Ουδεμία πρόοδος σημειώθηκε ως προς το Brexit, παρά το γεγονός ότι μέσα σε ένα 24ωρο κι έπειτα από μια σειρά ψηφοφοριών, η Βουλή των Κοινοτήτων αποφάσισε ότι δεν θέλει την συμφωνία αποχώρησης της πρωθυπουργού Τερέζας Μέι – για δεύτερη φορά – αλλά ούτε Brexit χωρίς συμφωνία. Ίσως όμως, «από αύριο», να αρχίσει να διαμορφώνεται νέα κατάσταση, καθώς τα μέλη της Βουλής θα κληθούν να ψηφίσουν την πρόταση της κυβέρνησης για παράταση της διαδικασίας βάσει του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, με προϋπόθεση ότι μέχρι την επόμενη Τετάρτη θα έχουν εγκρίνει μια συμφωνία αποχώρησης.

Αν και η Τερέζα Μέι, μιλώντας αμέσως μετά τις ψηφοφορίες στη Βουλή, δεν έκανε καμία αναφορά στο δικό της σχέδιο για την αποχώρηση, η διατύπωση της κυβερνητικής πρότασης ορίζει σαφώς ότι θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία αποχώρησης, προκειμένου να ζητηθεί παράταση της διαδικασίας της εξόδου μέχρι την 30ή Ιουνίου. Και με τον τρόπο αυτό εξέδωσε τελεσίγραφο προς τους βουλευτές της να στηρίξουν την δική της συμφωνία, αλλιώς, τόνισε, θα βρεθούν μπροστά στον «κίνδυνο» μεγάλης καθυστέρησης του Brexit.

«Εάν μια συμφωνία εγκριθεί μέχρι την Τετάρτη, η κυβέρνηση θα ζητήσει παράταση [της διαδικασίας βάσει] του Άρθρου 50 μέχρι την 30ή Ιουνίου. Αλλά εάν η συμφωνία δεν εγκριθεί μέχρι τότε, η κυβέρνηση θα χρειαστεί μεγαλύτερη παράταση, κάτι που θα σημάνει ότι η Βρετανία θα υποχρεούται να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές» δήλωσε ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μπέρκοου, διαβάζοντας την πρόταση που θα τεθεί σε ψηφοφορία αύριο και επιδέχεται τροποποιήσεων.

Μετά την ήττα που υπέστησαν οι ευρωσκεπτικιστές στην ψηφοφορία της τροπολογίας τους (Malthouse B), ορισμένοι ισχυρίζονται ότι θα στηρίξουν την συμφωνία της Τερέζα Μέι σε μια τρίτη ψηφοφορία, την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, δεν είναι ακριβώς βέβαιο ότι ο Τζον Μπέρκοου θα επιτρέψει μία ακόμη ψηφοφορία, εάν η συμφωνία που θα κατατεθεί δεν φέρνει αλλαγές.

Το διακύβευμα της σημερινής διαδικασίας ήταν για μία ακόμη φορά η συνοχή του Συντηρητικού κόμματος και η εξουσία της Μέι στους βουλευτές της, που πολλές φορές έχουν απειλήσει με παραιτήσεις. Αυτή τη φορά, βουλευτές του κόμματος αψήφησαν την εντολή για κομματική πειθαρχία στην ψηφοφορία και απείχαν, ενώ εξαιτίας αυτού υπήρξε και η παραίτηση της υφυπουργού Εργασίας Σάρας Νιούτον. Υπό κανονικές συνθήκες, η απειθαρχία των βουλευτών τους κοστίζει την θέση τους. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση, θα αποδυναμωθεί σημαντικά η Μέι.

Πλήγμα για την βρετανίδα πρωθυπουργό θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι ηττήθηκε σε μία τροπολογία που κατέθεσε η βουλευτής του κόμματός της, Κάρολιν Σπέλμαν, πριν την αποσύρει – μετά από πιέσεις της κυβέρνησης – και τελικά την προωθήσει η βουλευτής των Εργατικών Ιβέτ Κούπερ. Η τροπολογία αξίωνε από το κοινοβούλιο να απορρίψει διά παντός το Brexit χωρίς συμφωνία. Η πρόταση της Μέι εγκρίθηκε ουσιαστικά τροποποιημένη, με πρωτοβουλία της κοινοβουλευτικής ομάδας των Εργατικών.

Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν κρίνει ότι πλέον ο έλεγχος της διαδικασίας του Brexit περνά στο κοινοβούλιο, αλλά αυτό μένει να αποδειχτεί τις επόμενες ημέρες. Αύριο ίσως υπάρξουν νέες τροπολογίες και ψηφοφορίες προς αυτή την κατεύθυνση.

Ένα από τα αισιόδοξα στοιχεία της χθεσινής ημέρας θεωρήθηκε η σαφής τοποθέτηση για την ανάγκη «συναίνεσης» στο κοινοβούλιο από δύο στελέχη της κυβέρνησης και τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο υπουργός Οικονομικών, Φίλιπ Χάμοντ, στο τέλος της παρουσίασης του εαρινού προϋπολογισμού, απηύθυνε έκκληση στο Σώμα να άρει την καταστροφική για την οικονομία αβεβαιότητα και να αναζητήσει τον δρόμο της συναίνεσης και μια συμφωνία για συντεταγμένη έξοδο από την ΕΕ.

