε σ’ αυτήν την Αθήνα, τολμήστε… να μας ακολουθήσετε! Οι άλλοι να μην μας ψηφίσετε!», οι δημιουργοί του επιχειρούν να θέσουν το όριο ανάμεσα στο (δικό τους) «εμείς» και «εσείς».
Αν το βίντεο κυκλοφορούσε ασυνόδευτο από την καταληκτική φράση και την υπενθύμιση της υποψηφιότητας του Γρηγόρη Βαλλιανάτου, άνετα θα μπορούσε να είναι διαφημιστικό σποτ του Υπουργείου Τουρισμού. Μια σαπουνόφουσκα, σαν κι αυτές που τρελαίνονται να φτιάχνουν τα μικρά παιδιά, ακολουθείται από το φακό ενώ αιωρείται πάνω από την πόλη. Η διαδρομή της είναι ακαθόριστη, αλλά σίγουρα δεν περιλαμβάνει «κακοτοπιές». Στην Αθήνα του βίντεο υπάρχουν μόνο ηλιόλουστες ημέρες και ανέφελα βράδια. Ο καιρός δε χαλά ποτέ όπως και η διάθεση των ανθρώπων που σποραδικά και μόνο εμφανίζονται στα πλάνα. Σ’ αυτήν την πόλη υπάρχουν μόνο όμορφες εικόνες ή έστω εικόνες μιας ορισμένης εκδοχής ομορφιάς.
Καλοσκαλισμένα μπαλκόνια νεοκλασικών κτηρίων, (πολλά) αρχαία μνημεία, vintage υπαίθριες αγορές, γάτες που χαίρονται το παιχνίδι, κρυμμένες πράσινες διαδρομές, δροσερά σιντριβάνια και καλαίσθητα μπαράκια αποτελούν τα σημεία αναφοράς. Οι άνθρωποι, όταν δεν απουσιάζουν από το φακό της κάμερας, εντοπίζονται μόνο σε στιγμές χαλάρωσης, κυρίως τη νύχτα. Είτε απολαμβάνουν το βραδινό ποτό τους είτε ατενίζουν τα αξιοθέατα ή και απλά ως λουόμενοι -παρεμπιπτόντως σε κάποιον μη γνώστη η Αθήνα μοιάζει με κάτι ανάμεσα σε Ριβιέρα και λουτρόπολη- τα άτομα είναι ξέγνοιαστα, δεν δείχνουν ν’ απασχολούνται από τίποτα, ούτε θετικό ούτε αρνητικό. Απλά ξεδίνουν, δίχως δραστηριότητες. Η μόνη ίσως δράση τους είναι η θέαση, της φωτισμένης Ακρόπολης ή μιας εικαστικής έκθεσης.
Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκη «γαληνεύει» ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Ασυναίσθητα γεννάται μια γλυκιά νοσταλγία για μια άγνωστη Αθήνα, που ίσως να μην έχει υπάρξει και κάπου αλλού πέρα από το νου, αλλά και μια προσμονή για ένα αύριο που θα προσομοιάζει με στιγμές χαλάρωσης πάνω σε μια αιώρα, κάπου που οι αχτίδες του ήλιου περνούν από την παχιά φυλλωσιά των ψηλών δένδρων ίσα για να παίξουν με το δέρμα. «Μα ποιος δεν θα ήθελε να ζει σε αυτήν την πόλη;» θα μπορούσε καλόπιστα και χωρίς πολλή σκέψη ν’ αναφωνήσει κάποιος για να συμπληρώσει «εκεί θέλω να ζήσω κι εγώ!».
Δυστυχώς (;) όμως αυτή η πόλη δεν (μπορεί να) υπάρχει. Το πρόβλημα με όλα αυτά δεν είναι η δυσκολία του να πραγματοποιηθούν, με άλλα λόγια ζήτημα με το όραμα της «Διαμαντόπετρας» δεν είναι ο (δήθεν) ουτοπικός-μη ρεαλιστικός υψηλόφρων χαρακτήρας του, αλλά η αδυναμία του να συλλάβει μια πόλη πραγματικών διαστάσεων. Η πόλη του βίντεο εξαντλείται στο να είναι καρτ-ποστάλ. Όσο όμορφη κι αν φαίνεται, είναι απονεκρωμένη. Δεν έχει ανθρώπους, δεν φιλοξενεί δραστηριότητες, δεν διακρίνεται από εντάσεις, ανταγωνισμούς, συνθέσεις και συγκρούσεις. Από αυτήν την Αθήνα απουσιάζουν όλα όσα καθιστούν μια πόλη ζωντανή.
Η οπτική αυτής της Αθήνας λύνει ως δια μαγείας όλα τα προβλήματα της πόλης, καθιστώντας την απλά τουριστική ατραξιόν, μ’ αυτόν τον τρόπο όμως της αφαιρεί κάθε πηγή ζωτικότητας. Ο δυναμικός αστικός τόπος από χώρος συνεύρεσης, ασφαλώς όχι πάντα αρμονικής, εκπίπτει σ’ ένα κενό πεδίο που είναι προσβάσιμο μόνο από το βλέμμα, εν προκειμένω το πολύ συγκεκριμένα μεροληπτικό βλέμμα του φακού. Για να εικονοποιησεί την επιθυμητή (κατ’ εκείνον) αθηναϊκή λειτουργικότητα, ο επίδοξος δήμαρχος της πόλης αποκλείει ό,τι -«καλό» και «κακό»-συνθέτει την Αθήνα. Ένα όραμα πόλης, πλάσμα μιας ορισμένης φαντασίας, προορισμένο να σκάσει όπως κάθε σαπουνόφουσκα. Μόνο που εδώ η λαχτάρα για τη σαπουνόφουσκα δεν αντανακλά καλοδεχούμενη παιδικότητα…
