Τα κεράκια έσβησαν, η τούρτα κόπηκε, τα ποτήρια τσούγκρισαν και οι ευχές για μια φωτεινή νέα δεκαετία συνόδευσαν την τελευταία βραδιά της διοργάνωσης The Greek Film Festival in Berlin, σε ένα κλίμα συγκινητικό και γιορτινό, που ξεκίνησε με την τελετή λήξης και την απονομή των βραβείων στον ιστορικό κινηματογράφο Babylon στο κέντρο της πόλης και κατέληξε, πιο ελληνικά από ποτέ, στο ζεστό μπαρ «Σαλιγκάρι» του Δημήτρη, με κρασί και μουσικές. Το φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου του Βερολίνου, θεσμός της πόλης πια, χάρη στη σκληρή δουλειά της ομάδας του, ανοίγει τα φτερά του στα επόμενα δέκα χρόνια φορτωμένο εικόνες από υπέροχες ταινίες, πολυάριθμους καλεσμένους, συγκινητικά Q&As, sold out αίθουσες, εξαιρετικές κριτικές επιτροπές, βαθιές κουβέντες, ζεστή φιλοξενία, ωραίες βόλτες και πλατιά χαμόγελα. Στην φετινή επετειακή έκδοση βρέθηκαν περισσότεροι δημιουργοί και επαγγελματίες του χώρου από ποτέ –πάνω από 50 βετεράνοι και πρωτοεμφανιζόμενοι σκηνοθέτες, παραγωγοί, ηθοποιοί, μουσικοί, sales agents κ.α. Παίχθηκαν 33 συνολικά ταινίες – μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους και ειδικές προβολές-, κι έγιναν εκδηλώσεις και αφιερώματα που παρακολούθησε πλήθος κόσμου.
«Είναι μεγάλη συγκίνηση να γινόμαστε 10 χρονών. Κυρίως γιατί σβήσαμε 10 κεράκια μαζί με τους συνεργάτες μου, που είμαστε μια υπέροχη παρέα. Περισσότερο από ποτέ φέτος οι γεμάτες αίθουσες και οι πολυάριθμες παρουσίες σκηνοθετών επιβεβαιώνουν την ποιότητα του προγράμματός μας και την σοβαρότητα των βραβείων μας. Η εικόνα του φεστιβάλ φέτος αποκρυσταλλώθηκε με δύναμη. Είμαστε ένα σοβαρό φεστιβάλ που… δεν παίρνει σοβαρά τον εαυτό του. Για αυτό θέλουμε επιπλέον να περνάμε καλά με τους καλεσμένους μας αλλά και μεταξύ μας», δήλωσε συγκινημένη η διευθύντρια του φεστιβάλ Σοφία Σταυριανίδου και είναι πραγματικά το δέσιμο αυτής της ομάδας και η αγάπη της για το ελληνικό σινεμά που το έχει ανεβάσει στην κορυφή των αντίστοιχων φεστιβάλ στην Ευρώπη.
Κατάμεστη η αίθουσα του κινηματογράφου Babylon στην ζεστή τελετή λήξης που παρουσίασε μαζί με την Σοφία Σταυριανίδου η δημοσιογράφος και ντοκιμαντερίστρια Μαρία Κουφοπούλου. Πολλές οι όμορφες και συγκινητικές στιγμές στην εκδήλωση: από την χαρούμενη φωτογραφική ανασκόπηση της φετινής διοργάνωσης, μέχρι το τρυφερό αφιέρωμα στον Ντιν Ρότζερς, πολυαγαπημένο συνεργάτη του φεστιβάλ που “έφυγε” απρόσμενα πριν λίγους μήνες. Οι κριτικές επιτροπές των διαγωνιστικών τμημάτων Emerging Greeks Competition, Documentary Competition και Short Films Competition, απένειμαν τα βραβεία στους διαγωνιζόμενους κάτω από τα θερμά χειροκροτήματα του κοινού και ήταν σχεδόν όλοι εκεί για να τα παραλάβουν.
