Οι Divercity Architects σε μια μοναδική μονογραφική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη

Στις 29 Μαΐου εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη μια μονογραφική έκθεση αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, με το όνομα ‘’This Show Is About Divercity’’. Πρόκειται για μία έκθεση που επιμελήθηκε το διεθνές αρχιτεκτονικό γραφείο Divercity Architects σε συνεργασία με την ‘Ελλη Σταθάκη (αρχιτέκτονας, συγγραφέας και editor στο περιοδικό Wallpaper*), ενώ τη γραφιστική επιμέλεια την έχει ο Χρυσόστομος Νασέλος της Company.

Με διακρίσεις όπως το Ευρωπαϊκό Βραβείο European Hotel Design of the Year Award (Winner, 2007 & Shortlisted, 2010) και μια υποψηφιότητα για το World Architecture Festival Awards, Holiday and Hotels (Shortlisted, 2011), η Divercity συμπεριλήφθηκε στο Wallpaper* Architects Directory, ως ένα από τα σημαντικότερα νέα αρχιτεκτονικά γραφεία στον κόσμο.

Τα εγκαίνια της έκθεσης γνώρισαν τεράστια επιτυχία, με την προσέλευση να αγγίζει τα 700 άτομα, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία του Μουσείου.

Αντικείμενό της δεν είναι άλλο από τους συσχετισμούς μεταξύ των τοπίων και μνημών που κουβαλάμε μαζί μας στο ταξίδι στην αρχιτεκτονική. Παρουσιάζει δηλαδή μια χωρική αφήγηση που καλεί τον επισκέπτη ν’ ανακαλύψει τη σχέση αυτή, όπως επίσης και τα τοπία, τις διαδικασίες και τις αντιθέσεις που διαμορφώνουν τη χαρακτηριστική ιδεολογική και ταυτόχρονα πραγματιστική αρχιτεκτονική ταυτότητα του γραφείου.

Η Popaganda επικοινώνησε με τη Χριστίνα Αχτύπη και τους των Divercity Architects λίγο πριν από το τέλος της έκθεσης:

Με τη σειρά από αριστερά: Νικόλας και Δημήτρης Τραβασάρος και η Χριστίνα Αχτύπη.

Αριστερά Δημήτρης, δεξιά Νικόλας Τραβασάρος και στη μέση η Χριστίνα Αχτύπη.

Πως σας ήρθε η ιδέα για τη διοργάνωση της έκθεσης; Το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, μας κάλεσε σε μονογραφική έκθεση τη στιγμή που το γραφείο έκλεινε τα πρώτα 10 χρόνια του. Η τιμή είναι μεγάλη και το ίδιο μεγάλη είναι και η πρόκληση: πώς στήνει κανείς μια αρχιτεκτονική έκθεση σήμερα, που η πληροφορία σχετικά με το έργο ενός αρχιτέκτονα είναι προσβάσιμη μ’ ένα απλό click στο internet και μάλιστα σχεδόν σε real time; Η έκθεση μας απαντάει στο κύριο αυτό ερώτημα αποκαλύπτοντας τη διαδικασία μέσω της οποίας παράγεται το έργο μας. Για την Divercity κάθε έργο είναι ένα ταξίδι, στο οποίο οι αποσκευές μας είναι μνήμες και τοπία από τον τόπο μας. Σε κάθε νέο προορισμό, βιωματικά θραύσματα από τα τοπία αυτά, αντιπαραβάλλονται και εμπλουτίζονται με στοιχεία του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου, τα οποία ανακαλύπτουμε και ξεχωρίζουμε ως σημαντικά. Οι συσχετισμοί μεταξύ τοπίων και ιδεών είναι αυτοί που συντάσσουν τη μοναδική χωρική αφήγηση που ενώ είναι άρρηκτα δεμένη με το συγκεκριμένο τόπο, την ίδια στιγμή απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό.

