Διαβάσαμε: Χαβιέρ Μαρίας – «Γράφοντας τις ζωές των άλλων»

Για να απολαύσουμε ένα βιβλίο, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τη βιογραφία και την μορφή του συγγραφέα; Όχι, αλλά ναι. Ο τακτικός αναγνώστης σίγουρα θα προχωρήσει πέρα από το κείμενο, αναζητώντας τις προσωπικότητες πίσω από τα αγαπημένα του κείμενα.

Ένας τέτοιος αναγνώστης είναι και ο -εξαιρετικά επιτυχημένος και πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας- Χαβιέρ Μαρίας. Με το «Γράφοντας τις ζωές των άλλων» (που επιλέχθηκε αντί του πρωτότυπου τίτλου «Γραμμένες ζωές») προσεγγίζει είκοσι έξι διάσημες περιπτώσεις ανθρώπων των γραμμάτων, από τον Φώκνερ και τον Ρίλκε ως τον Γουάιλντ και την Έμιλυ Μπροντέ. Αφήνοντας εντελώς στην άκρη τα ίδια τα κείμενά τους, μέσα στις λίγες σελίδες που αφιερώνει ανά περίπτωση, διεισδύει άμεσα και με εμβρίθεια στις ζωές τους, συχνά με περιπαικτικό τόνο.

Ο Κίπλινγκ ήταν τόσο διάσημος, ώστε όταν έπαθε πνευμονία στη Νέα Υόρκη, πλήθη συναθροίζονταν στην πόρτα του ξενοδοχείου για το ιατρικό ανακοινωθέν. Ο Ρεμπώ βρωμούσε (δεν άλλαζε ποτέ ρούχα) και συνήθιζε χαρακώνεται μαζί με τον Βερλαίν. Ο Ναμπόκοφ ήταν καλός τερματοφύλακας. Ο Ρίλκε είχε μεγάλη λίστα από ερωμένες που περιελάμβανε πριγκίπισσες, βαρόνες, κοντεσίνες, κόμισσες και λοιπές κοινές θνητές.

Ο Τουργκένιεφ δάνεισε λεφτά στον Τολστόϊ και τον Ντοστογιέφσκι και αντί για ευχαριστίες, ο πρώτος τον προκάλεσε σε μονομαχία (έπειτα από συζήτηση για τον εξευρωπαϊσμό της Ρωσίας) και ο δεύτερος του έκανε επιθέσεις και δεν του επέστρεψε τα χρήματα παρά μετά από μια δεκαετία.

Ο Κόναν Ντόϋλ δεχόταν ατελείωτα γράμματα «προς Σέρλοκ Χόλμς» και μάλιστα έλυσε και ορισμένες υποθέσεις. Ο Στίβενσον έβαλε κατά λάθος φωτιά σε ένα δάσος στην Καλιφόρνια και τράπηκε σε φυγή, αντί να βοηθήσει τους πυροσβέστες. Ο Τζόϋς ήταν κοπρολάγνος. Ο Τόμας Μαν κατέγραφε τα πάντα στο ημερολόγιό του, σαν να θέλει να βοηθήσει τους μελλοντικούς μελετητές/θαυμαστές του.

Μια σημαντική διαφορά του από άλλα αντίστοιχα βιβλία είναι ο μεγάλος αριθμός γυναικών που ανθολογούνται: Βέρνον Λη, Βάιολετ Χαντ, Έμιλυ Μπροντέ, Ζυλί ντε Λεσπινάς (λόγω της επιστολογραφίας και του σαλονιού της), Έιντα Άιζακς Μένκεν (που δεν πρόλαβε να δει την ποιητική της συλλογή, αφού άλλαζε συνεχώς άποψη για το ποιο πορτραίτο της να βάλει στο εξώφυλλο).

Μετά τις «βιογραφίες», ο Μαρίας παραθέτει ένα δοκίμιο με τίτλο «Τέλειο Καλλιτέχνες», όπου ασχολείται με τα πορτραίτα (πίνακες και φωτογραφίες) συγγραφέων (από την προσωπική του συλλογή) όπως ο Μπέκετ, ο Μπωντλαίρ, ο Ζίντ. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την χαριτωμένη επιστολογραφία του Τουργκένιεφ με τον Φλωμπέρ. Γεμάτο πληροφορίες και σπαρταριστά περιστατικά, το «Γράφοντας τις ζωές των άλλων» είναι χρήσιμο για τον ρέκτη της λογοτεχνίας.