Γιατί σταμάτησαν να τρώνε οι κρατούμενοι;

Το νομοσχέδιο που ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Χαράλαμπος Αθανασίου, κατέθεσε το Μάρτιο στη Βουλή για διαβούλευση ήταν – το λιγότερο –  η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Σαν να μην έφταναν οι ήδη απάνθρωπες συνθήκες στα «καταστήματα σωφρονισμού» – όπως αρκούνται οι κυβερνώντες να αποκαλούν τις ελληνικές φυλακές – το νομοσχέδιο πάτησε γερά πάνω στην απόδραση του Χριστόδουλου Ξηρού και έπειτα πάνω στα δικαιώματα των κρατουμένων, προβλέποντας κατάργηση αδειών, φυλακές υψίστης ασφαλείας (Τύπου Γ) για συγκεκριμένες ομάδες κρατουμένων (που στην πραγματικότητα ξεπερνούν το 70%) και μόνιμη παρουσία της αστυνομίας μέσα στις φυλακές. Ήδη από το Φεβρουάριο είχαν γίνει γνωστές οι απαράδεκτες συνθήκες κράτησης στο νοσοκομείο του Κορυδαλλού, που ανάγκασαν τους ασθενείς κρατούμενους να προχωρήσουν σε αποχή από το συσσίτιο και άρνηση της θεραπείας τους. Συνολικά κρατούνταν 209 ασθενείς, εκ των οποίων μάλιστα οι 131 οροθετικοί, τη στιγμή που οι κλίνες του νοσοκομείου είναι μόνο 60. Αποτέλεσμα; Οι άνθρωποι στοιβάζονται κυριολεκτικά σαν τα τελάρα, κοιμούνται σε κουκέτες ή σε στρώματα στο πάτωμα, με αυτοσχέδιους ορούς να ξεκινάνε από τις φλέβες τους για να καταλήγουν να σε σκουπόξυλα στηριγμένα στο τοίχο.

Στο ίδιο «κατάστημα» από την άλλη, στην 6^η πτέρυγα του Κορυδαλλού οι V.I.P. εγκληματίες απολάμβαναν τις δικές τους ατομικές σουίτες, παρήγγειλλαν πίτσες και μπύρες απ’ έξω, είχαν στη διάθεσή τους τηλεόραση –πιθανότατα και nova – έπαιζαν επιτραπέζια (χωρίς ζάρια, σύμφωνα με τον κανονισμό) και έκαναν και γυμναστική. Στις άλλες πτέρυγες μπαίνεις μέσα για ληστεία και βγαίνεις έξω με φυματίωση, ενώ στις V.I.P. ο πρώην Υπουργός Εθνικής Άμυνας τηλεφωνούσε ανενόχλητος στη γυναίκα του που ήταν λίγο πιο κάτω στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού, ο πρώην γενικός γραμματέας Εξοπλισμών είχε δικαίωμα να παραλαμβάνει ταπεράκια με σπιτικό φαγητό, ο Λάκης Γαβαλάς έκανε ηλιοθεραπεία και αγόραζε ρυζογκοφρέτες από την καντίνα της φυλακής και ο Μάκης Ψωμιάδης διάλεξε για συγκάτοικο το γιο του, Σταύρο Ψωμιάδη. Ας αφήσουμε όμως το δράμα εκείνων που δεν τους επιτρέπει το σωφρονιστικό σύστημα να έχουν ζάρια στα επιτραπέζια παιχνίδια, κι ας πιάσουμε από την αρχή την ιστορία μιας από τις μαζικότερες απεργίες πείνας των τελευταίων ετών, οργανωμένης από αυτούς που έχουν για μοναδικό όπλο το σώμα και το φαγητό τους, όχι το πορτοφόλι τους.

