Art Athina 2016: Παραμένει ένα σημείο αναφοράς στα εικαστικά γεγονότα της Ελλάδας

Πιστή στο ραντεβού της όπως κάθε χρόνο, η μεγάλη καθιερωμένη ετήσια έκθεση των γκαλερί Art Athina, επιμένει να κάνει γενναία βήματα προς το μέλλον της αγοράς της Τέχνης σε πείσμα της κρίσης και των οικονομικών δυσκολιών που έχουν μεταβάλλει σε μεγάλο βαθμό το εικαστικό τοπίο.

Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό, που πλέον έχει αρχίσει να γίνεται στέρεα πεποίθηση και βάση για την διοργάνωση της αθηναϊκής ‘φουάρ’, είναι η οικονομική της αυτονόμηση, καθώς η οικονομική κρίση της είχε επιβάλλει έναν εξαναγκαστικό «απογαλακτισμό» από την έκπαλαι κρατική επιδότηση.

Αναγκασμένη στο εξής να καταστρώνει και να πραγματώνει με τις δικές της δυνάμεις, η διοίκηση της Αrt Athina κατόρθωσε και φέτος με ‘στρατηγικούς χορηγούς’, τη σύμπραξη με τον Δήμο της Αθήνας (ΟΠΑΝΔΑ) και την Alpha Bank, να κατορθώσει να οργανώσει μία ευπρόσωπη παρουσίαση, αφ’ ενός του πανοράματος των αιθουσών τέχνης στην Ελλάδα, και αφ’ ετέρου να δώσει ένα αδρό περίγραμμα των τάσεων που κυριαρχούν στις επιλογές της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αγοράς της. Άλλωστε, δεν πρέπει να λησμονούμε πως οι εκθέσεις του είδους δεν απαντούν σε μουσειακές, ή αμιγώς θεωρητικές ανάγκες, αλλά αποτελούν κι ένα εμπορικό γεγονός—πρώτιστα στοχεύει στην προώθηση καλλιτεχνών και στην προσέλκυση συλλεκτών και νέων αγοραστών—συνεπώς περιέχουν επιλογές και καλλιτέχνες για όλα τα γούστα κι ενδιαφέροντα.

Παρ’ όλα ταύτα, μέσα από τα εκθέματα που επιλέγει κάθε γκαλερί να παρουσιάσει μπορεί κάποιος κάλλιστα να διακρίνει ποιο είναι το ‘κρατούν παράδειγμα’ στις τάσεις που κυριαρχούν στο εκάστοτε στερέωμα των εικαστικών—τόσο ως ονόματα, όσο και ως τεχνοτροπία. Η αλήθεια είναι πως στη φετινή Art Athina, λείπουν αρκετές από τις σημαντικές γκαλερί παρελθόντων ετών, χάρις στις οποίες μπορούσαμε να χαρούμε κάποια έργα σημαντικών δημιουργών, αλλά ως αντιστάθμισμα φέτος εκθέτουν νέες κι αρκετές αποκεντρωμένες αίθουσες, που έχουν να προτείνουν και γνωρίζουν στο αθηναϊκό κοινό νέους καλλιτέχνες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η κυρίαρχη τάση της, επιτρέψτε μου να την ονομάσω έτσι, «νέας αναπαραστατικότητας», σχεδόν φωτορεαλιστικής ζωγραφικής, με αρκετές ποπ, γκράφιτι και κομικ επιρροές, που φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος εν σχέσει προς το πιο αφηρημένο στοιχείο, ή τις εγκαταστάσεις (που είδαμε λίγες), ή τις περφόρμανς (που σχεδόν αποκλειστικά περιορίσθηκαν στις πλατφόρμες). Φυσικά υπάρχουν και οι στεριωμένες γκαλερί στον χρόνο και τη συνείδηση του κοινού, με τις «σταθερές αξίες»: όπως η ΑΔ του Παντελή Αραπίνη, η Μέδουσα, η a. antonopoulou art με σημαντικές παρουσίες και έργα αξιόλογα—χωρίς μ’ αυτό να θέλω ν’ αδικήσω άλλες. Πολλοί καλλιτέχνες, νέοι και καταξιωμένοι, όπως δειγματοληπτικά ο Γιώργος Τσεριώνης, ο Κωνσταντίνος Πάτσιος, ή οι Δήμητρα Σιατερλή και Πίνο Παντολφίνι, είναι παρόντες σε πάνω από μία γκαλερί. Για μία φορά ακόμη ο Άγγελος Αντωνόπουλος, κατορθώνει να μαγέψει το κοινό με την εμπνευσμένη και λυρική συνάμα εγκατάστασή του «Μετέωρο» για την γκαλερί «Αγκάθι». Επίσης ενδιαφέρον έχουν τα έργα του Göke Tunç στην γκαλερί Binyil.

