Η Έλενα Πολυγένη προτείνει το «Μάτι γάτας» της Margaret Atwood

Margaret Atwood, Μάτι γάτας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1996

Ορισμένα βιβλία, για να σου αποκαλυφθούν, απαιτούν κλειστό χώρο, ιδιαίτερη συγκέντρωση και δροσερή ατμόσφαιρα. Κάποια άλλα όχι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συγκαταλέγονται στα ελαφριά αναγνώσματα. Απλά είναι γραμμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να σε παρασύρουν οποιαδήποτε χρονική στιγμή και σε οποιοδήποτε χωρικό πλαίσιο. Ένα τέτοιου είδους μυθιστόρημα είναι και το «Μάτι γάτας» της πολυμεταφρασμένης Καναδής συγγραφέως Margaret Atwood.

Στο πιο «βαθιά βιωματικό της έργο» η Atwood ερευνά τα όρια της μνήμης όπως αυτή ξετυλίγεται μέσα από έναν φαινομενικά αναιτιολόγητο, ψυχαναλυτικά όμως ερμηνεύσιμο  τρόπο. Παρακολουθούμε την ηρωίδα σε διάφορες φάσεις της ζωής της,  συνδεδεμένες με μια βαθιά τραυματική εμπειρία: την καταδυνάστευσή της ως παιδί από ένα συνομήλικό της κορίτσι, που μετέρχεται όλα τα μέσα ώστε να την εκμηδενίσει: ψυχολογική βία, λεκτική κακοποίηση, εκφοβισμό, έκθεση σε σωματικό κίνδυνο. Η ιστορία λειτουργεί ως μαρτυρία της παιδικής σκληρότητας και των πολλαπλών της εκφάνσεων, όπως επίσης και της παράξενης, αμφίδρομης σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ θύματος –θύτη. Είναι ακόμα μια μελέτη πάνω στο μηχανισμό της επιλεκτικής αμνησίας, αυτής της ιδιότυπης άμυνας που ενεργοποιεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, για να απαλλαγεί από ένα ακραία οδυνηρό βίωμα. Αυτή ακριβώς η σύγχυση της μνήμης αντικατοπτρίζεται στην έντονα συνειρμική αφήγηση που πηγαινοέρχεται στο χρόνο, αποφεύγει τη γραμμικότητα και δικαιώνεται κυρίως μέσα από συγκρουσιακές δομές. Όλες οι πτυχές της ζωής, αλλά και του ψυχογραφήματος της ηρωίδας, τα οικογενειακά βιώματα, οι παιδικές αναμνήσεις, η καλλιτεχνική της εξέλιξη, οι έρωτες, η κατάθλιψη, τα ενοχικά σύνδρομα, συμπλέουν, αντιπαρατίθενται και αλληλοσυμπληρώνονται αριστουργηματικά. Μέσα από μια συναρπαστική πρωτοπρόσωπη αφήγηση με υποδόριο, μαύρο χιούμορ, με σκληρές περιγραφές γεγονότων και ανελέητη κριτική ανθρώπινων συμπεριφορών, η συγγραφέας ξεδιπλώνει μια απλή αλλά σοκαριστική ιστορία που η εξαιρετικά πολυεπίπεδη ανάπτυξή της καθηλώνει.

Άλλα βιβλία για το καλοκαίρι:

Milan Koundera, Η βραδύτητα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1996

Μαργαρίτα Καραπάνου, Rien ne va plus, Εκδόσεις Ερμής, 1993

Δημήτρης Σωτάκης, Η ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον, Εκδόσεις Κέδρος, 2014

Παναγιώτης Ράμμης, Η έρημος και η ζούγκλα, Εκδόσεις ΑΩ, 2011

H Έλενα Πολυγένη έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές «Γράμματα σε μαυροπίνακα» (Δωδώνη) και «Η θλίψη μου είναι μια γυναίκα» (poema). Κείμενα της έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά.