Άρης Τερζόπουλος: «Όλα Είναι Συμπτωματικά»

Όλα είναι συμπτωματικά. Είναι οι τρεις τελευταίες λέξεις που βγαίνουν από τα χείλη του Άρη Τερζόπουλου με τη μοναδικά γαλήνια χροιά της αφήγησής του. Εκεί ξέρω ότι έχω σίγουρα τίτλο, αλλά έχω και την απορία αν το εννοεί. Ή είναι απλά ο φιλοσοφικός αφορισμός του ανθρώπου που έχει δει κι έχει ζήσει πολλά.  Για την ακρίβεια όλα, αν μιλάμε για την ιστορία των ελληνικών περιοδικών. Γιος του Ευάγγελου Τερζόπουλου, του εκδότη της πρώτης ελληνικής προσπάθειας διεθνών προδιαγραφών στο χώρο των περιοδικών, μπήκε στη δουλειά στα τέλη της δεκαετίας του ’60, γνωρίστηκε στα μέσα των 80s με τον Πέτρο Κωστόπουλο και υπέγραψε το καθοριστικό σταυροδρόμι που λεγόταν ΚΛΙΚ. Πέτυχε, απέτυχε, έπεσε, σηκώθηκε, διασκέδασε, τρίπαρε, διατήρησε ατόφιο το πηγαίο coolness που είναι ολοφάνερο ακόμα και σήμερα, ακούγοντας τον να διηγείται ιστορίες του τότε και να προσπαθεί να επιβληθεί στο εφήμερο του τώρα.

Όπως θα διαβάσετε και παρακάτω είχε απόλυτη συναίσθηση της υπερβολής και φρόντιζε να κρατιέται σε απόσταση. Άσχετα αν δεν μπορούσε να αποτρέψει την επέλασή της. Μας υποδέχτηκε στο σπίτι ενός φίλου στην Εκάλη, πρόθυμος να μιλήσει για οτιδήποτε – από τον Κωστόπουλο και το ΠΑΣΟΚ μέχρι τη Μύκονο και τον Τσίπρα – και να ποζάρει επανειλημμένα (μόνος ή μαζί με την Ήρα), επαναλαμβάνοντας  «έχω περίεργη φάτσα, δε βγαίνει καλά». Πριν λίγο καιρό έκλεισε άλλωστε και η Γυναίκα, κάτι που τον αφορά ακόμα κι αν έχει φύγει χρόνια από τα χέρια του.

Η συζήτηση που ακολουθεί έγινε σε ενικοπληθυντικό. Εγώ πήγαινα αυτόματα στον δεύτερο, εκείνος ήδη από το τηλέφωνο που είχαμε κανονίσει το ραντεβού με είχε προτρέψει να χρησιμοποιούμε τον πρώτο…

«Η Γυναίκα ήταν ένα δημιούργημα του πατέρα μου κι εγώ ήμουν αναγκασμένος να ακολουθήσω τη φιλοσοφία του υπό συνθήκες πίεσης αφού ήταν πολύ επιτυχημένος τίτλος. Το πρώτο αληθινά δικό μου περιοδικό το έβγαλα το 1978 σε μια πολύ συντηρητική εποχή, καμία σχέση με σήμερα. Λεγόταν ΙΚΟΝ. Το κυκλοφορούσα όποτε μου κατέβαινε, χωρίς περιορισμούς και υποχρεώσεις. Ανά 2, 3 ή ακόμα και 8 μήνες. Από εκεί μου έχει μείνει αυτό το κόλλημα, ότι τα περιοδικά θα πρέπει να έχουν συλλεκτικό χαρακτήρα και να που τα πράγματα έκαναν τον κύκλο τους και σχεδόν έχουμε ξαναοδηγηθεί εκεί

Έχει ξαναμπεί πάντως στο μυαλό σου η ιδέα των περιοδικών; Όχι ιδιαίτερα, απλά συνέβη πρόσφατα το κλείσιμο της Γυναίκας και με ταρακούνησε συναισθηματικά. Δε στενοχωρήθηκα, δε γινόταν διαφορετικά έτσι όπως είχαν έρθει τα πράγματα. Είναι ο μόνος τίτλος που θα μπορούσε να μου ξαναπεί κάτι, πάντα όμως στη βάση της συλλεκτικής έκδοσης. Μια δυο φορές το χρόνο.