«Είχα έρθει και στην πρώτη διοργάνωση, πριν 10 χρόνια, όπου συμμετείχα με μία μικρού μήκους ταινία. Είχα πάρει μέρος και σε κάποια ακόμη φεστιβάλ, ενδιάμεσα. Και τώρα με την πρώτη μου μεγάλου μήκους συμμετέχω στο επετειακό 10ο φεστιβάλ», μας έλεγε αργότερα χαλαρός στο πάρτι λήξης, ο Δημήτρης Νάκος που απέσπασε το μεγάλο βραβείο του διαγωνιστικού τμήματος Emerging Greeks, για το εξαιρετικό αγροτικό, οικογενειακό δράμα «Κρέας». «Το βλέπω να έχει μεγαλώσει πάρα πολύ και να έχει αναπτυχθεί. Χαίρομαι πολύ για την πορεία του. Το φεστιβάλ δεν συγκεντρώνει πια το ενδιαφέρον μόνο των Ελλήνων της πόλης όπως παλαιότερα, αλλά αποτελεί ένα γεγονός για το ίδιο το Βερολίνο και για τους σινεφίλ της πόλης. Είναι τιμή μας και χαρά μας να συμμετέχουμε και να προβάλλεται στο Babylon η ταινία μας. Συμμετείχαμε στο διαγωνιστικό με άλλες πέντε πολύ σπουδαίες ελληνικές μεγάλου μήκους, πάρα πολύ καλές ταινίες από συναδέλφους σκηνοθέτες. Είμαι πολύ χαρούμενος που η κριτική επιτροπή μας τίμησε με το βραβείο. Χαίρομαι πολύ κυρίως για τους συνεργάτες της ταινίας όπου ανήκει σε όλους εξίσου το βραβείο αυτό», τόνισε χαρούμενος, γιορτάζοντας παράλληλα την ίδια μέρα και τα δικά του γενέθλια, δίπλα στη σύντροφό του, επίσης κινηματογραφίστρια Αμέρισσα Μπάστα που είχε βρεθεί πριν μερικά χρόνια και με δική της μικρού μήκους ταινία στο φεστιβάλ.
Γεγονός είναι πως οι περισσότεροι καλεσμένοι του φεστιβάλ έρχονται συχνά με τις οικογένειές τους, απολαμβάνοντας την μοναδική φιλοξενία του αλλά και το αγαπημένο Berlin Walk: την καθιερωμένη περιήγηση στην πόλη του Βερολίνου που φέτος όμως μας έφθασε μέχρι το κοντινό Potsdam (Πότσνταμ), πρωτεύουσα του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου, κάτω από την, όπως πάντα, εξαιρετική ξενάγηση του Κωνσταντίνου Παπαθανασίου. Μια βόλτα στο περίφημο θερινό ανάκτορο του βασιλιά της Πρωσίας Φρειδερίκου του Μεγάλου, Sans souci -Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco από το 1990- αλλά και στην ίδια την μικρή πανέμορφη πόλη, έδωσε αφορμή να γνωριστούμε καλύτερα όλοι μεταξύ μας, κάνοντας ακόμη πιο φιλική την ατμόσφαιρα –κάτι στο οποίο δίνει μεγάλη σημασία η διοργάνωση.