Αλλά και ο υπουργός Περιβάλλοντος Μάικλ Γκόουβ, ανοίγοντας τη σημερινή συζήτηση στη Βουλή, τόνισε ότι θεωρεί σημαντικό να βρεθεί το συντομότερο δυνατό συναίνεση και υπαινίχθηκε ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες ενδεικτικές ψηφοφορίες στο κοινοβούλιο για τις μελλοντικές επιλογές για το Brexit. Η κοινοβουλευτική Επιτροπή για το Brexit εξέδωσε έκτακτη ανακοίνωση με αυτό το αίτημα, το κοινοβούλιο να αναζητήσει εναλλακτική στην συμφωνία της πρωθυπουργού, αλλά αργότερα η Ντάουνινγκ Στριτ απέκλεισε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.

Τα σενάρια για την επόμενη μέρα 

1. Ψηφοφορία για τη συμφωνία που έκλεισε η Μέι (πάλι)

Η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι θα υποβάλει σήμερα στα μέλη του κοινοβουλίου πρόταση που θα προβλέπει να διεξαχθεί ως την 20ή Μαρτίου νέα ψηφοφορία για τη συμφωνία που έκλεισε με την ΕΕ για το διαζύγιο — παρά το ότι απορρίφθηκε ήδη δύο φορές, με συντριπτική πλειοψηφία.

Αντιμέτωποι με την αναβολή του Μπρέξιτ ή την πιθανή διοργάνωση νέου δημοψηφίσματος, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανατροπή του αποτελέσματος της προηγούμενης δημόσιας διαβούλευσης, οι υποστηρικτές της αποχώρησης δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς το ενδεχόμενο να αλλάξουν γνώμη, να αποδεχθούν ότι αυτή η Συμφωνία Αποχώρησης είναι ο μοναδικός σίγουρος δρόμος ώστε το ΗΒ να εγκαταλείψει την ΕΕ.

2. Παράταση

Η εισήγηση της κυβέρνησης προβλέπει δύο ενδεχόμενα. Το πρώτο θα υλοποιηθεί αν εγκριθεί τελικά η Συμφωνία Αποχώρησης. Μάλλον τεχνικής φύσης, η ισχύς της αναβολής αυτής θα εκπνεύσει την 30ή Ιουνίου.

Ελλείψει συμφωνίας, η δεύτερη αναβολή που προτείνεται, πιο μακρά, συνεπάγεται πως το ΗΒθα είναι υποχρεωμένο να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές (23η-26η Μαΐου).

Όμως για να υπάρξει αναβολή, το αίτημα οφείλεται να είναι επαρκώς αιτιολογημένο, προειδοποίησαν οι υπόλοιπες 27 χώρες μέλη της ΕΕ, που θα πρέπει να την εγκρίνουν ομόφωνα.

Είναι εξάλλου διατεθειμένες οι 27 χώρες να ξαναρχίσουν συνομιλίες για να καταρτιστεί νέα συμφωνία αποχώρησης; Ουδέν αβεβαιότερον. «Δεν θα υπάρξει τρίτη ευκαιρία», διεμήνυε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

«Ο μεγάλος φόβος των ηγετών των 27 είναι ότι θα εγκρίνουν την παράταση [της διαδικασίας βάσει του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας] η οποία, στην τελική, δεν θα φέρει τίποτε άλλο παρά την αναβολή ως το καλοκαίρι του σκληρού Μπρέξιτ», της αποχώρησης χωρίς συμφωνία, τόνισε ανώτερος ευρωπαίος αξιωματούχος.

Σε περίπτωση που ζητηθεί παράταση που θα ξεπερνά τις λίγες εβδομάδες, πρέπει να υπάρχει σοβαρός λόγος «όπως η διοργάνωση εκλογών, ή δημοψηφίσματος, ή η αλλαγή της βρετανικής θέσης», συμπλήρωσε.

3. Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία (κι ας απορρίφθηκε)

Παρότι η Βουλή των Κοινοτήτων την απέρριψε χθες, η αποχώρηση χωρίς συμφωνία παραμένει εξ ορισμού μια από τις επιλογές, αν δεν υπάρξει πεδίο συνεννόησης.

Στην περίπτωση που γίνει πραγματικότητα το σενάριο «no deal», το ΗΒ θα βάλει τέλος στα 46 χρόνια συμμετοχής του στην ΕΕ, θα εγκαταλείψει την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση χωρίς μεταβατική περίοδο.

Αυτό είναι το σενάριο που φοβούνται περισσότερο οι οικονομικοί παράγοντες, διότι θα προκαλέσει σωρεία προβλημάτων στις ανταλλαγές ανάμεσα στις δύο πλευρές. Πολλοί κοινοβουλευτικοί εξεγείρονται μπροστά στα ρίσκα, ωστόσο ορισμένοι σκληροί Brexiteers επιμένουν πως «η απουσία συμφωνίας είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία».

Για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της σκληρής ρήξης, η κυβέρνηση υποσχέθηκε χθες ότι σε αυτή την περίπτωση, θα αναστείλει προσωρινά την επιβολή δασμών στο 87% των εισαγόμενων αγαθών.

4. Στήνονται κάλπες (για νέο δημοψήφισμα/βουλευτικές εκλογές/και τα δύο)

Την επιλογή του δεύτερου δημοψηφίσματος προκρίνουν μερικές δεκάδες φιλοευρωπαίοι βουλευτές. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, ο αρχηγός των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, πρόσφατα άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα εναντιωνόταν στη διοργάνωσή του, χωρίς να δείξει ακριβώς μεγάλο ενθουσιασμό.

Η Τερέζα Μέι όμως αρνείται να συναινέσει στη διοργάνωση νέου δημοψηφίσματος, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαζόταν αναβολή του Μπρέξιτ και αλλαγή κυβέρνησης, μέσω νέων εκλογών ή με άλλον τρόπο, προκειμένου να διεξαχθεί τέτοιο.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)