Πουλάει η νοσταλγία που συνεπάγεται ένα τέτοιος τίτλος, έτσι δεν είναι; Συμβολίζει μια εποχή πιο καθαρή, πιο φρέσκια, πιο δυναμική.

Ή που έτσι θέλεις να τη θυμάσαι… Όχι, έτσι ήταν, πώς να το κάνουμε; Περάσαμε πολύ ωραία. Διασκεδάσαμε. Φαντάσου έτσι όπως καθόμαστε εδώ πέρα να σου πω φεύγουμε με 5 μοντέλα, φωτογράφους, μακιγιέρ και το υπόλοιπο συνεργείο και πάμε Μαϊάμι να κάνουμε φωτογράφιση. Μετά Αριζόνα και να καταλήξουμε Λος Άντζελες. Αυτά δεν υπήρχαν, τέτοια κατάσταση στη μόδα έφτιαξε η Λάουρα (σ.σ. Ντε Νίγκρις, πρώην σύζυγος του Α.Τ.). Ήταν χαρά να δουλεύεις.

Μήπως δεν ήταν και τόσο δουλειά τελικά; Πες το κι έτσι. Εγώ είχα την τύχη, επειδή γεννήθηκα μέσα στα περιοδικά, να κάνω πάντα ένα από τα 3-4 επαγγέλματα που φανταζόμουν για τον εαυτό μου. Και ποτέ δεν το είδα στενά και στυγνά επαγγελματικά. Έκανα το κέφι μου.

Μετά από 45 χρόνια, έχεις καταλήξει στο ποιος είναι ο ρόλος των περιοδικών; Είναι να περιγράφουν τη ζωή; Να τη διαμορφώνουν; Να ικανοποιούν το ψώνιο ή  τις επιχειρηματικές βλέψεις των εκδοτών τους; Μήπως στο τέλος της ημέρας, αν το δούμε εντελώς κυνικά, είναι απλά πεδία διαφημιστικού χώρου; Τα περιοδικά πρέπει να διαμορφώνουν καταστάσεις, όχι μόνο να τις περιγράφουν. Σίγουρα στην Ελλάδα ο Τύπος έγινε το κύριο μέσο της διαπλοκής. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, οι εφημερίδες ήταν είτε από δω είτε από εκεί. Είναι μέσα στο ρόλο του Τύπου όμως το να διαμορφώνει άποψη.

Ας αφήσουμε λίγο την άποψη, κι ας έρθουμε στη ζωή. Πρέπει τα περιοδικά να σου λένε πώς να ζεις; Να κάνεις εκείνο ή το άλλο… Μα κι ο δημοσιογράφος ζει εκεί έξω, κρίνει τα πράγματα και σου παρουσιάζει επιλογές. Εσύ θα διαλέξεις. Αυτή η ταινία είναι καλή, η άλλη όχι – το άλφα είναι καλύτερο μέρος για τάδε διακοπές από το βήτα. Ο δημοσιογράφος, υποτίθεται, βάζει μέσω της γνώμης του τα δεδομένα στο τραπέζι. Δε δίνει διαταγές.

Αυτό ήταν το κοινό δαιμόνιο που εισήγαγε το ΚΛΙΚ; Ο υποκειμενισμός; Πράγματι το έκανε, άσχετα αν εξελίχθηκε σε κάτι άλλο στην πορεία. Μην ξεχνάμε όμως ότι η εξέλιξη του περιοδικού είχε πολύ μεγάλη σχέση με την προσωπική εξέλιξη του Κωστόπουλου. Ξεκίνησε αρκετά πολιτικοκοινωνικό σε μια εποχή που συνέβαιναν παγκοσμίως σημαντικές αλλαγές. Ξαφνικά στο παιχνίδι έμπαιναν μεγάλες μάζες που μέχρι πρότινος βρίσκονταν σε πολιτική αντίθεση με τον κόσμο που προσέγγιζαν. Π.χ. ήταν ταξικά αντίθετοι στο μπλου τζίν. Ε, δεν ήθελε και πολύ, παρασύρθηκαν και τα πήραν σβάρνα. Λογικό σε κάποιο βαθμό.