Δηλαδή, ο επισκέπτης τι ακριβώς θα δει εκεί; Η έκθεση, καλεί τον επισκέπτη να αλληλεπιδράσει και ανακαλύψει χωρικούς μηχανισμούς που στήνονται πάνω στη σχέση τοπίου, μνήμης και φυσικής παρουσίας του επισκέπτη στο χώρο, μέσα από την επιλογή έργων μας που περιλαμβάνουν ξενοδοχεία, κατοικίες, πολιτιστικούς χώρους, επαγγελματικούς και δημόσιους χώρους. Στο χώρο έχουν στηθεί αντικριστά δύο σειρές από ανοιγόμενα πετάσματα- οι περισσότεροι τα διαβάζουν σαν πόρτες, μερικοί τα είπαν βαλίτσες, κάποιοι λίγοι τα είδαν ακόμα σαν διαβατήρια. Πάνω σ’ αυτά στήνεται η αφήγηση των έργων. Στη μία πλευρά παρουσιάζεται το έργο ολοκληρωμένο, ως «τελικό προϊόν». Αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου, που κρύβει από κάτω έναν μεγάλο όγκο ερευνητικού υλικού, προπλασμάτων και σχεδίων αλλά και μια σειρά πετυχημένων ή αποτυχημένων δοκιμών και πειραμάτων. Αυτά παρουσιάζονται στην άλλη πλευρά του πετάσματος. ‘Ετσι αντιπαραβάλλεται η αίσθηση του ολοκληρωμένου κι αρμονικού κτιρίου με την πολυπλοκότητα και τη δημιουργική αναρχία που χαρακτηρίζει τη μυστηριώδη και συχνά απροσπέλαστη διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, ο επισκέπτης καλείται να αλληλεπιδράσει με το χώρο, ν’ ανακαλύψει τι κρύβουν μέσα τους αυτά τα πετάσματα.

Τι κρύβουν δηλαδή; Το εσωτερικό του κάθε πετάσματος αποκαλύπτει μια νέα χωρική ποιότητα για το κάθε έργο μέσω μιας μεγάλης φωτογραφίας, που καθρεφτίζεται, ελαφριά παραμορφωμένη, πάνω σ΄έναν καθρέπτη, μαζί με το είδωλο του επισκέπτη. Η κλίμακα της φωτογραφίας μαζί με την αντανάκλαση αυτή προσφέρουν μια πολύ διαφορετική χωρική εμπειρία στον επισκέπτη και μια προσωπική ανάγνωση του κάθε έργου. Ταυτόχρονα μέσω του μηχανισμού αυτού αποκαλύπτονται οι συσχετισμοί μεταξύ των έργων μας και των τοπίων και μνημών που «κουβαλάμε» μαζί μας στο ταξίδι μας αυτό(Τα τοπία κι οι μνήμες αυτές παρουσιάζονται περιμετρικά του χώρου της έκθεσης, πάνω στον τοίχο). Μας ενδιαφέρουν οι συσχετισμοί μεταξύ αυτών που κρύβονται στις αποσκευές μας και των στοιχείων, ιστοριών, καταστάσεων που ανακαλύπτουμε σε κάθε νέο προορισμό. Πώς για παράδειγμα η κατακορυφότητα των πετρωμάτων του φαραγγιού στη Σαμαριά μπορεί να γίνει αρχή σχεδιασμού σε ένα ξενοδοχείο στις Άλπεις? ‘Η τα σταφύλια που ξηραίνονται στον ήλιο τις Σαντορίνης να διαβαστούν σαν τοπίο, το οποίο στη συνέχεια γίνεται η διάτρητη όψη ενός ξενοδοχείου στο ίδιο νησί. Αυτή τη σχέση μεταξύ μνήμης, τοπίου και φυσικής παρουσίας, που για εμάς είναι τρόπος αντίληψης της αρχιτεκτονικής, θέλαμε να μεταφέρουμε στην έκθεση.