Με δήλωσή του στην Popaganda, o καθηγητής εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, Γιάννης Πανούσης, χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο ως αντι- νόμο που θα οδηγήσει στην δημιουργία φυλακών – ετεροτοπίας κατά Φουκώ. «Αλλάζει όλη η φιλοσοφία του σωφρονιστικού κώδικα. Ακυρώνεται ο στόχος της κοινωνικής επανένταξης και επέρχεται βίαιη και αθεμελίωτη κατάργηση θεμελιωδών δικαιωμάτων των κρατουμένων, από τις επισκέψεις μέχρι την άδεια και από τον ευεργετικό υπολογισμό μέχρι την υπό όρους απόλυση. Υπάρχουν δεκάδες συστήματα φυλακών διαφόρων τύπων, ακόμα και υψίστης ασφαλείας, σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στις ΗΠΑ. Μόνο που το όλο σύστημα έχει μελετηθεί εξ αρχής και σε κάθε διάστασή του, από τα ατομικά κελιά μέχρι την οπλοφορία των φυλάκων και από το χρόνο παραμονής μέχρι την Επιτροπή ελέγχου της επικινδυνότητας. Αναρωτιέμαι αν εδώ ρωτήθηκε κάποιος ειδικός εγκληματολόγος για το σχέδιο αυτό, το οποίο πρέπει να αποσυρθεί και η Βουλή να υιοθετήσει το σχέδιο που ψήφισε ομόφωνα η ειδική επιτροπή και εκκρεμεί επί ένα χρόνο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η κρίση έχει ήδη χτυπήσει πολλαπλώς τη λειτουργία των σωφρονιστικών ιδρυμάτων αλλά και τη διαβίωση των κρατουμένων. Οι προϋπολογισμοί, το προσωπικό, και οι παροχές ολοένα και μειώνονται ενώ οι περισσότεροι κρατούμενοι δεν έχουν τα προς το ζην, με αποτέλεσμα η φυλακή να παράγει και να εξάγει φτώχεια. Κατά τη γνώμη μου, με την ψήφιση του νομοσχεδίου αυτού παραβιάζεται το Ελληνικό Σύνταγμα, οι Ευρωπαϊκοί Σωφρονιστικοί Κώδικες του 2006, πολλές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και βασικές διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, γεγονός που με κάνει να είμαι βέβαιος ότι στο άμεσο μέλλον η χώρα μας θα κατηγορηθεί και θα καταδικασθεί γι’ αυτές τις επιλογές». Όσον αφορά στη δήλωση του κ. Αθανασίου, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα έχει πολλές αιτήσεις κρατουμένων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες που θέλουν να εκτίσουν την ποινή τους στη χώρα μας, ο ίδιος εκτιμά «Αυτό δεν τιμάει τη χώρα μας, όπως θέλει να το παρουσιάσει ο Υπουργός. Διότι η μόνη ορθή ερμηνεία είναι ότι στη χώρα τους ισχύουν κανόνες ενώ στην Ελλάδα οι φυλακές είναι ξέφραγο αμπέλι. Είναι αυτό κριτήριο για την θετική αξιολόγηση του σωφρονιστικού συστήματος;».

Μετά από σποραδικές διαμαρτυρίες των κρατουμένων για τις συνθήκες κράτησης και για το νέο νομοσχέδιο, οι κινητοποιήσεις εντάθηκαν πανελλαδικά από τα τέλη Μαρτίου, ενώ ήδη από τις αρχές του μήνα λειτουργούσε ο λογαριασμός Κολαστήριο Κορυδαλλού στο twitter και στο facebook. Ο καταιγισμός φωτογραφικού υλικού προς απόδειξη όλων των παραπάνω, αντί να οδηγήσει σε ευνοϊκότερη μεταχείριση των κρατουμένων, γύρισε μπούμερανγκ στον έγκλειστο που πήρε την πρωτοβουλία της δημοσίευσης και της έκκλησης για βοήθεια. Η εισαγγελέας που ήταν υπεύθυνη για τις προαναφερθείσες φυλακές ανέλαβε δραστικά μέτρα: περιορίστηκε να ασκήσει ποινική δίωξη στον κρατούμενο, υπενθυμίζοντας πως είναι παράνομη η χρήση κινητού τηλεφώνου στις φυλακές. Ενώ η στέρηση βασικών, φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως η πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη ας πούμε, παρέμενε στην ελαστική κατά τα φαινόμενα σφαίρα της νομιμότητας και η παρέμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης επίσης δεν ήταν αρκετή για να ευαισθητοποιήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Στην επόμενη σελίδα: η Λίνα Βεργοπούλου είδε από κοντά τους απεργούς πείνας