Μέσα σε όλα τα άλλα τους, οι σκανδιναβικές χώρες είναι ο παράδεισος της φυλετικής ισότητας, κι ενώ η Σουηδία μπορεί να έρχεται σταθερά τέταρτη τα τελευταία χρόνια στο γενικό σκορ του Global Gender Gap Report του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ (ή, ακριβώς επειδή δεν έρχεται πρώτη, ίσως), εύκολα μπορεί κανείς να την χαρακτηρίσει ως τη χώρα με το πιο επιθετικό φεμινιστικό κίνημα. Όχι απλώς τη χώρα με την ισχυρότερη διεκδίκηση ίσων ευκαιριών για τις γυναίκες, αλλά ακόμη και την επικράτησή τους επί αυτών των ανδρών.
Διάολε, δεν είναι απλώς η χώρα που στην πρωτεύουσά της μπήκε μπροστά απαγόρευση για το όρθιο κατούρημα, ή που σταμπάρονται δημοσίως ως σοβινιστές, οι άντρες που κάθονται με ανοιχτά τα πόδια στο μετρό, ή το μέρος όπου διαγράφονται αντωνυμίες απ’ τα λεξιλόγια παιδικών σταθμών επειδή δεν είναι αρκετά ουδέτερες. Σοκάροντας ακόμη και ιστορικές φιγούρες του φεμινιστικού κινήματος με τον «παραλογισμό» και την «κρατική προπαγάνδα» της, η Σουηδία είναι η χώρα που ο φεμινισμός έχει φτάσει σε τόσο ακραία στάδια, ώστε να εναγκαλίζει τον μισανδρισμό, κι όλο αυτό να είναι απολύτως φυσιολογικό.
Ή, τέλος πάντων, όσο φυσιολογική είναι για την Ελλάδα μια οργάνωση σαν την Χρυσή Αυγή: πού αλλού θα μπορούσε να σταθεί το ROKS, ένα κρατικώς επιδοτούμενο φεμινιστικό κίνημα, που διατηρεί 130 ιδρύματα αποκλειστικά για γυναίκες, με σκοπό να τις προστατεύσει από το τεράστιο συνωμοτικό δίκτυο παιδόφιλων σατανιστών, που βιάζουν νεαρά κορίτσια για να τα γονιμοποιήσουν και να εξασφαλίσουν σταθερή παροχή βρεφών, να έχουν να θυσιάζουν σε σατανιστικές τελετές; Όχι, δεν το βγάζω απ’ το μυαλό μου, υπάρχει στ’ αλήθεια, κι έχει και ντοκιμαντέρ!
Μια άλλη, λιγότερο ακραία οργάνωση, πάντως, είναι οι Equalisters. Μια οργάνωση που επιδιώκει να εγγυηθεί την ίση αντιπροσώπευση και μεταχείριση των γυναικών στα media και τον πολιτισμό, και η οποία βοήθησε τέσσερις κινηματογραφικές αίθουσες της Σουηδίας, να λανσάρουν μια νέα σήμανση καταλληλότητας, ακριβώς επικεντρωμένη στην αξιολόγηση του φεμινιστικού δυναμικού των ταινιών. Το “A” for Approved, είναι ένα σήμα που κερδίζουν οι ταινίες που πληρούν τρεις προδιαγραφές, οι οποίες έγιναν γνωστές στα μέσα της δεκαετίας του ’80, ως το τεστ Μπέχντελ. Για να περάσει το τεστ Μπέχντελ λοιπόν, μια ταινία πρέπει να έχει 1) πάνω από δυο ονοματισμένους γυναικείους χαρακτήρες, 2) οι οποίοι να μιλάνε μεταξύ τους 3) για κάτι άλλο εκτός από άντρες.
Σε μια χώρα, λοιπόν, όπου το να μην συμπλεύσεις με οτιδήποτε κουβαλάει φεμινιστικό άρωμα, είναι σα να είσαι ντήλερ του καρκίνου, ας πούμε, η πρωτοβουλία όχι απλώς υιοθετήθηκε από τηλεοπτικά δίκτυα που ανήγγειλαν ότι θα αφιερώνουν κομμάτια του προγραμματισμού τους αποκλειστικά σε ταινίες που περνούν το τεστ, αλλά έλαχε και υποστήριξης απ’ το κρατικό Σουηδικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, στέλνοντας στον έβδομο ουρανό τους αιθουσάρχες που το εμπνεύστηκαν. Ένας απ’ τους οποίους, το παρουσίασε στο ετήσιο συνέδριο του ευρωπαϊκώς επιδοτούμενου δικτύου αιθουσών Europa Cinemas το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Hilton, απλώς ως ένα έξυπνο μαρκετίστικο τρικ που εμπνεύστηκαν, για να δελεάσουν περισσότερο κόσμο στις αίθουσες τους.