Που οφείλεται η τόσο μεγάλη προσέλευση στα εγκαίνια, μεγαλύτερη από κάθε άλλο παρόμοιο event στο μουσείο; Η προσέλευση του κοινού στα εγκαίνια ήταν πραγματικά πολύ μεγάλη – με βάση με τα στοιχεία του Μουσείου Μπενάκη ξεπέρασε τα 700 άτομα, κάτι που μας χαροποίησε ιδιαίτερα, ήταν η καλύτερη ανταμοιβή για την προσπάθεια μας όλα αυτά τα χρόνια! Σημαντικό ήταν επίσης για εμάς, ότι το κοινό ήταν κάθε ηλικίας και από διαφορετικούς χώρους. Πιστεύουμε ότι ρόλο σε αυτό έπαιξαν δύο πράγματα: πρώτα το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε την αρχιτεκτονική ως μια πλατφόρμα συνεργασιών κι αναζητούμε σε κάθε έργο την ευκαιρία να δουλέψουμε με ανθρώπους που είναι σε συγγενείς δημιουργικούς χώρους. Ενδεικτικά, για την οροφή του εστιατορίου στο Grace Mykonos δουλέψαμε με την fashion designer Μυρτώ Δραμουντάνη, το νέο lobby της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών είναι προϊόν συνεργασίας με το curating agency Double-Decker. Σε δεύτερο επίπεδο ότι στην Divercity, συστεγαζόμαστε άνθρωποι μ’ ένα ευρύτερο ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική, που συμπληρώνει την αυτονόητη κύρια δραστηριότητα μας ως practising architects. Ο Νικόλας Τραβασάρος, έχει παράλληλη ακαδημαϊκή δραστηριότητα (στην Bartlett, UCL), εγώ προσωπικά έχω ασχοληθεί με το curating και ήμουν μαζί με την Ν. Καρανδεινού και τον Σ. Γιαμαρέλο εθνικός επίτροπος της Ελλάδας στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το 2008. Το εκτεταμένο δίκτυο των συνεργασιών μας και η πολύπλευρη ενασχόλησή μας με την αρχιτεκτονική είναι καθοριστικά στοιχεία της ταυτότητας της Divercity και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία της δουλειάς μας σ’ ένα ευρύ κοινό.

Υπήρξαν δυσκολίες στη διεξαγωγή του ”This Show Is About Divercity” δεδομένου του ότι το γραφείο έχει έδρα τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Λονδίνο; Το αντίθετο. Η διπλή έδρα βοήθησε για ακόμα μια φορά στο ξεκαθάρισμα της ιδέας και στο στήσιμο και επικοινωνία της έκθεσης. Η ομάδα είναι αρκετά ευέλικτη και η συνεργασία μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου δουλεύει πολύ καλά, μιας και φιλτράρεται κάθε απόφαση από άτομα με διαφορετικές παραστάσεις, καταγωγή, εμπειρίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δίπολο Αθήνα- Λονδίνο ενισχύθηκε ακόμα παραπάνω μιας τόσο η επιμελήτρια μας Έλλη Σταθάκη (αρχιτέκτονας, συγγραφέας και editor στο περιοδικό Wallpaper*), όσο και ο γραφίστας Χρυσόστομος Νασέλος της Company (γραφιστική επιμέλεια), είναι και οι δύο Έλληνες με έδρα το Λονδίνο.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της έκθεσης; Να επικοινωνήσουμε ότι η αρχιτεκτονική είναι μια διεθνής συζήτηση, στην οποία ως Έλληνες οφείλουμε ν’ αποκτήσουμε λόγο. Μέσω της δουλειάς μας στο εξωτερικό φιλοδοξούμε να συνεισφέρουμε κι εμείς στην κοινή προσπάθεια να δείξουμε ότι υπάρχει εξαγώγιμη Ελληνική αρχιτεκτονική. Η έκθεση ήταν μια στάση. Μας βοήθησε να ξεσκαρτάρουμε τις αποσκευές μας έτσι ώστε να κρατήσουμε τ’ απαραίτητα και να κάνουμε χώρο για τα νέα που θα έρθουν στη συνέχεια του ταξιδιού μας.