Όμως πέρα από τις γιορτινές στιγμές το φεστιβάλ, μέσα από το πρόγραμμά του, φανερώνει πώς επαγρυπνά για όλα όσα μας πληγώνουν και δεν πρέπει να ξεχνάμε, όπως και για όσα απασχολούν την κοινωνία. Το φετινό βραβείο ντοκιμαντέρ πήρε το «Tack» της Vania Turner, με θέμα τον δικαστικό αγώνα για δικαίωση της Αμαλίας Προβελεγγίου, θύματος σεξουαλικής κακοποίησης με την επίσης παθούσα, Ολυμπιονίκη Σοφία Μπεκατώρου στιβαρά στο πλευρό της. «Το βραβείο είναι μεγάλη τιμή για όλη την ομάδα. Με συγκινεί βαθιά που αναγνωρίστηκε η ταινία. Χαίρομαι που ταξίδεψε εδώ και συνάντησε το κοινό στο Βερολίνο, ήταν πολύ ωραία και ενδιαφέρουσα εμπειρία, ήταν όλοι φιλόξενοι, οι εθελοντές, το κοινό, το Q&A ήταν πολύ ωραίο», μας είπε η δημιουργός στο πάρτι, μετά τη βράβευσή της. «Νομίζω ότι εκείνο που έχει μεγάλη σημασία αυτή τη στιγμή, είναι το γεγονός ότι η δικαιοσύνη συνεχίζει δυστυχώς να αποτυγχάνει. Με προβληματίζει βαθιά ότι εξακολουθούμε σε αυτές τις δίκες να ακούμε αδιανόητες ερωτήσεις από εισαγγελείς, όπως το τι εσώρουχο μπορεί να φορούσε η καταγγέλλουσα ή ότι, αν υπήρξε στύση, θα πρέπει κάτι να είχε συμβεί για να την προκαλέσει. Κάτι που μας δείχνει ακόμα μια φορά την έλλειψη εκπαίδευσης που κάνει μεγάλο κακό στην ίδια την αποδεικτική διαδικασία. Και δεν είναι δυνατό να περιμένουμε από τα θύματα να μιλήσουν, να ζητάμε να σπάσουν τη σιωπή τους, όταν τους περιμένει όλη αυτή η φοβερά τραυματική διαδικασία. Οπότε από τη μια είμαι φοβερά χαρούμενη και συγκινημένη γιατί είναι μια δουλειά ετών που αναγνωρίζεται και ο αγώνας αυτών των δύο γυναικών και όλης της δημιουργικής ομάδας και των παραγωγών που στήριξαν αυτό το πρότζεκτ, της Στέγης Ωνάση δηλαδή, αλλά θεωρώ ότι είναι ανάγκη να δούμε επιτέλους κάτι να αλλάζει. Αυτό είναι το πιο σημαντικό», κατέληξε.
Ενώ η ηθοποιός Νάσια Συντέτα παρέλαβε το βραβείο μικρού μήκους ταινίας για το τρυφερό κι αποκαλυπτικό «Honeymoon», εκ μέρους του σκηνοθέτη Άλκι Παπασταθόπουλου που δεν μπόρεσε να παρευρεθεί. «Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι στο Φεστιβάλ και ευχαριστώ πολύ που με κάλεσαν, νιώθω πολύ χαρούμενη. Δεν περίμενα το βραβείο, νιώθω υπέροχα όπως και το Άλκι που είναι πολύ χαρούμενο και αυτό», μας είπε η πρωταγωνίστρια της ταινίας. «Tο «Honeymoon» είναι μια πολύ ιδιαίτερη ταινία -και για εμένα αλλά και για τους θεατές- και όσο περισσότερα βραβεία παίρνει, τόσο μεγαλύτερη ορατότητα αποκτά, καθώς έτσι περισσότερος κόσμος έχει πρόσβαση σε αυτή την πραγματικότητα της τρανς κοινότητας που δείχνει. Γιατί θίγει κάτι συγκεκριμένο που δεν έχει τόση ορατότητα, ειδικά για τα ελληνικά δεδομένα. Εμένα, το γεγονός ότι είμαι ένα κομμάτι αυτού, μου αποκάλυψε πολλά. Ήταν μια διαδικασία, δηλαδή, να επαναφέρω πράγματα που είχα θάψει μέσα μου για τον εαυτό μου από τότε που ξεκίνησα τη φυλομετάβαση. Ήταν για μένα μια εσωτερική διαδικασία και αυτό μεταφέρθηκε στην ταινία -για αυτό θεωρώ είναι τόσο οργανική η σχέση που έχουμε με την συμπρωταγωνίστρια μου, τη Μαίρη. Ο σκηνοθέτης -αγαπώ Άλκι-, δημιούργησε το τέλειο περιβάλλον για να νιώσουμε άνετα και οι δύο, να μπορέσουμε να αυτοσχεδιάσουμε, να παίξουμε. Όταν είδα το σενάριο μου φάνηκε απίστευτα μαγικό και ευαίσθητο. Κανείς δεν έχει ξαναμιλήσει για αυτό. Η ταινία δίνει φως σε κάτι που είναι πολύ εσωτερικό μεταξύ της τρανς κοινότητας. Δείχνει μια πραγματικότητα που εμείς προσπαθούμε να κρύψουμε, γιατί προσπαθούμε να “κανονικοποιηθούμε”. Κακώς για εμένα. Αλλά είναι αλήθεια, συμβαίνει. Όλη η διαδικασία των γυρισμάτων ήταν μια πάρα πολύ όμορφη εμπειρία. Όταν σκέφτομαι αναμνήσεις, μόνο όμορφα πράγματα θυμάμαι. Είναι η τρίτη ταινία μου».