Η σύμπραξη με τον ΟΠΑΝΔΑ δίνει και την ευκαιρία στον Δήμο να παρουσιάσει μέσα από ένα πειστικό μικρό δείγμα την πλούσια πινακοθήκη του, μέσα από μία μινι έκθεση εξεχόντων ζωγράφων της ελληνικής ιστορίας της τέχνης. Ο επιμελητής της Ντένης Ζαχαρόπουλος, με επιδέξιο τρόπο επέλεξε έργα που έβαλαν την ψηφίδα τους στην εξέλιξη της ζωγραφικής στον τόπο μας.Παρ’όλα αυτά, η Art Athina, ακολουθώντας και τις πρακτικές των ομοειδών οργανώσεων στο εξωτερικό, πάντοτε φροντίζει να εμπλουτίζεται και με παράλληλες δράσεις, ομιλίες-παρουσιάσεις κι αφιερώματα, που παρακάμπτουν το αμιγώς εμπορικό στοιχείο και συχνά βοηθούν σε μία πιο άμεση και πιο συναισθηματική προσέγγιση του εικαστικού χώρου με τον επισκέπτη, από την απλή βόλτα στα περίπτερα. Οι παράλληλες εικαστικές πλατφόρμες δημιουργών, που φέτος έφτασαν τις 51 στον αριθμό, που από τη φύση τους συσπειρώνουν καλλιτέχνες, συνήθως νέους, που δρουν ανεξάρτητα και πολλές φορές έξω από τις ‘παγιωμένες’ διόδους της προώθησης της τέχνης και συνήθως προτείνουν, ως πιο αποστασιοποιημένοι λίγο πιο ριζοσπαστικά πράγματα. Φέτος, μολονότι η διακηρυγμένη άποψη της διοργάνωσης είναι πως παρουσιάζονται πιο πολιτικοποιημένες, κάποιος εύλογα μπορεί να προβληματισθεί πάνω στην άποψη «τι μπορεί να θεωρηθεί πολιτικοποιημένη άποψη» και «πάνω σε ποιο θέμα». Το πεδίο τούτο πάντοτε παραμένει ολισθηρό.

Φέτος, εκ των πραγμάτων, η Art Athina είναι μοιραία πιο φορτισμένη συναισθηματικά και κανείς το αντιλαμβάνεται ήδη από την είσοδό του στον χώρο. Γιατί κυρίως αντικρίζει και θαυμάζει τα αριστουργηματικά έργα του Γιώργου Λάππα, που μόλις πριν λίγο καιρό έφυγε αδόκητα από τη ζωή, ενώ λίγο παραδίπλα, στο περίπτερο της Alpha Bank το «Πλέγμα» του Νίκου Αλεξίου, έρχεται κι εκείνο να θυμίσει μία αισθαντική μορφή της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, που τόσο γρήγορα έφυγε από τη ζωή.

Καθώς η τέχνη όμως απαντά κυρίως στα προσωπικά αισθητικά κριτήρια του καθενός, ο καλύτερος τρόπος να διατυπώσει άποψη και να καταλήξει σε διαπιστώσεις, είναι και παραμένει πάντα το απευθείας βίωμα. Κι η Art Athina 16 περιμένει τους επισκέπτες να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα έως την Κυριακή 29 Μαΐου στο στάδιο του Taekwon Do στο Παλαιό Φάληρο. 

(Με πληροφορίες από το ΑΠΕ)