Το έχεις ξαναπεί, «τους μάθαμε να φοράνε τζιν»… Εντάξει, αν έχεις μόδα τους μαθαίνεις πώς να ντύνονται. Εμείς βέβαια τους μάθαμε και πώς να γδύνονται (γελάει ειρωνικά). Πριν κατηγορήσει κανείς τον Κωστόπουλο για υπερβολική δόση lifestyle, ας δει και τις εμπορικές συνθήκες της επιχείρησης. Και την κοινωνική τάση επίσης που ήθελε ένα τέτοιο περιοδικό. Προσπαθούσαμε καμιά φορά να δώσουμε μια άλλη κατεύθυνση και το κοινό κλοτσούσε. Τι κάνεις σε αυτήν την περίπτωση;

Σύμφωνοι, αλλά δεν είναι χαώδης η διαφορά από τον Max Headroom στο εξώφυλλο του πρώτου τεύχους μέχρι τις «ιστορίες για το πέος» 6-7 χρόνια μετά; Είναι όντως πολύ μεγάλη. Εκεί διαχώρισα πια τη θέση μου και με τον Πέτρο. Έβλεπα ότι η πορεία είναι αδιέξοδη, ούτως ή άλλως στο δικό μου το μυαλό έπαιζε η ιδέα της αυτοκαταστροφής ενός εντύπου ως συνειδητή απόφαση. Όμως δεν ειναι κάτι εύκολο αυτό, Να κάψεις έτσι τη δουλειά σου, να παίξεις με τα λεφτά σου. Έκανα κι άλλες προτάσεις, εξάλλου δεν είχαμε μόνο το ΚΛΙΚ, υπήρχε η Γυναίκα, βγάλαμε το Γαιόραμα, αργότερα το NPQ που ήταν καταπληκτικό περιοδικό, αλλά το αγόραζαν 2500 άνθρωποι μόνο. Το κοινό, στο τέλος της ημέρας, σε ανεβάζει ή σε κατεβάζει.

Είχατε δημιουργήσει πια και τόσους μιμητές και η κατάσταση ήταν μη αναστρέψιμη… Επικράτησε ολοκληρωτικά η πρόταση ΚΛΙΚ, δε θέλει πολλή ανάλυση.

Έχεις πει παλιότερα ότι «τα περιοδικά από ένα σημείο και μετά είναι αναγκασμένα να υφίστανται τον εαυτό τους»… Βέβαια, δημιουργούν μια συνταγή από την οποία δεν μπορούν να ξεφύγουν. Εκεί ήταν που σε συνεννόηση με τον Πέτρο έβγαλα το όνομά μου από εκδότης κι αναφερόμουν μόνο ως ιδιοκτήτης. Ήταν γύρω στο 1993. Είχα σκεφτεί και να πουλήσω τον τίτλο, αλλά δεν υπάρχει κάποιο σούπερ μάρκετ που να βρίσκεις αγοραστές. Τη δική μου εκδοτική φιλοσοφία την επανέφερα σταδιακά όταν έφυγε ο Πέτρος και με τον Φώτη Γεωργελέ που είχε πολύ ταλαντούχα ομάδα και όταν πήρα ξανά στα δικά μου χέρια μου το περιοδικό πριν πουληθεί ο μισός τίτλος στο ΔΟΛ. Βρες τα τεύχη του 1998 ας πούμε και πες μου αν είχαν καμία σχέση με το παρελθόν. Όμως, για να είμαι ειλικρινής, αυτή η άποψη και πάλι δεν τραβούσε τόσο όσο εκείνη του NITRO.

Στην επόμενη σελίδα: «Το πρωινάδικο είναι η χειρότερη τιμωρία που μπορούσε να τύχει στον Κωστόπουλο»