Ανάμεσα στις πιο δυνατές στιγμές του πενθήμερου, οι δύο sold out προβολές της ταινίας έναρξης «Υπάρχω» στο Babylon που κατέληξαν σε ένα θερμό, πολύ ενδιαφέρον και ολοζώντανο Q&A με τον σκηνοθέτη Γιώργο Τσεμπερόπουλο, ο οποίος βρέθηκε εκεί μαζί με τον παραγωγό Διονύση Σαμιώτη. Γύρω στους 1000 θεατές καταχειροκρότησαν την ταινία για τον κορυφαίο Στέλιο Καζαντζίδη που τραγούδησε μοναδικά την ξενιτιά κι έδωσε αλησμόνητες συναυλίες στη Γερμανία. «Μεγάλο, ωραίο και ιστορικό σινεμά το Babylon, με πολύ καλή εικόνα και εξαίρετο ήχο, γεμάτο με ενθουσιώδες κοινό – πραγματικά χάρηκα ιδιαίτερα την ζεστή συζήτηση που είχαμε μετά τις προβολές», τόνισε ο σκηνοθέτης στο κοντινό μπαράκι που βρεθήκαμε με φίλους για να γιορτάσουμε κι άλλο τις ωραίες αυτές βραδιές. «Επίσης πολύ καλή η φιλοξενία και η οργάνωση του φεστιβάλ από την Σοφία Σταυριανίδου και την ομάδα της, χωρίς στόμφο, όλα γρήγορα, φιλικά και ζεστά!», σημείωσε με πλατύ χαμόγελο. Και ήταν όντως μεγάλη η χαρά της ομάδας του φεστιβάλ που βρισκόταν εκεί ο αγαπημένος δημιουργός.
Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος περιτριγυρισμένος από τους Οδυσσέα Johannes Hlepas, Ελένη Αθανασιάδου, Ζωή Αιμιλιανού, Σοφία Σταυριανίδου, Σοφία Αθανασάκη και Άλκηστη Καφετζή
Τα υπέροχα κορίτσια του φεστιβάλ (κατά κύριο λόγο το έμψυχο “στοιχείο” του φεστιβάλ είναι θηλυκό) άλλωστε, έδειξαν την αδυναμία τους και για την ταινία του αξέχαστου Νίκου Παναγιωτόπουλου, «Αυτή η Νύχτα Μένει» τιμώντας την με ανάλογο dress code –φορέματα με στρας, σατέν και γκλίτερ- που λάμπρυνε κι άλλο την ατμόσφαιρα στο φουαγιέ του Babylon πριν την προβολή –μάλιστα την πρώτη ever σε σινεμά της Γερμανίας. Αλλά ήταν και η τόσο επιτυχημένη «Ευτυχία» του Άγγελου Φραντζή για την τεράστια Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου που προβλήθηκε για πρώτη φορά στην μεγάλη οθόνη του Babylon και το ντοκιμαντέρ «Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα» του Άρη Δόριζα για τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη που έκλεψαν καρδιές στο μεγάλο αφιέρωμα στη μουσική και τον κινηματογράφο που διοργανώθηκε φέτος, με αφορμή την δεκάχρονη επέτειο.
