Ένας Ισλανδός συγγραφέας θέτει το ερώτημα των αντοχών της σύγχρονης Δυτικής κοινωνίας

H Παγωμένη Νύχτα ξεκινάει με την ανεξήγητη δολοφονία ενός ένα δεκάχρονου μαθητη Δημοτικού με καταγωγή από την Ταϊλάνδη. Ο λίγο μεγαλύτερος αδερφός του έχει εξαφανιστεί και η μητέρα του (η οποία μεγαλώνει μόνη της τα παιδιά, δουλεύοντας σε εργοστάσιο) δείχνει να φοβάται να συνεργαστεί με την αστυνομία.

Το ότι ο φόνος έγινε με μαχαίρι αλλά και η παντελής έλλειψη στοιχείων, κάνει τους ερευνητές της αστυνομίας να εξετάζουν ρατσιστικά κίνητρα.Οι έρευνές τους στρέφονται προς τους ένοικους της πολυκατοικίας όπου μένει η οικογενεια, καθώς και στο σχολείο των παιδιών. Κανείς από τη γειτονιά δεν φαίνεται να γνωρίζει κάτι, αλλά ούτε να κατανοεί τον λόγο που θα έκανε κάποιον να σκοτώσει ένα ήσυχο παιδάκι μπροστά στην παιδική χαρά.

Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, οι συμμαθητές τους και οι καθηγητές τους σκιαγραφούν την εικόνα του σύγχρονου Ισλανδικού σχολείου και κατ’επέκταση της κοινωνίας: στη μικρή αυτή χώρα των 300.000 κατοίκων, τα παιδιά που ανήκουν σε άλλες φυλές (προερχόμενα κυρίως από την Ασία) ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μες το γάλα και ο -έστω και μικρός- αριθμός τους (γύρω στα 30 παιδιά κάθε ηλικίας) είναι δακτυλοδεικτούμενος. Για όσα γεννήθηκαν ή ήρθαν πολυ μικρά στη χώρα, τα πράγματα είναι πιο βολικά. Αλλά για τα μεγαλύτερα, η δυσκολία της γλώσσας τα κάνει να μην μπορούν να ενταχθούν εύκολα. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι από τους καθηγητές δεν συμφωνούν με την έντονη στροφή στην πολυπολιτισμική κοινωνία, με τις απόψεις τους να ξεκινάνε από την ανάγκη ήπιας πρόταξης της Ισλανδικής ταυτότητας ως και να φτάνουν ως τον ρατσισμό απέναντι στα παιδιά.

Στην προσπάθεια της αστυνομίας να λύσει το αίνιγμα, όλα μοιάζουν ακατανόητα, μέχρι που μια απροσδόκητη τροπή θα σημάνει την αφετηρία για μια αλληλουχία γεγονότων. Η λύση θα αφήσει τους ερευνητές εμβρόντητους, καθώς τίποτα δεν θα μπορούσε να τους έχει προετοιμάσει για την φρίκη που θα αποκαλύψουν.

Το τέταρτο βιβλίο του επιτυχημένου Arnaldur Indridason με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Έτλεντουρ πρόσφατα κυκλοφόρησε σε ελληνική μετάφραση, μια δεκαετία μετά την κυκλοφορία του πρωτότυπου. Στην Παγωμένη Νύχτα ο συγγραφέας θέτει με υποδόριο τρόπο το ερώτημα των αντοχών της σύγχρονης Δυτικής κοινωνίας. Όλοι ψάχνουν να βρουν παντού ρατσισμό, όλοι είναι έτοιμοι να μισήσουν, η αλλαγή είναι κάτι που πολύ δύσκολα γίνεται αποδεκτό. Αλλά και οι ξένοι, οι νέοι κάτοικοι, δυσκολεύουνται να ενταχθούν σε μια τόσο κλειστή κοινωνία, όπως ενός μικρού νησίου. Αυτή η κατάσταση συνεπαίρνει, εμποδίζοντάς τους πρωταγωνιστές του να δουν και να αντιμετωπίσουν άλλα, ίσως πιο σοβαρά και επείγοντα προβλήματα της Δυτικής κοινωνίας.

Από την πλευρά της εξέλιξης του χαρακτήρα του επιθεωρητή Έτλεντουρ, στην τέταρτη αυτή φάση της ιστορίας του, τον βρίσκουμε να κάνει πια έστω και ένα ελάχιστο βήμα προσέγγισης με τα δύο παιδιά του, τα οποία όμως παραμένουν για αυτόν ξένοι. Παράλληλα, η σύντροφός του τον πιέζει να υιοθετήσουν, προκαλώντας ένταση μεταξύ τους. Η αμηχανία του επιθεωρητή προς οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση είναι, ίσως, το πιο καλογραμμένο τμήμα του χαρακτήρα του. Είναι αυτό, μαζί με το απροσδόλητο φινάλε, που κάνουν αυτό το βιβλίο ιδιαίτερο.