Η ηρωίδα της Άλισον Μπέχντελ, που εισήγαγε «Τον Κανόνα» στο ομότιτλο στριπάκι (από τη σειρά Dykes to Watch Out For) καταλήγει, το 1985, να μην έχει καταφέρει να δει ταινία απ’ το Άλιεν του 1979. Και βέβαια, θα μου πεις, μπορεί να υπερβάλει, για το κωμικό αποτέλεσμα που θέλει να πετύχει το κόμικ. Απ’ την άλλη, όμως, η Έλεν Τεϊλε, διευθύντρια art κινηματογράφου στην καρδιά της Στοκχόλμης, που συμμετέχει στη σήμανση, έκπληκτη διαπίστωσε ότι «όλη η τριλογία του Άρχοντα των Δακτυλιδιών, οι Πόλεμοι των Άστρων, το The Social Network κι όλες εκτός από μια απ’ τις ταινίες του Χάρη Πότερ, δεν περνάνε το τεστ».
Φυσικά, καμία απ’ τις παραπάνω ταινίες δεν θα τις χαρακτήριζες φεμινιστικές, με, ή χωρίς το τεστ. Ας πιάσουμε όμως, και τις άλλες, που είναι στοχευμένες προς τα γυναικεία κοινά, και που βρίσκονται στη λίστα όσων έχουν περάσει το τεστ. Πέρα από γλυκανάλατα εγκεφαλικά δηλητήρια όπως το Απλώς Δεν σε Γουστάρει (2009), που είναι ένα απ’ τα τυπικότερα παραδείγματα του πώς οι γυναίκες διαιωνίζουν τη στερεοτυπική τους απεικόνιση στον mainstream αμερικανικό κινηματογράφο, όχι απλώς στηρίζοντας τέτοιες ταινίες με τα εισιτήριά τους, αλλά νιώθοντας κι απόλυτη ταύτιση με γυναικεία στερεότυπα που κάθε σοβαρός άντρας θα έβρισκε εφιαλτικά, ας πάρουμε για παράδειγμα μια τριλογία σαν τους Άγγελους του Τσάρλι.
Σοκάροντας ακόμη και ιστορικές φιγούρες του φεμινιστικού κινήματος με τον «παραλογισμό» και την «κρατική προπαγάνδα» της, η Σουηδία είναι η χώρα που ο φεμινισμός έχει φτάσει σε τόσο ακραία στάδια, ώστε να εναγκαλίζει τον μισανδρισμό.
Τρεις ταινίες, όπου όχι δύο, αλλά τρεις ανεξάρτητες, αχειραγώγητες, δυναμικές γυναίκες, μιλάνε (ακατάπαυστα) μεταξύ τους, για διάφορα πράγματα που όχι μόνο δεν είναι άντρες, αλλά σχηματίζουν και σκοτεινή εικόνα γι’ αυτούς, μιας και οι άντρες κρύβονται συνήθως πίσω απ’ τις μηχανορραφίες που εξιχνιάζουν οι ηρωίδες μας. Τρεις ηρωίδες, όπου στα κοστούμια που φοράνε να ρίξεις μια ματιά μονάχα, και το σεξουαλικό γλασάρισμα που περνάνε, μπορείς εύκολα να τις σταμπάρεις ως κλασικό δείγμα αντιμετώπισης του γυναικείου χαρακτήρα ως σεξουαλικό αντικείμενο. Αντιφεμινιστικό όσο δεν πάει, έτσι;
Κι ύστερα, πιάσε το Gravity (2013). Που επί μιάμιση ώρα παρακολουθείς την Σάντρα Μπούλοκ να ξεπερνά τη μια αναποδιά μετά την άλλη, σε ένα σενάριο όπου ότι μπορεί να πάει στραβά στο διάστημα, πάει ακόμα πιο στραβά. Μια ταινία που κόβεται απ’ το τεστ, απ’ το πρώτο του κιόλας κριτήριο. Γιατί δεν έχει δεύτερη ηρωίδα. Κι έλα μετά πες μου ότι το τεστ της Μπέχντελ, αν το βγάλεις απ’ το πλαίσιο του marketing gimmick, δεν είναι τίποτε άλλο από μια άσκηση φαιδρότητας, κι ότι η ίδια η νομιμοποίησή του από κρατικές οντότητες όπως το Σουηδικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο, δεν είναι από μόνη της στερεοτυποποίηση.
Αφού περνάει τη γυναίκα για ηλίθια!