Σοφία Αθανασάκη, Αλεξάνδρα Παπακωνσταντίνου, Έλενα Αθανασιάδου, Άλκηστις Καφετζή -ντυμένες με τη λάμψη της ταινίας “Αυτή Η Νύχτα Μένει”
Και τι να πεις για αυτή την δυναμική ομάδα που το κέφι της σε παρασύρει θες δεν θες, σε κάνει να ξεχνάς την κούραση και να έχεις όρεξη για κουβέντες και ταινίες μέχρι το πρωί. Η Έλενα Αθανασιάδου στην επιλογή προγράμματος, η Δώρα Πρασίνου στις δημόσιες σχέσεις και τις χορηγίες, η Άλκηστις Καφετζή (organization & Film Traffic manager), η Σοφία Αθανασάκη (web catalogue and translations), η event manager Ζωή Αιμιλιανού, η υπεύθυνη φιλοξενίας Αλεξάνδρα Παπακωνσταντίνου, η Άντζελα Κόντη στις τελετές έναρξης και λήξης, η Λήδα Διαλυνά στην επιλογή ταινιών μικρού μήκους, η Μαρία Παπαδάκη υπεύθυνη διαφημιστικού, τα δίνουν όλα. Αλλά να μην παραλείψω και τα ξεχωριστά αγόρια του φεστιβάλ, ο Κώστας Αϊβαλιώτης στην επιλογή προγράμματος, ο Στέφανος Φαραντόπουλος δημιουργός του πολύ ωραίου trailer, ο Βλάσης Ρουσινέλος (Film Traffic & Admin Greece), ο δημιουργός της οπτικής ταυτότητας του φεστιβάλ Κώστας Καμπέρης, οι φωτογράφοι Λευτέρης Κουμαράς και Jonas Elsner, ο videographer Οδυσσέας Johannes Hlepas.
Η Άλκηστις Καφετζή μάλιστα που είναι σκηνοθέτρια με τέσσερεις μικρού μήκους στο ενεργητικό της, παρουσίασε και το θαυμάσιο πολιτικό ντοκιμαντέρ της «Εμπρός: Ένα ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο» που επίκεντρό του μπορεί να έχει την ιστορία που περιβάλλει το γνωστό θέατρο που τελεί υπό κατάληψη αυτοοργανωμένων ομάδων Τέχνης, αλλά εκτείνεται μέχρι την Παλαιστίνη και τις γυναικοκτονίες. Η ίδια άλλωστε στην παρουσίαση και το Q&A που ακολούθησε, ήταν τυλιγμένη με την παλαιστινιακή μαντήλα αλλά και με μπλουζάκι που ανέγραφε «Δεν έχω Οξυγόνο».
Σπύρος Μαντζαβίνος – Κώστας Αντάραχας οι δημιουργοί του θαυμάσιου ντοκιμαντέρ «Πανελλήνιον»
Για το θέμα του ελληνικού ντοκιμαντέρ που διαρκώς εξελίσσεται αλλά και το φεστιβάλ στο οποίο βρέθηκε για πρώτη φορά, μίλησα και με τον Κώστα Αντάραχα που μαζί με τον Σπύρο Μαντζαβίνο δημιούργησαν το θαυμάσιο «Πανελλήνιον» το οποίο μας μεταφέρει στο θρυλικό και ζωντανό ακόμη σήμερα σκακιστικό καφενείο. «Έχω μεγάλες προσδοκίες από το ελληνικό ντοκιμαντέρ, περισσότερες από τη μυθοπλασία. Πρέπει να πω ότι το διεθνές κοινό που μαζεύεται στο φεστιβάλ είναι κάτι ιδιαίτερα θετικό. Θεωρούσα πριν έρθω, ότι θα είχε περισσότερο εθνικό χαρακτήρα αλλά διαπίστωσα ότι έχει κι ένα μεγάλο γερμανικό κοινό που είναι παράλληλα και κοινό της ίδιας της αίθουσας, του Babylon, δηλαδή που έχει να προτείνει σημαντικές ταινίες. Είναι κοινό που ξέρει καλά από σινεμά όπως συμβαίνει αντίστοιχα και σε κάποιους αθηναϊκούς κινηματογράφους που έχουν αποκτήσει δικό τους, πιστό κοινό. Όταν κάνεις ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα δεν έχεις πολλές ευκαιρίες να επικοινωνήσεις τη δουλειά σου. Εμείς έχουμε τώρα τη χαρά και παίζεται σε τρεις αίθουσες στην Αθήνα, αλλά ήταν απρόσμενο. Οπότε κάθε φεστιβάλ είναι φοβερή ευκαιρία για εμάς και τις ταινίες μας και πόσο μάλλον ένα φεστιβάλ με τέτοιο κοινό και τόσο καλές συνθήκες. Ήταν μία πολύ ωραία, πολύ θετική εμπειρία, με κόσμο στο Q&A που φαινόταν ότι ήταν σινεφίλ και είχαμε γόνιμες συζητήσεις που συνεχίστηκαν και εκτός αίθουσας».
Ήταν πάρα πολλά όσα ζήσαμε αυτές τις μέρες, ακόμη μια φορά, στο φεστιβάλ, αδύνατον να χωρέσουν σε ένα ρεπορτάζ. Αυλαία θα κάνει κι εδώ, όπως και στην τελετή λήξης, ο τρυφερός και ποιητικός «Νυχτερινός Εκφωνητής» του Ρένου Χαραλαμπίδη, με ήρωα έναν βετεράνο μοναχικό νυχτερινό εκφωνητή, που κλείνει τα 50 του και κάνει απολογισμό ζωής. Κάπως έτσι, στα δέκα του χρόνια, έκανε έναν πρώτο απολογισμό και το φεστιβάλ –αυτό όμως πριν μπει όλο δύναμη στην δική του, εφηβική, δεύτερη δεκαετία. Διαφορετικοί απολογισμοί, κοινά συναισθήματα συγκίνησης και ευαισθησίας. Και ο Ρένος Χαραλαμπίδης το διατύπωσε με τον καλύτερο τρόπο, αργά το βράδυ στο μπαράκι λίγο πριν το κόψιμο της τούρτας, κάτω από τις αραιές σταγόνες της βροχής που συνόδευε τους καπνιστές στο πεζοδρόμιο: «Ο ελληνικός κινηματογράφος έχει έναν ισχυρό πολιορκητικό κριό στην καρδιά του Βερολίνου και αυτό είναι το φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου. Μπορεί με μαζικές επιθέσεις να ανοίξει πόρτες στο Βερολινέζικο κοινό να επικοινωνήσουμε βαθιά και συναισθηματικά. Τελεία.» χαμογέλασε ενθουσιασμένος και συνέχισε: «Δοκίμασα απόψε το πώς επικοινωνεί η ταινία με ένα κοινό που δεν ήταν αμιγώς ελληνικό -γιατί βέβαια είχαμε πολλούς Έλληνες θεατές. Ένα κοινό γερμανόφωνο, το οποίο –αν και διάβαζε αγγλικούς υπότιτλους- κατάλαβα βγαίνοντας από την προβολή ότι αντιλήφθηκε τον πυρήνα της ταινίας. Κι αυτό με ενδιαφέρει. Το αν σου αρέσει ή όχι, είναι μια άλλη ιστορία. Μπορεί να σου αρέσει μετά από 20 χρόνια. Να την θυμηθείς τότε και να σου αρέσει. Τον πυρήνα της ταινίας τον έπιασες; Αυτό έχει σημασία. Οπότε ναι, το φεστιβάλ είναι ο πολιορκητικός κριός του ελληνικού κινηματογράφου στο απόρθητο κάστρο του Βερολίνου!!» γέλασε πλατιά.
